Ilulissat

Matumannga Wikipedia

Ilulissat (Qallunaatut: Jakobshavn) kalaallisut isumaqarpoq ilulissanik, tikilernermiilli illoqarfimmut paasissavaat sooq taamaattoq: angisoorsuit, qaqqorissut sikorsuit isigisinnaasat tamakkerlugu . Illoqarfik Kalaallit Nunaanni illoqarfiit pingajuattut angitigivoq, innuttaqarluni 4000 tusintit sinnerlugit, ukioq kaajallallugu inuussutaanerulluni qaleralinnik aalisarneq kiisalu ”Kalaallit nunaata guldtiinik aappalaartunik” - raajanik. Aasaq naallugu nalunaaquttap akunneri 24-it qaamasarpoq, illoqarfik inissisimammat Polarcirkilimiit 400 kilometerinik avannamut, taamaammat piffissaq soorlumi taamaasilluni atorunnaartinneqartoq. Umiarsualiviup oqaluffiullu nutaanngitsup eqqaani takussavatit illut kusanartut 1700- kunni 1800-kunnilu sanaat, oqaluffimmulu qanittumi aamma takussavatit illoqarfiup katersugaasiviisa ilaat, ataavartumik takusassaqartitsisut angalatooq Knud Rasmussen- i pillugu, taanna tassani inuuvoq tassanilu peruriartorluni.

Kangerluup isuani, 40 km illoqarfimmiit, sermersuaq taanna nunarsuup avannarpiarsuani akulikinnerpaamik nakkartarpoq. Kangerluk sikorsuarnik immeqqavoq, tamatumalu ersersippaa taakkua angissusii, taavalu kangerluup anillariaani illoqarfiup avateralannguani unittarlutik immap naqqani ikkannermut, taanna inissisimavoq itissusermi 2- 300 meterip ataani. Ilulissat kangerlua Kalaallit Nunaata ilisarnaatigivaa assingusumik Pyramide - nut kiisalu Taj Mahal-mut, tamatumalu eqqaa taamaammat eqqissisimatitaaffiuvoq aammalu Unesco allattugaasiviani ilaalluni silarsuarmi pinngortitami kingornutassanut.

Qulimiguulittinnut sukkasuunut ilaaffigikkuminartunullu ilaagit sermersuup killinganut, inuulluaatigiuk nipaannera, taanna taamaallaat kipitinneqartarluni qanngornernik nipituunik, sermersuaq napigaangat nakkarlunilu, piareersimagillu angerlamut uternissannut pukkittumi sikorsuit akornisigut. Imaluunniit angalagit umiatsiakkut kangerluup aneriaanut aasami unnuakkut , seqineq appasissoq taassumalu sikorsuit seqqarsimagai gultitut, soorlimi angakkuaannarluni. Kiisalu aamma pisuttuaannarsinnaavutit sikorsuarnut.Sermiut qooruaatigut pisugit, tassani nassaartoqarsimavoq najugaqarfiusimasunik ukiut tuusindit matuma sironani, taavalu sisap killinga tikissavat. Aqquteqarpoq atorluarsimasumik, taamaammat tammarnavianngilatit.

Kalaalit Nunaata avannaani qimusserneq ukiukkut sakkuuvoq pingaarutilik piniartumut aalisartumulu, tamannalu igerlanneqarsimalluni ukiuni hundurujuni arlaqartuni. Qimussimut ilaagit aalasariarfinnut, qaleralik tassani assaannarmik qaqinneqartarluni 500-ut meteritnik itissusilimmiik, imaluunniit qimussersinnavutit illoqarfiup eqqaani nalunaaquttap akunnerini marlussunni.Amernik oqortunik atisalerlutik taavalu qimminik sulerusuttunik qulinik ingerlanneqarlutit kiisalu qimussernermut sungiusimasoq tununniitillugu, taamaallaat pilluaatigissavat sikukkut qaqqatigullu ingerlanersi.

Nutaaliaasunik atortoqarluni kiisalu pitsaasumik sullinneqarluni Hotel Arctic-erput ukiuni kingullerni ornittagaavoq , silarsuarmi sumilluunniit suliffinnik, peqatigiiffinnik kiisalu politikerit aamma taanna toqqartarpaat aaqqissukkaminnut. Ataqatigiissitsinerit atortussanut pitsaasunut kiisalu sammisassanut periarfissat kisissaanngitsut ukioq kaajallallugu aqqissuutaq immikkut ittumik nalilimmik piviusunngortarpoq.

Ilulissat kommunemi illoqarfiata saniatigut nunaqarfeqarpoq sisamanik:

• Saqqaq
• Oqaatsut
• Ilimanaq
• Qeqertaq