Ollscoil
Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Is institiúid ardoideachais agus taighde ollscoil, a bhronann céimeanna acadúla. Cuireann ollscoil oideachas tríú léibhéal agus ceathrú leibhéal ar fáil.
Clár ábhair |
[athraigh] Stair
D´fhéadfaí a rá gurbh í an chéad ollscoil san iarthar an Acadamh a chuir Pláto, an fealsamh Gréigeach, ar bun i 387 BC i gcoill Academos lámh le hAtain, mar ar thug sé ceachtanna fealsúnachta, matamaitice agus lúthchleasaíochta dos na mic léinn.
Cuireadh na céad ollscoileanna Eorpacha sna meánaoiseanna ar bun i mBologna na hIodáile agus i bPáras na Fraince sna Meánaoiseanna le haghaidh staidéar ar dhlí, ar leigheas, agus ar dhiagacht.
I bhfad roimhe sin, bhí a leithéidí d'institiúidí cheana féin sa Pheirs agus sa domhain Ioslámach, go háiraithe Acadamh Gundishapur agus níos deireanaí freisin in ollscoil Al-Azhar Chairó, ar é an ollscoil is faide i mbun léinn ar domhan. Tá Nalanda, i mBihar, an India ar cheann de na hollscoileanna is tábháchtaí san Áise, seachas Acadamh Gundishapur, áit a raibh an fealsamh Búdíoch Nagarjuna i mbun léinn sa dara hAois tar éis Chríost.
San Eoraip, lean fir óga ar aghaidh don ollscoil nuair a chríochnaigh siad staidéar ar an dtrivium: na healaíona ullmhúcháin arbh iad an gramadach, an reitric, agus an loighic; agus an quadrivium: uimhríocht, geoiméadracht, ceol, agus réalteolaíocht. Féach Degrees of Oxford University, ar Wikipedia an Bhéarla chun feiscint conas ar tháinig an trivium agus an quadrivium chun saoil, go háirithe i ndomhain an Bhéarla.
Cuirtear ollscoileanna ar bun de ghnáth de réir dlí no cairte.
Sa bhFrainc, téann mic léinn freisin chuig na grandes écoles, a bhfuil an-meas agus clú orthu, agus nach dtógann ach cupla chéad mac léinn isteach sa bhliain, agus a bhfuil comórtaisí an-dian le h-iontráil acu. Tá grandes écoles le litríocht, gnó, eolaíocht pholaitiúil, riarachán agus innealtóireacht. Cuireann siad léann ar leibhéal níos airde ar fáil, de ghnáth, ná na cúrsaí céanna in ollscoileanna na Fraince.
Sna Stáit Aontaithe, aithnítear ollscoileanna de ráir dlí mar chorparáid ar nós aon chorparáid eile, cé go gcuireann stáit áirithe freagracht áirithe orthu maidir le leas na mac léinn. Mar nach gcuireann rialtas comhnaidhmeach Mheiriceá eagar nó riaradh díreach ar na hollscoileanna, thosaigh eagrais réigiúnda d'institiúidí ardléinn córais meastúcháin dá gcuid féin. Is eagrais neamh-shocair formhór mór ollscoileanna príomháideacha agus poiblí Mheiriceá, ach ó na 70í ar aghaidh, cuireadh go leor coláistí agus ollscoileanna le sochar ar bun chun taibhe a bhaint as athraithe áirithe i gcláracha cúnaimh an rialtais chomhnaidhmeaí.
Ó na 1980í ar aghaidh, cuireadh roinnt oll-ollscoileanna ar bun, a thugann teagasc le córais múineadh ó i bhfad.
[athraigh] Gnáth úsáid
De ghnáth, úsáidtear an téarma ollscoil, nó university sa Bhéarla, le tagairt don tréimhse sin i saol duine, ach i Meiriceá Thuaidh, úsáidtear an téarma coláiste, nó, as Béarla, college.
[athraigh] Téarmaí gaolta
acadamh - alumnus - aula - campus - céim - coláiste - Déan - dioplóma - Dámh - Grandes écoles - Privatdozent - oideachas - ollamh - taighde - mac léinn - scoil gnó - scoláire -
[athraigh] Féach freisin
- Ollscoileanna in Éirinn
- Liosta:Ollscoileanna an Domhain
- Liosta:Ollscoileanna an Aontais Eorpaigh
- Liosta:Ollscoileanna sna Stáit Aontaithe Mheiriceá
