Brandur Sæmundsson
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Brandur Sæmundsson var biskup á Hólum frá 1163 til dauðadags, 1201.
Foreldrar Brands voru Sæmundur Grímsson og kona hans Ingveldur Þorgeirsdóttir. Sæmundur Grímsson faðir Brands, og Sæmundur fróði Sigfússon í Odda, voru bræðrasynir, og var Brandur því af ætt Oddaverja.
Brandur var líklega fæddur um 1120. Fátt er vitað um uppvöxt hans.
Brandur var kjörinn Hólabiskup 1162 og var vígður 1163 í Niðarósi af Eysteini Erlendssyni erkibiskupi. Hann var Hólabiskup í 38 ár og þótti skörungur í embætti. Upp úr 1170 fór erkibiskup að hlutast til um málefni kirkju og þjóðar hérlendis, og sendi margar skipanir til Íslands, og um 1190 bætast einnig við tilskipanir páfa. Brandur Sæmundsson var fulltrúi goðakirkjunnar, og mun hafa reynt að sigla á milli skers og báru til að lenda ekki í deilum við frændur sína, Oddaverja.
Um 1195 var Guðmundur góði Arason kominn í tölu helstu klerka norðanlands og hafði Brandur biskup mikið traust á honum, valdi hann t.d. skriftaföður sinn. Árið 1198 kom Guðmundur því til leiðar að Brandur vakti máls á helgi Þorláks Þórhallssonar og sendi Alþingi vitnisburði um jarteiknir hans. Varð það til þess að koma hreyfingu á málið, en Páll Jónsson Skálholtsbiskup hafði tregðast við.
Brandur biskup mælti hin frægu orð um Hvamm-Sturlu: "Engi maður frýr þér vits, en meir ertu grunaður um gæsku." Að gruna er hér í fornri merkingu, þ.e. 'talinn skorta'. Eftir að orðið 'gruna' fékk nýja merkingu breyttist málshátturinn: "Engi maður frýr þér vits, en meir ertu grunaður um græsku."
Brandur Sæmundsson andaðist 6. ágúst 1201, þá talsvert hrjáður af elli.
Kona Brands var Auð-Helga Bjarnardóttir. Börn þeirra voru Þorgeir Brandsson (d. 1186), og Guðrún Brandsdóttir sem átti fyrr Pál Þórðarson í Vatnsfirði, síðar Arnór Kolbeinsson á Reynistað, af ætt Ásbirninga. Þorgeir var nánasti vinur Guðmundar góða.
[breyta] Heimildir
- Páll Eggert Ólason: Íslenskar æviskrár I.
- Sigurður Líndal (ritstj.): Saga Íslands II.
| Fyrirrennari: Björn Gilsson |
|
Eftirmaður: Guðmundur góði Arason |
|||
