Beleg van Maastricht (1579)
Van Wikipedia
| Beleg van Maastricht in 1579 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deel van de Tachtigjarige Oorlog | |||||||
 |
|||||||
|
|||||||
| Strijdende partijen | |||||||
| Burgers van Maastricht, huurlingen van Willem van Oranje | Spaanse leger, | ||||||
| Commandanten | |||||||
| Sebastién Tapin | Hertog van Parma | ||||||
| Troepensterkte | |||||||
| 1200 infanterie 6000 bewapende burgers |
20000 infanterie |
||||||
| Slachtoffers | |||||||
| 900-4000 burgers | 2500 infanterie | ||||||
Het beleg van Maastricht vond plaats tijdens de Tachtigjarige Oorlog, in de periode van 8 maart tot 1 juli 1579. De groots opgezette aanval van de Spanjaarden was bedoeld om zich van de stad te verzekeren. Maastricht was destijds vanwege haar geografische ligging en haar economische betekenis een belangrijk strategisch object.
Inhoud |
[bewerk] Voorgeschiedenis
In 1578 verklaarde Maastricht zich openlijk voor de Staten-Generaal en trad toe tot de Pacificatie van Gent. De hertog van Parma, Alexander Farnese had de opdracht gekregen de provincie Limburg te veroveren.
Een aanval op de stad werd verwacht en de burgers van Maastricht kozen Melchior van Schwarzenberg tot gouverneur of opperbevelhebber van de verdedigende troepen. Willem van Oranje had weinig vertrouwen in Schwarzenberg´s capaciteiten als militair. Daarom benoemde hij Sebastién Tapin tot opperbevelhebber.
Tapin zorgde ervoor dat de vestingwerken verstevigd werden en nam allerlei maatregelen om de stad op het aanval van de Spaanse troepen voor te bereiden. Zo werd op de Jeker een molen gebouwd om buskruit mee te fabriceren, alle burgers moesten verplicht aan de vestingwerken meebouwen en de boeren die naar de stad waren gevlucht werden ingelijfd bij de verdedigende troepen. Buiten de wallen deed Tapin mijnen leggen en hij liet de grachten buiten de muren schoonmaken en verder verdiepen.
Het verdedigende garnizoen bestond uit huurlingen; Fransen, Engelsen en Schotten, totaal twaalfhonderd man. Het aantal burgers geschikt om de wapens tegen de Spanjaarden op te nemen bedroeg ongeveer zesduizend. De totale bevolking van Maastricht telde destijds ongeveer vierendertigduizend inwoners.
[bewerk] Het beleg
De hertog van Parma kwam op 8 maart 1579 voor de stad aan. De Spaanse troepen werden grotendeels in de omliggende dorpen ondergebracht. Farnese zelf betrok zijn hoofdkwartier op het kasteel Pietersheim. De stad werd van alle kanten ingesloten en er werden door de Spanjaarden twee bruggen over de Maas geslagen om de troepen sneller te kunnen manoeuvreren.
Op vijfentwintig maart 1579 begonnen de Spanjaarden met zware beschietingen met zesenveertig muurbrekers. Maar de belegerden hielden stand.
Farnese gaf zijn troepen opdracht tunnels onder de muren door te graven. De inwoners van Maastricht groeven tunnels om hen ondergronds te ontmoeten. In de ondergrondse tunnels ontbrandde een felle strijd. Honderden belegeraars werden gedood door kokend water dat in de tunnels werd gegoten. Anderen stierven door rook en zuurstofgebrek toen de Maastrichtenaren vuren boven de tunnels aanstaken. 500 Spaanse soldaten stierven toen een kruitlading, bedoeld om de muren op te blazen, vroegtijdig detoneerde.
Op 8 april werd de stad opnieuw van alle kanten beschoten en aangevallen. De burgers verdedigden echter verwoed de stad. Ook vrouwen streden mee, en alles wat maar als wapen kon dienen, stenen, dorsvlegels en rieken werd tegen de vijand gebruikt. De aanval werd afgeslagen en Alexander Farnese besefte dat hij nu haast moest maken. Jan van Nassau vormde een bedreiging met zijn troepen, en het soldij vanuit Spanje kwam niet opdagen. Tapin was ondertussen zwaar gewond geraakt door een kogelschot in zijn arm.
24 juni vielen de Spanjaarden opnieuw aan en deze keer met succes. In de nacht van St. Petrus en St. Paulus (29 juni) wist Farnese de stad binnen te dringen terwijl de uitgeputte verdedigers sliepen. De wraak van de Spanjaarden was verschrikkelijk. Dagenlang trokken de troepen plunderend en moordend door de stad, en de schattingen omtrent het aantal doden onder de bevolking lopen uiteen van tussen de 900 en de 4000 man. Volgens de Italiaanse geschiedschrijver Famiano Strada, waren het er zelfs 8000, waaronder 1700 vrouwen, maar aangezien Strada op de hand van de Spaanse koning was, is dit aantal waarschijnlijk overdreven. De plunderingen konden door Farnese niet verhinderd worden, omdat hij met hoge koorts ziek in bed lag. De Spanjaarden hadden na het beleg van ongeveer vier maanden naar schatting 2500 man verloren.
De hertog van Parma hield op 21 juli een zegetocht door Maastricht.
[bewerk] De gevolgen
De plundering door de Spanjaarden was voor de bevolking een traumatische ervaring. Het schijnt dat men bij latere dreigingen voortdurend heeft herinnerd aan 1579 en de burgerij er telkens op aandrong om de stad vroegtijdig over te geven om herhaling van dergelijke plunderingen te voorkomen. Zij die de Reformatie aanhingen waren voor of tijdens het beleg de stad ontvlucht. De aanhangers van de Hervorming die nog aanwezig waren kregen de kans om zich te bekeren, met uitzondering van de predikanten. De stad Maastricht werd tijdens het beleg zwaar beschadigd. Het zou jaren duren voordat alle herstelwerkzaamheden waren uitgevoerd. De economische positie van de belangrijke handelsstad was door het beleg ernstig verzwakt.
In 1632 werd Maastricht opnieuw belegerd. Tijdens het volgende Beleg van Maastricht (1632) waren de rollen omgekeerd: de stad werd verdedigd door de burgers en de Spanjaarden, tegen de troepen van Prins Frederik Hendrik van Oranje.
| Bronnen en referenties: |
|
