Niðarós

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Niðarós. - Áin Nið (nú Nidelva eða Nia) rennur til sjávar í Þrándheimsfirði og var gott skipalægi í ósnum. Á víkingaöld byggðist þar upp kaupstaður, sem hlaut nafnið Niðarós. Skammt norðan við Niðarós var höfðingjasetrið Hlaðir, sem Hlaðajarlar eru kenndir við. Niðarós varð brátt höfuðstaður fyrir Þrændalög og nálæg héruð, bæði í veraldlegum og kirkjulegum efnum.

Eftir að Ólafur Haraldsson Noregskonungur féll á Stiklarstöðum árið 1030, urðu ýmsar jartegnir, sem leiddu til þess að hann varð höfuðdýrlingur Norðmanna, og víðar um Norðurlönd. Biskupsstóll var settur í Niðarósi og dómkirkja reist á legstað Ólafs (Niðarósdómkirkja).

Árið 1153 fengu Norðmenn erkibiskup og var aðsetur hans í Niðarósi. Umdæmi hans náði yfir Noreg, og þau lönd sem þaðan höfðu byggst, allt frá Orkneyjum, Suðureyjum, Hjaltlandi og Færeyjum, til Íslands og Grænlands. Varð það til þess að efla mjög Niðarós sem kirkjulega miðstöð. Þar var einnig konungsgarður, þar sem konungar Noregs bjuggu þegar þeir voru í Þrándheimi.

Niðarós heitir nú Þrándheimur (Trondheim).