Peil Mheiriceánach
Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Spórt de chuid na peile is ea an pheil Mheiriceánach a thosaigh agus a imrítear den chuid is mó sna Stáit Aontaithe Mheiriceá. Imríonn dhá fhoireann in aghaidh a chéile, agus is iad na buaiteoirí ná an fhoireann a fhaigheann an scór is airde.Faightear scór nuair a chuireann foireann an liathróid thar an chúl nó isteach sa limistéar deireanach. Is féidir an liathróid a iompar, a chaitheamh nó a chiceáil.
Sna Stáit Aontaithe, is í an pheil ghairmiúil agus peil na gcoláistí na saghsanna peile Mheiriceánaigh is coitianta. Tá peil Mheiriceánach le fáil i gCeanada freisin, atá an-chosúil leis an spórt seo. Tugtar an t-ainm peil Cheanadach ar an saghas peile sin.
Clár ábhair |
[athraigh] Cúlra
Ó na 1960 ar aghaidh, is í an pheil an spórt is coitianta sna SAM, le daorchluiche ina dhiaidh. Is é an National Football League (NFL) an cumann is coitianta, le 32 ball foirne acu ar fud na tíre. Tugtar an t-ainm Super Bowl don chluiche ceannais bliantúil, agus bíonn leathchuid de dhaonra SAM ag féachaint air. Eachtra mór agus tábhachtach is ea Domhnach an Super Bowl i mí Eanáir, nó mí Feabhra gach bliain.
Tá conradh NFL san Eorap freisin darb ainm NFL Europe, le sé fhoireann aige i gcathracha éagsúla na hEorapa.
Bíonn an cluiche an-choitianta sna coláistí agus na hollscoileanna chomh maith, go háirithe sna h-áiteanna nach bhfuil foireann gairmiúil le fáil.
[athraigh] Rialacha
[athraigh] Páirc imeartha agus imreoirí
Tugtar "gridiron" ar an bpáirc go minic os rud é go bpéinteáilítear línte uirthi atá cosúil le greille. Is dronuilleog í an pháirc, 110m i bhfad (ó chríochlíne amháin go críochlíne eile) agus 49m i leithead (ó thaobhlíne amháin go dtí an taobhlíne eile).Is ag deireadh na páirce atá an cúl líne, agus ansin an limistéar deireanach, atá 10m i leithead. Is é an limistéar deireanach an áit ina bhfuil na pointí le fáil.
Tá líne ar an talamh tar éis gach cúig shlat, agus tá uimhreacha orthu ón gcúl líne go dtí an líne caoga slat, i lár na páirce. Ag deireadh an chúil, tá dhá chuaille atá 18.5 throigh óna chéile, agus trasnán atá 10 troigh in airde. Déantar pointí nuair a cuirtear an liathróid thar an trasnán agus, ar ndóigh idir na cúilí.(Tá an trasnán seo agus na cúilí seo an-chóisiúil le na cinn a úsáidtear sa Rugbaí agus i bpeil na hÉireann[1] nó [2]
Bíonn 11 imreoirí ar an pháirc ag an dá fhoireann ag aon am amháin. Is féidir leis na himreoirí athrú afách, nuair a bhíonn sos sa chluiche. Sa spórt seo, tá páirteanna áirithe ag gach imreoir, agus úsáidtear iad i suíomhanna áirithe. Mar thoradh, tá 53 imreoirí i ngach scuaid, agus tá trí shaghas imireora - ionsaí, cosaint agus foirne speisialta.
[athraigh] Fad an chluiche
Tá ceathrúin de 15 nóiméad i ngach cluiche, agus tá leath-ama ag deireadh an 2ra tréimshe. Nuair a bhíonn sos sa chluiche, ní úsáidtear aon am. Mar thoradh, cé nach bhfuil ach uair amháin sa chluiche go h-oifigiúil, i ndáirire bíonn an chluiche ar siúl ar feadh trí huaire. Dá mbéadh comhscór ag deireadh an chluiche nó ag lán ama, bíonn 15 nóimead tréimse breise arís. Is iad na buaiteoirí an fhoireann a ghnóthaíonn an chéad scóir sa tréimse seo.
[athraigh] Ag bogadh na liathróide
Tá ceithre deiseanna (nó “downs”, mar a thugtar orthu) chun 10 slat a dhéanamh. Faightear ceithre dheiseanna nua nuair a dhéanann an fhoireann 10 slat, nó chailleann siad an liathróid don fhoireann eile. Nuair a thosaíonn an fhoireann ag imirt ar dtús, deirtear go bhfuil “First down and ten” aige, an cheád deis agus 10 slat le déanamh. Mar shampla, mura ndéanann an fhoireann ach 2 slat, deirtear go bhfuil “Second down and eight” aige, agus an dara deis acu le 8 slat a bhaint amach. Nuair a bhíonn an fhoireann 10 slat ón gcúl line, deirtear go bhfuil “First down and goal” acu, níl an slat tábhachtach anois, mar tá siad ag an gcúl líne.
Tosnaíonn an cluiche le cic ó fhoireann amháin i dtreo chúl líne na foirne eile. Faigheann imreoir éigean greim ar an liathróid agus ritheann sé ar ais i dtreo an chúil líne eile. Bíonn an fhoireann eile ag iarraidh é a stopadh, mar tá seans aige rith díreach isteach san limistéar deireanach, nó chomh gar don limistéar deireanach agus is féidir. Nuair a chuirtear é chun urlár, tosnaíonn a fhoireann ón áit seo, agus tá ceithre “down” acu chun 10 slat a dhéanamh.
Déanann na foirne líne i gcoinne le chéile. Is í an fhoireann a bhfuil an liathróid acu an ionsaí, agus an fhoireann eile an chosaint. Tosaíonn an cluiche arís nuair a chuireann imreoirí ón bhfoireann atá ag ionsú an liathróid tríd a chosa agus ar ais don phríomh imreoir, an Quarterback (QB). Tá cúpla roghanna aige chun an liathróid a bhogadh:
- Ag rith leis an liathróid: (“rushing”). Is féidir leis an QB féin rith leis an liathroid, nó é a thabhairt d'imreoir eile (“handoff”). Is é an Running Back (RB) an príomh-imreoir a ritheann leis an liathróid.
- Ag caitheamh na liathróíde: (“passing”). Is féidir leis an QB an liathróid a chaitheamh go dtí imreoir eile atá níos faide suas an pháirc. Ach ní féidir é seo a dhéanamh ach uair amháin i ngach “down”, agus taobh thiar den áit inar thosaigh siad. Is é seo an modh is tapúla chun an liathróid a bhogadh, ach tá sé dáinséarach freisin mar is féidir an fhoireann eile greim a bhreith ar an liathróid freisin.
- Ag cicéail na liathróide: Nuair atá an fhoireann in aice an chúil, is féidir leo cic a thabhairt chun pointí a fháil. Agus nuair a theipeann orthu an liathróid a bhogadh 10 slat, is féidir leo cic a dhéanamh don fhoireann eile ("punting").
[athraigh] Naisc sheachtracha
- NFL National Football League (NFL) - an príomh conradh gairmiúl
- Players.com NFL Players Association - Suíomh na n-imreoirí
