Markomannenoarloch

Ut Wikipedy

Kolom fan Aurelius mei derop tafrielen út de Markomannenoarloch

De Markomannenoarloch wie in oarloch dy't fierd waard yn de twadde helte fan de 2e ieu, likernôch tusken 166 en 180. De wichtichste tsjinstanners wienen de kening fan de Markomannen Ballomar en de Romeinske keizer Markus Aurelius. De oarloch wie it earste teken dat de Romeinske macht oer har hichtepunt hinne wie. Sûnt ieuwen krige it te meitsjen mei serieuze tsjinstân en waard it sintrum fan de Romeinske macht Rome fan tichtby bedrige.

[bewurkje seksje] Oanlieding

Sûnt de oermastering fan Galje wie it ferdigeningssysteem fan it Romeinske ryk basearre op twa strategyen. Oan de iene kant hienen de Romeinen in paraat leger fan inkele hûnderttûzenen soldaten dy't de noardgrins (de Ryn en de Donau) fleksibel yn de gaten hâlde koenen. Harren twadde strategy wie it opsetten fan fazalsteaten. Foaral de Germaanske stammen krekt bûten de Romeinske grinzen wienen hjirby belutsen. Yn ruil foar militêre stipe krigen sy in finansjele fergoeding út Rome wei. Dizze taktyk hie yn de 1e en 2e ieu goed funksjonearre, mar begûn ûnder it regear fan Markus Aurelius te stûkjen, doe de fazalsteaten oan de Ryn en de Donau harren tsjin Rome kearden. De Markomannenoarloch wie in grut ûnderdiel fan dizze opstân.

[bewurkje seksje] It ferrin fan de oarloch

Ferrin tusken 171-175

Foar it earst sûnt ieuwen waard Rome wer fan fan hiel tichtby slim bedrige doe't de Markomannen yn 166 Noard-Itaalje ynfoelen. De striid fan de Romeinen tsjin de ynfallers gong moedsum. Dat kaam benammen troch it útbrekken fan de pest ûnder de befolking dêr't ek in grut part fan it leger slachtoffer fan waard. Fierders spile mei dat Markus Aurelius teffens te meitsjen hie mei de Kwaden en oare stammen lykas de Fandalen, de Sarmaten en de Sueben dy't harren by de Markomannen oansluten hienen. Markus Aurelius koe lykwols de Germaanse stammen tebek driuwe en besleat de ferskate stammen ien foar ien oan te fallen om sa it front fan de tsjinstander te spliten. It wie in fûle striid dêr't de Romeinen hurde klappen krigen, mar de Markomannen harren suksessen net fersulverje koenen.

Yn 171 laten de Markomannen in swiere nederlaach, en yn de derop folgjende jierren slagge Markus Aurelius deryn folslein ôf te rekkenjen mei de Quaden (174). Lykwols koe der hjir net in ferfolch offinsyf oan keppelje fanwege in ynlânske opstân yn Rome. Pas nei it ûnderdrukken fan dizze opstân koe Markus Aurelius syn oandacht wer rjochtsje op de Donaugrins, mar hy wie lang om let net by steat om syn kampanje troch te setten. Hy stoar yn 180, wêrtroch de Markomannenoarloch feitlik ûnbeslist einige. Syn opfolger Kommodus, woe de striid net trochsette en sleat frede mei de Markomannen en harren bûnsmaten.

ût moan

[bewurkje seksje] Boarne

Yn de Historia Augusta wurdt wiidweidich oandacht skonken oan Markus Aurelius en de kriich tsjin de Markomannen. Neffens dizze boarne wie de oarloch de grutste dy't ea fierd waard yn de skiednis.