Gunderik

Ut Wikipedy

Gunderik (sa 380-428), wie kening fan de Fandaalske Asdingen (406-428) en fan de Alanen sûnt 426. Hy wie âldste soan fan Godegisel, ûnder waans lieding de Asdingen it Romeinske Ryk ynkrongen wienen. Godigisel sneuvele yn 406 en Gunderik wurde nije kening.

Ynhâld

1 Trektocht troch Galje
2 Spanje
- 2.1 Andalusje
- 2.2 Visigoten
3 Boarnen

[bewurkje seksje] Trektocht troch Galje

Under lieding fan Gunderik trochkruse de Fandalen yn twa jier tiids Galje. Hja ûnderfûn ynearsten net folle tsjinstân fan de Romeinen, omdat harren measte troepen har yn Itaalje befine, dêr't Stilicho elkenien nêdich hat yn syn kriich tsjin de Fisigoatyske kening Alarik. De Fandalen ûntwike lykwols so folle mooglik de Romeinske striidkrêften. Hieltyd lite sy de grutte stêden links lizzen en wike út nei it suden doe't de usurpator Konstantyn III mei syn leger fan Brittanje út oerstekt nei Galje. Yn 409 laat Gunderik syn minsken de Pyreneeën oer Spanje yn. Ek dêr ûntwiket hy folle mooglik it Romeinske leger, dat lyts yn tal is en fêstig him ynearsten yn Noardwest-Spanje. Al gau liede hy dêr fan de Asdingen nei it suden ta, nei dat part fan Spanje dat tsjingwurdich bekend stiet as Andalusje.

[bewurkje seksje] Spanje

De Romeinske keizer Honorius seach yn Gunderik in bûnsmaat tsjin syn rivaal Konstantyn III en sleat yn 411 mei him in foederatyferdrach. Lykwols loekt Gunderik him net folle oan fan it ferdrach. Krekt as de allyksa nei Spanje ferfarre Silingen, Alanen en Sueven, ffiere de Asdingen plondertochten út. Om hjir in ein oan te meitsjen litte de Romeinen yn 415 in Fisigoatysk leger oerkomme fanút Galje nei Spanje om de Romeinske legersmacht dêr te fersterkjen. Dat leger pakte goed troch en yn twa jier tiids wurde de Silingen sawat útroege, dat sy ophâlde mei in selstannich folk te wêzen. De oerlibjenden fan harren folk soenen har by Gunderik foege. De Alanen yn Lutetia rekke sadannich ferswake dat sy ek net langer in gefaar foarme.

[bewurkje seksje] Andalusje

Om politike redens waarden de Fisigoaten troch de Romeinske keizer werom roppen nei Galje en bleauwen de Asdingen krektsa as de Sueven de ûndergong bespare. Om 420 hinne ferlitte de Asdingen it bergerich Gallysje en lutsen troch Lutetia rjochting Baetika yn it suden. Stadich oan krige sy hieltyd mear fêste foet omdat de keizerlike stêdhalder yn Spanje, magister militum Kastinus sûnder help fan de Fisigoaten net by steat wie om de Fandalen te betwingen. Yn 422 soe it Romeinske leger ek noch ferpletterjend ferlsein wurde troch Gunderik en oermastere er Karthagena wêrtroch hy hear en master yn Baetika wurde soe.

[bewurkje seksje] Visigoten

De Fisigoaten dy't fan de Romeinen in festichingsgebiet krigen hienen yn Akwitaanje, te suden fan de Pyreneeën, krige hieltyd mear belangstelling foar Spanje doe it Romeinske gesach fierder ôfnaam. Amper hindere troch de Romeinen koenen sy harren ynfloed fierder útwreidzje nei Spanje. Om-ende-by 426 foelen sy de Alanen oan, en brochten ferneatigjend delslach ta. Attases, kening fan de Alanen, sneuvele yn in gefjocht tsjin de Fisigoaten en it meastepart fan de oerlibjenden soenen har oanslutte by Gunderik. Dizze waard sûntiids Rex Vandalorum et Alanorum (kening fan sawol Fandalen en Alanen).

Under de lêste jierren fan Gunderiks bewâld, rekke de Fandalen hieltyd faker yn gefjocht mei de Fisigoaten. Meastal wienen de Fandalen de mindere partij, want hja wienen lytser yn tal. Tidens in plondering fan de stêd Sevilla yn 428 kaam Gunderik om it libben en keazen de Fandalen syn healbroer Geiserik ta opfolger. Under Geiserik ferlitte de Fandalen Spanje foar de Fisigoaten en stekke mei skippen oer nei Afrika yn 429.