Andreaskruis
Van Wikipedia
Het andreaskruis of andrieskruis, binnen Nederland voornamelijk bekend van het wapen van de stad Amsterdam en de waarschuwingsborden bij spoorwegovergangen, dankt zijn naam aan de apostel Andreas, die aan een dergelijk kruis zou zijn gekruisigd.
Het kruis staat zogezegd 'schuin', dus niet op één kant maar op twee einden van twee hoekvlakken, is symmetrisch en staat in drievoud op het wapen van de stad Amsterdam (horizontaal op de vlag, verticaal op amsterdammertjes). De gemeenten Amstelveen en Ouder-Amstel hebben variaties hierop met vier, respectievelijk vijf kruisen.
Ook de stad Breda heeft een wapen met drie witte andreaskruizen. Twee boven en één er onder in het midden op een rood schild. Bergen op Zoom heeft een soortgelijk wapen, alleen zijn er bij dit wapen onderaan drie groene bergen.
In het kruis van de Militaire Willems-Orde is ook een andreaskruis opgenomen.
Het andreaskruis wordt voorts op verschillende buitenlandse vlaggen gebruikt, bijvoorbeeld de vlag van Schotland, de vlag van Alabama en de vlag van Saint-Patrick.
Zie ook: Bourgondisch kruis
Inhoud |
[bewerk] Voorbeelden
 Vlag van Amsterdam |
 Vlag van Katwijk |
[bewerk] Het Andreaskruis als verkeersteken
Het Andreaskruis wordt gebruikt om spoorwegovergangen te markeren. Een enkel kruis geeft aan dat u een overgang met enkelspoor nadert en een dubbel kruis geeft aan dat er twee of meer sporen zijn.
[bewerk] Irriterende stoffen
Het andreaskruis wordt ook als symbool voor irriterende stoffen gebruikt. Op de verpakking van onder meer reinigingsmiddelen in poedervorm (bijvoorbeeld soda) staat dan een zwart kruis op een oranje achtergrond. Een stof is irriterend als deze bij aanraking met de huid of slijmvliezen een ontsteking kan veroorzaken.
[bewerk] Politiek begrip (België)
Het sint-andrieskruis wordt ook gebruikt om een beheersvorm te beschrijven in België en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, die de deelname van een taalkundige minderheid verzekert aan de uitoefening van de bestuursmacht in de verschillende overheidsbedrijven en instellingen die onder de voogdij van de regering vallen. Het betekent meer bepaald dat de taalrol van de voorzitter van de raad van bestuur van een dergelijke instelling verschillend moet zijn van de taalrol van de directeur-generaal. Daarnaast moet ook de ondervoorzitter van de raad van bestuur van een andere taalrol zijn dan de voorzitter. En tenslotte moet ook de adjunct-directeur-generaal een andere taalrol hebben dan de directeur-generaal. Deze voorwaarden, die men visueel uitbeeldt door een sint-andrieskruis te tekenen met aan de uiteinden van elke balk ofwel een N, ofwel een F, leidt ertoe dat slechts twee situaties rechtsgeldig zijn:
- een Nederlandstalige voorzitter en adjunct-directeur-generaal, naast een Franstalige ondervoorzitter en directeur-generaal;
- een Franstalige voorzitter en adjunct-directeur-generaal, naast een Nederlandstalige ondervoorzitter en directeur-generaal.
