Spórt
Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Clár ábhair |
[athraigh] Spórt ar fud an domhain
Ní fios cén uair a céad-imríodh spórt. 'Séard a bhíonn i gceist le spórt ná imeacht le hiomaíocht fisiciúil ar bhonn comórtais, siamsaíocht, aclaíocht nó féin-fhorbairt srl. Bíonn gníomhaíocht fisicúil in éineacht le iomaíochta, féinspreagadh agus córas scórála i gceist. Roinntear cineálacha spóirt de réir grúpaí: spóirt aonaracha, spóirt foirne, spóirt le scil nó spóirt le neart, luas srl. Is iad na spóirt is bunúsaí ná na comórtaisí nirt, luais, léimnigh, agus lúthchleasaíochta an duine. Chomh maith le sin, bíonn rásaí con agus capall, seóléimrigh capall, rásaí snámha, seoltóireacht, iomradh,cadhcáil, na healaíona míleata, marcaíocht mhaidhme, rásaíocht mótair agus rothar go forleathan ar fud an domhain. Tugtar spórt orthu seo ar fad, maraon le cluichí eile aonair, beirte agus foirne.
[athraigh] Spórt sa stair
I measc na gcruinnithe spóirt mhóra ar eol dúinn ón stair, tá Cluichí Oilimpeacha na Gréige agus rásaí Tailteann na hÉireann.
[athraigh] Cluichí foirne
Tá tábhacht inniu go fóill le comórtaisí luais, léimrigh agus nirt, ach tá níos mó béime ar chluichí foirne. Tá cluichí eile a imrítear ina mbíonn duine in aghaidh duine, nó i bhfoirne, a bhfuil scil nó deiseacht láimhe i gceist, mar atá dairteanna, leadóg, lámhach piléar agus saighead, caitheamh puc agus caitheamh casúir, scátáil patrúin, tumadh agus liathróid láimhe. Tá foirm ar leith de lúthchleasaíocht ann ina mbíonn an lúthchleasaí ag déanamh cleasa agus é ag casadh ar mhaide.
[athraigh] Spóirt geimhridh
Tá an-ráchairt ar fud an domhain, freisin, ar spóirt gheimhridh, ar nós scíáil ailpíneach, scíáil tíre, scátáil, scátáil figiúir, lúg, agus gluaiseacht chláir-sneachta.
[athraigh] Spórt in Éirinn
Tá tábhacht ar leith in Éirinn le cluichí ár sinsear, agus is é an Cumann Lúthchleas Gael agus Cumann Peil Gael na mBan a d´fhorbair, agus a reachtálann fós, traenáil agus comórtais i gcluichí na nGael. Ina measc siúd tá an pheil Ghaelach, iomáint agus camógaíocht agus liathróid láimhe. Ní íoctar na traenáilithe nó na himreoirí go hiondúil ach fós eiríonn le luthchleasaithe agus imreoirí spóirt na tire ard-chaighdeán a bhaint amach sna cluichí dúchasacha. Reachtáiltear Comórtas Peile na Gaeltachta go bliantiúil go chumainn Gaeltachta. Imrítear 'corr' go hiondúil i measc na n-óg in Éirinn, ach ní mórán eagair a chuirtear air. Is spórt ársa é an An Bol Bóthair chomh maith a imrítear in áiteanna áirithe in Éirinn.
[athraigh] Cluichí iasachta
Tá go leor cluichí foirne iasachta ann, agus imrítear an chuid is mó acu áit éigin in Éirinn. Ar na cluichí is tábhachtaí tá sacar (ar a dtugtar football sa chuid is mó den domhan cés moite de Stáit Aontaithe Mheiriceá, Ceanada agus an Astráil, rugbaí agus an dá fho-fhoirm, Rugbaí Conartha agus Rugbaí Aontais), cispheil, leadóg, hacaí, hacaí oighir, cricéad, cluiche corr, daorchluiche, peil Astrálach, peil Mheiriceánach agus peil Cheanada atá gaolta leis, lacrosse agus liathróid láimhe.
Tá sacar na mban tagtha ar aghaidh go mór ar fud an domhain le roinnt blianta anuas agus go mór mhór in Éirinn.Tá an spórt ag dul ó neart go neart an t-am ar fad.
[athraigh] Mór an spórt é.....
Is minic a cloistear go bhfuil an spórt imithe as cúrsaí spóirt. 'Séard atá i gceist anseo na go ndéantar dearmad ar bhéasaí, ar luachanna agus ar an spraoi agus go ndírítear isteach ar an mbua. Céard a spreagann duine le páirt a ghlacadh i gcúrsaí spóirt? An mar chaitheamh aimsire a fhéachtar air nó gné sóisialta, chun aclaíocht a dhéanamh nó forbairt pearsanta? Cé acu a bhíonn mar spreagadh, is cinnte go dteastaíonn scileanna comhoibrithe agus féin-smacht ionas go n-eireoidh leat i gcúrsaí spóirt.
Scaití milleann brú na hiomaíochta an comhoibriú dearfach seo agus is féidir le foréigean a bheith mar thoradh. Measctar mothúcháin de dhílseacht nó ceiliúradh le fearg agus is minic dochar dá bharr.
