Mongolia

Dari Wikipedia Bahasa Melayu, ensiklopedia bebas.

Mongolia
Монгол Улс
Mongol Uls

Bendera
[[Bendera {{{common_name}}}|Bendera]]

Lambang
[[Lambang {{{common_name}}}|Lambang]]

Cogan kata: Dayar Mongol

Ibu negara

Ulaanbaatar

Bandar terbesar

Ulaanbaatar

Kemerdekaan

11 Julai 1921 (dari China)

Presiden

Nambaryn Enkhbayar

Perdana Menteri

Miyeegombo Enkhbold

Keluasan:
% air:

1,564,116 km²
0.6%

Penduduk:
Kepadatan:

2,646,000 (2005)
1.8/km²

Bahasa rasmi

Mongol

Bahasa lain

Lagu kebangsaan

Mongol ulsïn töriyn duulal

Agama rasmi

Agama lain

Matawang

Tugrug

Zon Waktu

UTC+7 & +8

Internet TLD

.mn

Kod panggilan

976

Negara Mongolia merupakan negara tanpa pantai atau laut kedua terbesar di dunia. Negara ini terletak di Asia Timur. Tetapi kadang kala dikatakan di Asia Tengah. Bersempadan dengan negara Rusia di utara dan China di selatan . Mongolia mengamalkan sistem politik demokrasi berparlimen. Ibu negara dan bandar terbesarnya ialah ialah Ulaanbaatar.

Mongolia adalah pusat Empayar Mongol di kurun ke-13 dan adalah kemudiannya diperintah oleh Dinasti Manchu dari abad 17 sehingga 1911. Merdeka dengan bantuan negara Rusia pada 1924. Dasar komunis mirip Rusia dilaksanakan pada peringkat awal. Apabila komunisme runtuh 1989, Mongolia meninggalkan komunisme dan mendokong perlembagaan demokratik mulai 1992. Jadi Mongolia merupakan negara pengamal demokratik termuda.

Keluasan 1,564,116 km persegi, Mongolia merupakan negara ke-19 terbesar di dunia.Kebanyakan muka buminya gersang dan kontang, tidak produktif dan dipenuhi rumput steppe , gunung-gunung di sebelah utara dan barat. Gurun Gobi merupakan padang pasir yang luas di sebelah selatan. 30 % penduduknya hidup secara nomad iaitu hidup berpindah-randah dengan membawa khemah dan sedikit peralatan untuk survival. Majoriti penduduk berugama Buddha Tibet.Etniknya terdiri daripada Mongol , Buriat, Kazakh dan Tuvan tinggal di barat.Satu pertiga penduduk tinggal di Ulaanbaatar.

[sunting] Sejarah Mongolia

Etnik Mongolia telah mendiami kawasan ini sejak zaman prasejarah lagi. Mereka hidup secara nomad.

Xiongnu telah membentuk sebuah konfederasi di Modu Shanyu pada 209 BC . Mereka telah mengalahkan Donghu yang menguasai Mongolia Timur. Xiongnu menjadi musuh utama selama tiga abad. Lantaran itu Tembok Besar China dibina bagi menentang kuasa Xiongnu. Marsyal Meng Tian dari Empayar Qin membawa 300,000 tentera di sepanjang Tembok Besar China . Sesetengah daripada Xiongnu berhijrah ke Barat membentuk etnik Hun. Etnik Rouran pula membentuk bangsa Mongol sebelum ditewaskan oleh bangsa Gorturk.

[sunting] Sejarah Awal

Eurasia pada abad ke-7 dan ke-8 dikuasai oleh bangsa Gorturk. Mereka ini adalah moyang kepada kaum Uigur,Khitan dan Jurchen. Abad ke-10 dikuasai oleh bangsa Mongol , satu cabang daripada Xianbei.

Abad ke-12 pemimpin popular bernama Temujin menyatukan bangsa Mongol dengan suku Naiman dan Jurchen dan melahirkan pemimpin bernama Genghis Khan. Beliau dikenali juga sebagai Chinggis Khan. Mulai 1206, Genghis meluaskan Empayar Mongol yang terkenal di seluruh dunia . Keluasan Empayar Mongol hingga ke bandar Kiev di Rusia. Selepas Gengis Khan mati, empayar itu terpecah kepada beberapa bahagian iaitu Mongolia dan China yang ditadbir oleh Dinasti Yuan. Pengasasnya ialah Kublai Khan yang berpusat di Beijing.Dinansti Yuan diganti pula oleh Dinansti Ming pada 1368. Tentera Ming mengejar tentera Mongol hingga ke Mongolia tetapi tidak menjajah Mongolia.

Semasa Empayar Mongol , Mongolia terbahagi kepada Oirad di barat dan Khalkha di timur. Altan Khan berjaya menyatukan Mongolia pada 1571. Beliau ditewaskan oleh Dinasti Ming dan Altan Khan akhirnya cenderung kepada agama Buddha Tibet.

Abad ke-17 Dinasti Manchu menakluk Mongolia mulai 1636 dan keseluruhannya pada 1691. Seterusnya Mongolia ditadbir oleh Dinasti Qing untuk berabad-abad.

Apabila Dinati Qing runtuh , Mongolia isytihar negara itu merdeka pada 1911. Tentera China dibawah pimpinan Xu Shuzheng menyerang ibu kota Mongolia pada 1919 .

Ungern Cossack kemudian berjaya menewaskan tentera China untuk seketika. Kemudian tentera komunis dari China berjaya menguasai Mongolia.

Tahun 1924, selepas kematian pemimpin agama Bogda Khan, Orang mongol telah memerintah sendiri negara mereka dengan restu negara Rusia.