Михајло Пупин

Од Википедија, слободна енциклопедија

Михајло Пупин (Идвор, 4 октомври 1858 - Њујорк, 12 март 1935)е знаменит великан во областа на физиката и електрониката, научник и пронаоѓач од светски глас, кој дал особено придонеси во областа на телекомуникациите, радиотехниката и радиологија, со семејно потекло од Македонија.

Во родното место завршил Основно училиште, а потоа 5 класа Гимназија во Панчево на германски јазик, бидејќи тој крај се наоѓал под Австроунгарска власт. Бунтовен, со немерен дух, поради учеството во демонстрациите Австроунгарските власти, бил принуден да ја напушти гимназијата во Панчево и по совет на својата мајка, заминал да се школува во Прага. Но тука, разочаран од наставниците и поради недостиг на материјални средства, на полугодието од седмиот клас, го напуштил училиштето и во 1874 година, преку Хамбург, кога имал само 20 години, заминал за Америка, во САД.

Во САД, Михајло Пупин 5 години работел како чувар на сток, физички работник, како фарбач на коли, молер, и како ложач во една фабрика за бисквити во Њујорк. Во исто време започнал да посетува и вечерно училиште, како подготовка за приемниот испит на колеџот Колумбија, што потоа есента 1879 година го положил со одличен успех. Дипломирал за 4 години како најдобар студент, примил американско државјанство, и како професор по уметност, пак продолжил да студира, првин со стипендија на студии по математика и теориска физика во Кембриџ , Англија. Потоа, откако добро ги проучил делото на Максвел, продолжил да студира физика во Берлин. Во соработка со Херман Хелмхолц, кај него уште повеќе се развиле експериментаторските желби и способности. Под негово менторство докторирал со одличен успех, на тема‘‘ Осмотичкиот притисок и неговиот однос кон слободната енергија‘‘. Како доктор на науки, во 1889 година Михајло Пупин пак се вратил во Њујорк и станал професор по математичка физика на Катедрата за електротехниката на и Управник на Електротехнички институт на Универзитет Колумбија. Во таа лабораторија тој реализирал 25 извонредно значајни патенти, кои денес се уште се фундаменти во соодветната технологија. Од неговиот особено значен придонес во областа на физиката, доволно е ако се споменат само енциклопедиските единоци именувани според неговото име, како што се Пупиновата теорија, Пупиновите калемиби , Пупинизацијата.

Во неговата политичка активност на париската мировна конференција ( 1919 ) година, ја афирмирал посебноста на Македонија и на македонскиот народ и се заложил за автономија на Македонија. Освен тоа ,особено значајно било и неговото донаторство и добротворство во Македонија. Покрај разните одликувања, му биле доделени дури 18 почесни докторати на разни универзитети. Бил член на повеќе Академии на науки и претседател на Академијата на науките во Њујорк. Со светска слава се здобил и со неговото автобиографско дело ‘‘од емигрант до пронаоѓач‘‘ за која ја добил најугледната американска Пулицерова награда за книжевност. Во знак на признание Михајло Пупин голем број угледни институции во светот и на поранешните Југословенски простори го носат неговото име.

Беше професор по физика и математика на Универзитетот Колумбија во САД, го пронајде системот на повеќекратна фотографија и ги откри секундарните рентгенски зраци. Човештвото најмногу го задолжи со решението на проблемот на телеграфски и телефонски пренос на далечина. За својата научна дејност посмртно ја доби Пулицеровата награда во 1924 година, како и многу други награди со светско значење.