Topografyske Wurkgroep Fryslân
Ut Wikipedy
Doelstelling fan de wurkgroep:
It befoarderjen fan it brûken fan offisjeel Frysktalige toponimen:
- yn de Gemeentelike Basis Administraasje
- op buorden en hânwizers yn it lânskip
- op kaarten en yn oare navigaasjemiddels
- yn it postferkear
It e-adres fan de wurkgroep is towufry(aapke)tele2.nl
Ynhâld |
[bewurkje seksje] Skiednis
Yn 1994 hat de Ried fan de Fryske Beweging in wurkgroep oprjochte ûnder de namme: PlakNammeKommisje. In pear jier dêrfoar wienen de gemeenten Boarnsterhim en Tytsjerksteradiel der ta oergien om harren Fryske toponimen fêst te lizzen yn de Gemeentelike Basis Administraasje. Soks hie fan gefolgen dat de Nederlânske toponimen harren offisjele plak yn de GBA ôfstean moasten. Om't de Ried fan de Fryske Beweging fûn dat dy twa gemeenten yn harren striid mei PTT wol wat stipe brûke koenen, hat hy de PNK opset.
Doe't yn 2006 de dielnimmers oan de PNK sa stadichoan allegearre gjin stiper mear fan de RfdFB wienen, hawwe se besletten de kennis, yn de 'striid' oant no ta opdien, fêst te hâlden. Se binne no selsstannich (as netwurk fan bewegers) dwaande ûnder de namme: Topografyske Wurkgroep Fryslân.
[bewurkje seksje] Koartlyn reälisearre:
- 2007 Gemeente Dantumadiel beslút ta it ynfieren fan Frysktalige toponimen yn de GBA op 1 jannewaris 2009.
- 2007 Ynwenners fan Alde Leie binne ree ien fan harren postkoaden ôf te stean oan it nije doarp Nij Altena.
- septimber 2007 hawwe de ynwenners fan Alde Leie yn in enkête oanjûn, mei 80 tsjin 20 persint, dat sy har fan âlds Alde Leie skriuwe en net Aldeleie. Der wurdt no hurd wurke om de flater Aldeleie dy troch ferskate listen oernaam is derút te heljen.
- 2007 Op 18 desimber hat de folsleine Ried fan Dantumadiel by moasje besletten de eigen Fryske taalkleur fan De Westerein, troch it staverjen fan de offisjele doarpsnamme yn de GBA as "De Westereen", foar de takomst fêst te lizzen. It Kolleezje fan Dantumadiel hat tasein de moasje oer te nimmen en op 29 jannewaris 2008 is de útfiering fan de moasje fêstlein. Yn de riedsgearkomste fan 18 desimber is ek de Fryske gemeentenamme Dantumadiel offisjeel fêststeld. Om't neffens de gemeentewet it ministearje fan Ynlânske Saken ien kallinderjier en ien dei yn it foar fan de nammeferoaring witte moat sil ek de gemeentenamme op 1 jannewaris 2009 yngean.
- 2008 Op 13 maart hat de Ried fan Ljouwerteradiel ynstemd mei it ferfangen fan de lêste trije Nederlânsktalige plaknammen yn de Gemeentlike Basis Administraasje troch harren Fryske wjergaders: Alde Leie, Feinsum en Koarnjum. It ynfieren fan de namme Alde Leie (dus losskreaun) sil per direkt en de oare twa folgje gelyk mei it bebuordzjen fan de nije dyk it "Noardwesttangint" 2009/2010.
[bewurkje seksje] Foech oer de nammejouwing
Wa is de autoriteit? Wa hat it foech oer de toponimen? Der is oer dat foech net in soad yn de wet spesifisearre. Mar oer it generaal giet de eigener oer de namme. Sa hat de gemeente it foech om de eigennamme (gemeentewet art.158) en toponimen op syn grûngebiet fêst te stellen. Dy nammen moatte dus yn it offisjele ferkear brûkt wurde. Mar leit yn in gemeente in terrein fan it Fryske Gea dan stelt dy de namme fan it terrein fêst. Yn de fyftiger jierren hat it regear besletten om mar ien topografyske namme rjochtsjildichheid te jaan en dat is yn Fryslân foar in part de Nederlânske namme. By de ynfiering fan de automatisearre Gemeentlike Basis Administraasje (GBA) binne ek de plaknammen deryn fêstlein, foar in part yn it Nederlânsk. Fryske plaknammen dy't by wet feroare/fêststeld binne, lizze yn de gemeenten Boarnsterhim, Ferwerderadiel, Littenseradiel en Tytsjerksteradiel. Yn de oare gemeenten hinget soks ôf fan it feit oft dy plaknammen fernederlânske wienen of net. Stiens, Kollum, Dokkum ensfh. binne nea fernederlânske en lizze dus Frysktalich ferankere yn de GBA.
By it fêststellen fan de wetternammen hawwe gemeenten en provinsje gearwurke om't it foech oer de nammen net dúdlik wie. As de Fryske beweger Postma fan Bitgumermole de gemeenten net allegearre bydel west hie, dan wie soks grif op syn alve-en-tritichst gien en hie it faaks noch tiden duorre.
[bewurkje seksje] Standerttaal
Plaknammen hâlde har net altiten oan de standerttaal. Boppedat wurde nammen by in nije stavering faak net oanpast oan de nije stavering. Soks is yn it Nederlânsk net oars. Wy skriuwe "Heerenveen" ynstee fan "Herenveen". Ek sjogge wy yn de plaknammen beskate dialektyske foarmen werom. Wy skriuwe Blauhús ynstee fan Blauhûs sa't it standert Frysk it hawwe wol. En de lokale útspraak Hylpen stiet op it komboerd, ynstee fan it Hynljippen sa't it Frysk it earder skreau. Sa wie der foar de gemeenterie fan Dantumadiel ek romte om de eigen taalkleur fan de Westereenders yn de plaknamme fêst te lizzen.
