Botanische Tuinen Universiteit Utrecht

Van Wikipedia

52° 5' NB 5° 10' OL De Botanische Tuinen van de Universiteit van Utrecht zijn de plantentuinen die verbonden zijn met de Universiteit Utrecht (UU). Dergelijke botanische tuinen, of kortweg "plantentuinen" dienen veelal in de eerste plaats (universitair) onderwijs en onderzoek. Tegenwoordig is ook educatie een belangrijk doel. De botanische tuinen (vroeger ook wel aangeduid als Hortus Botanicus) hebben in Utrecht een eeuwenlange traditie. Ook vandaag de dag zijn de tuinen nog een bron van kennis en genoegen voor deskundigen en liefhebbers.

Tot de Botanische Tuinen Utrecht behoren momenteel de volgende twee onderdelen:

De botanische tuin Fort Hoofddijk in De Uithof;
Het Von Gimborn Arboretum in Doorn.

[bewerk] Geschiedenis van de Utrechtse botanische tuinen

De Universiteit van Utrecht werd opgericht in 1636. Reeds drie jaar later kreeg de universiteit, op het bolwerk Sonnenborgh (dat nu Zonnenburg heet), haar tuin. Dat was toen nog een Hortus Medicus, vooral bedoeld om de studenten kennis te laten maken met medicinale planten en kruiden.
In 1723 vindt de verhuizing plaats naar het terrein tussen Nieuwegracht en Lange Nieuwstraat. Joseph Serrurier (1668 - 1742) legt daar een systematische tuin aan, in navolging van de Leidse prof. Herman Boerhaave. Deze tuin wordt tot ver in de twintigste eeuw regelmatig uitgebreid en veranderd. Men leze daarvoor: De Oude Hortus.

In 1920 werd het Cantonspark in Baarn, compleet met broeikassen, aan de Utrechtse Universiteit overgedragen. Tot 1987 heeft dit park als botanische tuin dienst gedaan. Daarna werd het overgedragen aan de gemeente Baarn.

In 1963 vond de aankoop plaats van "het Werk" aan de Hoofddijk in De Uithof. Daarmee volgde de botanische tuin de beweging van de universiteit richting De Uithof. Het militaire werk aan de Hoofddijk was een fortificatie, een onderdeel van de in onbruik geraakte Hollandse Waterlinie. Vandaar dat men deze locatie meestal aanduid als Fort Hoofddijk.

Een jaar later, in 1964 verwierf de universiteit het landgoed Sandwijck in De Bilt, waar kwekerijen en kassen kwamen.

Weer twee jaar later, in 1966, vond de overname plaats van het Von Gimborn Arboretum te Doorn. Deze in 1924 door de inktfabrikant Max Th. von Gimborn gestichte bomentuin (arboretum), met een oppervlakte van 27 ha., bevat een collectie winterharde coniferen, loofbomen, heideplanten en bodembedekkers, vooral ten behoeve van boomkwekers, tuinarchitecten, hoveniers en dendrologen.

In 1987 werden uiteindelijk de collecties van de "Oude Hortus" aan de Nieuwe Gracht, het Cantonspark te Baarn en Sandwijck in De Bilt overgebracht naar Fort Hoofddijk op De Uithof. De eerstgenoemde drie locaties verloren toen hun functie als botanische tuin.
Vanaf dat moment kennen de Botanische Tuinen van de Universiteit van Utrecht twee vestigingen:

De botanische tuin Fort Hoofddijk in De Uithof;
Het Von Gimborn Arboretum in Doorn.

[bewerk] Literatuur

Heniger, dr. J. / drs. L. Terken - Van stadstuin tot centrale hortus

in: Lukkien, drs. ing. Vijko P.A. en Wiert Nieuman (red.) - Botanische tuinen; een bijzondere wereld aan planten (uitg. ter gelegenheid van 350 Botanische Tuinen Utrecht),

uitg. Zomer & Keuning, Ede / Antwerpen, 1989