Рајко Жинзифов
Од Википедија, слободна енциклопедија
| Рајко Жинзифов | |
|---|---|
| Роден | 15 февруари, 1839 Велес |
| Починал | 1877 Москва, Русија |
Рајко Жинзифов (роден како Ксенофон Ѕинѕиф)(Велес, 15 февруари 1839 - 15 февруари 1877, Москва) зазема истакнато место меѓу македонските преродбеници и бугарските писатели. Тој бил сестран преродбеник, публицист, преведувач и собирач на народно творештво.
Роден во Велес во влашко гркоманско семејство по потекло од Москополе (Јужна Албанија), а доселено во Велес од Битола. Татко му Јоан Ѕинѕиф имал завршено медицински факултет во Атина, но работел како грчки фанариотски учител во Велес.
Во почетокот на 1856 година се вработил во Прилеп како помошник-учител на Димитар Миладинов. Работата како учител подоцна ја продолжил во градот Кукуш, каде заедно со Димитар Миладинов развиле голема преродбенска дејност.
Подоцна заминал за Русија и се запишал на Историско-филозофскиот факултет во Москва. Таму се движел во кругот на македонските студенти и, покрај учењето, се занимавал и со писателска, преведувачка и публицистичка дејност.
Жинзифов пишувал песни од кои посебно се значајни "Глас" и "Велигден". Тој ја напишал и поемата „Крвава Кошула“ (1870).
Тој исто така го напишал и првиот расказ во нашата литература под наслов: "На Прошедба".
[уреди] Стихови
[уреди] Крвава кошула
Во 1970, според наставната програма за осмо одделение, во задолжителната лектира за основните училишта е и поемата „Крвава кошула“. Поемата за таа цел е напечатена во посебно издание („Наша Книга“, Скопје-1970):
- В б'лгарска ми клета земја
- има малко гратче,
- то е легнало во полјана:
- име нему Прилеп.
- Прилеп - то е име славно.
- Тамо е живејал
- некога си крал ни Марко,
- в него е царувал,
- е царувал, е војувал
- с Власи, Каравласи,
- б'лгарска е бранил земја
- роду си помагал.
- Дор ни бил жив крал ни Марко
- землја била мирна.
- Не глобеха неја Турци,
- не газеха неја,
- не речил мрсниј Турчин
- к'шти да ни газит.
- Он не можеше да љубит
- 6'лгарски девојки,
- не е могол да ги турчит,
- И одамна то е било
- у нас, в Б'лгарија,
- Што е било? - Пита штете?
- Б'лгарки ви клети!
Уште еден пример за поезиjата на Жинзифов:
"ГУСЉАР В СОБОР
- За граници си броиме ми:
- Река Вардар, река Дунај,
- Гора Балкан - втори Карпат
- Балкан стара ни планина,
- Гора Белашица, Доспат,
- Останали нам од старина.
- О Грци, Грци, чујше нас,
- Чујше наш народен глас.
- Знајме ми, разбираме ми
- Злобна цел која криете ви.
- До сега не погрчихте нас,
- За напред храбро чекаме вас.
- С остро ли перо с ост'р ли меч
- Охрид и Трнов веч дали вик.
- Македонија, чудна страна,
- Нема да бидит грчка она!
- Самиј камен на таа страна,
- Птица и риба в Вардар река,
- Живо, мртво на свои крака
- Ќе станат и ќе дадат одвет
- На цела Европа на цел свет:
- Ја Б'лгарка сум, Б'лгарин сум ја,
- Б'лгаре живејат в таа страна.
- Так сја клњат, гласи вишат
- Сложно, дружно, стари, момци,
- И казаха да запишат
- тие думи за потомци.
- А невините девојки
- Заиграха си народно,
- Из них една Македонка,
- Хубавица милолика,
- Светлокоса, черноока,
- Запејала, загукала -
- Исто славеј малка птица,
- Запрусала, заиграла
- Како полска јаребица.
- Ја сум млада Бугарка,
- Име ми ет Милкана,
- Ја сум чиста Славјанка,
- В Бугарија родена.
- Од бугарски род
- И бугарски плод.
- Мајка ми ет Бугарака,
- Ќерка на чист Бугарин,
- Имам кума Бугарака,
- Вујко ми ет Бугарин.
- Од бугарски род
- и бугарски плод.
- Љубам ја Бугарина,
- Јунака ја милувам,
- Свршена за Драгана
- И ќе да сја омажам.
- Грк за мене враг.
- А Бугарин драг.
- На мој род ќе придодадам
- Неколку си синчиња,
- Ке ги крстам, ќе израстам
- Все чисти славјанчиња;
- Од бугарски род
- И бугарски плод.
- Тешко се зак'лнувам,
- Ќе ги крстам бугарски,
- С имиња ќе назаовам;
- Не грчки, не немечки.
- Грк за мене враг
- А Бугарин драг.
- Име нека ет Бојан,
- Здраве, Драган, ил Стојан,
- А не грчко Ксенофон,
- Или друго Демофон.
- При моја умирачка
- Клетва ја ќе оставам,
- При земна ми одлачка
- Сину си ќе зарачам
- Од бугарски род
- Да оставит плод.
- Сме Славјане как Московци,
- Срби, Чехи и Полјаци
- Черногорци, Ерцеговци
- и Хрвати и Бошњаци.
- Нек сја шират сја раздава
- В Б'лгарија горна, долна,
- Од Вардара до Дунава,
- Дума свободна, народна..."
РАJКО ЖИНЗИФОВ
[уреди] Надворешни врски
- Биографија на Рајко Жинзифов
- Рајко Жинзифов
- "Ако баба лаже, трап не лаже", Александар Бонев
- Рајко Жинзифов, Творештво (бугарски)
- АНТИЧКО-МАКЕДОНСКОТО ЧУВСТВО КАЈ МАКЕДОНЦИТЕ ВО ВТОРАТА ПОЛОВИНА НА 19 ВЕК!, Македонско Сонце
- Слики од животот, Васил Тоциновски
- Рајко Жинзифов во Русија, (руски)
