Galje
Ut Wikipedy
Galje is de ferfryste namme fan de Latynske beneaming foar it westlike part van Jeropa, dât oerienkomt mei it moderne Frankryk, Belgje, it westen fan Switserlân, en dielen fan Nederlân en Dutslân westlik fan de Ryn. Gallia is noch altiten de Grykse namme foar Frankryk. Galjers binne ek bekind as Kelten en hja wieden de oarspronklike bewêners fan Galje en in grut part fan Jeropa.
[bewurkje seksje] Bewenners
De Galjers waard ferspreid tjroch Jeropa yn de Romeinske tiid, en sprutsen ferskate Keltiske dialekten. Der wennen ek Galjers yn de flakten fan noard-Itaalje,it saneamde Gallia Cisalpina (Galje oan dizze kânt fân de Alpen) en Venetië. Oare Kelten wienen emigreard over de Pyreneeën, nei it noarden en westlik fan Spanje, wear't sy har mei de Iberiske oerbewenners minge ta it folk fan de Keltiberiërs, dât in mei it Galjisk ferwante taal sprutsen.
It gebiet waard alsfolgt ûnderferdeeld:
- Gallia Cisalpina (Sud Alpen)
- Gallia Transpadana (Noard Po)
- Gallia Cispadana (Sud Po)
- Gallia Transalpina (westlik fan de Alpen)
- Gallia Narbonensis provincia
- Gallia Comata (tusken Ryn & Pyreneeën)
- Gallia Belgica
- Gallia Aquitania
- Gallia Celtica
In sawat al dizze "Galje's" waard ferwante dialekten fan deselde Keltiske tael sprutsen. In Aquitania, evenwel, werd een geheel andere taal gesproken, ferwant oan it Baskysk en (wierskynlik) ek oan it hjoed útstoarne Iberysk. It is om geografyske redens dât Caesar dit diel ta "Gallia Comata" rekkende.
[bewurkje seksje] Skiednis
Galje waard beset troch de Romeinen, doe Caesar de Galjiske stammen yn dit gebiet fersloech, yn de periode tusken 58 f. Kr. - 51 f. Kr.. Hy skreau syn ûnderfinings yn in boek Commentarii de bello Gallico (Ferslachen oer de Galjiske oarloch). Dizze hiele oarloch koste it libben oan mear as in miljoen Galjers, en sawat noch in miljoen waard ta slaaf makke. It gebiet waard fervolgens regeard as in Romeinske provinsje mei as haadstêd Lyon. Fan ôf dizze tiid steane de Galjers ûnder grutte ynfloed van de Romeinen en waarden Romanisearje. Sa stadich oan naam de befolking de taal en brûke oer fan de Romeinen. It Latynske taal leit oan de basis fan it moderne fransk.
Fan ôf de 3e ieu begûn it Romeinske gezag ûnder tanimmende drok fan ynfallende Germaanske stammen ôf broazelje. Op 31 desimber 406 stutsen ferskate Germaanske stammen oer de Ryn hinne, en begûn de ynvaasje van Galje (sjoch Grutte Folksferfarren. Yn 486 kaam er in ein oan it Romeinske gezag yn Galje, doe't de Romeinsk hearser Syagrius ferslein wurde troch de Franken.
