Elektro

De Wikipedio

Elektro esas vorto qua venas de greka linguo qua signifikas sucino. Antiqua grekini havis deskovrita ke per fricioninta sucino, to produktas atrakto ad altra objekti e sat longe cintili. En ta formo ul es nominita nemova elektro.

Elektro es energiala manifesto devita diversa materio-charji ke respektas konserv-lego.

Elektrala charjo esas abstrakta nociono, komparebla kun to di maso, qua permisas explikar certa kondukti.
Kontre pri maso, l'elektrala charjo povas prenar du formi, qua experienco ad-duktas ad konsiderar kom « opozita »; on qualifikas arbitriale di pozitiva e negativa.
Du charji di sama naturo, du pozitiva charji per exemplo, retropulsas, lore qua du charji di opoza naturo atraktas. On nomas ta fenomeno elektromagnetika interago.
L'interago inter la charji ed elektromagnetisma feldo esas la fonto di uno di quar fondamentala forci.
Ta elektromagnetisma feldi, en klasika mekaniko obedias pri Maxwell-equacioni.

L'elektrala charjo povas esas direkte mezurita kun elektrometro. Lia unajo esas coulomb.
L'observita partikuli posedas di charji qua esas di integra multopli di elementa charji qua esas fondamentala fizika konstanto.
La quarki esas supozita havar di charji qua esas multopla di triima di fondamentala charjo, ma ta partikuli ne esas observebla.
La diskreta naturo di elektrika charjo demonstrabis da Robert Millikan ole-guto experimento.

[redaktar] Historio

Charles Du Fay propozis ye 1733 ke elektro venis en du varii qua internihiligas, ed expresas to en termi di du flui teorio. Kande glaso esas fricionita kun silko, il dicas ke esas glasala elektro, e kande suciono esas fricionita kun furo, la suciono charjabas kun rezinala elektro.