Decembermoorden
Van Wikipedia
De Decembermoorden is de gangbare term voor het op 8 december 1982 ombrengen van vijftien tegenstanders van het militaire regime in Suriname. In Suriname, en bij de Surinamers in Nederland, heeft deze gebeurtenis diepe sporen achtergelaten. De Nederlandse regering bevroor uit protest de ontwikkelingshulp aan Suriname.
De vijftien werden door militairen op het terrein van Fort Zeelandia in de hoofdstad Paramaribo doodgeschoten. De militairen stonden onder het bevel van de toenmalige legerleider Desi Bouterse. Deze heeft echter iedere betrokkenheid met de moorden altijd ontkend. Onder de slachtoffers waren advocaten, journalisten en militairen. Sommigen waren kort daarvoor gearresteerd, anderen zaten al maanden gevangen. Een zestiende gearresteerde, de vakbondsleider Fred Derby, werd onverwacht vrijgelaten. Hij deed op 8 december 2000 verslag van zijn ervaringen.
De omstandigheden waaronder de vijftien personen omkwamen, zijn tot op heden nooit volkomen opgehelderd. De militaire leiding verklaarde dat de vijftien, van wie een deel in de nacht ervoor was gearresteerd, waren "neergeschoten op de vlucht". Andere lezingen spreken van martelingen, moord, standrechtelijke executies en van de aanwezigheid van Desi Bouterse zelf, hoewel deze ontkent persoonlijk bij deze gebeurtenissen aanwezig te zijn geweest.
Het heeft vele jaren geduurd, voordat er eerste officiële juridische stappen werden ondernomen om de zaak op te helderen. Anno 2005 is nog niemand voor deze gebeurtenissen berecht. Wel is op 1 november 2000, ruim een maand voor het aflopen van de verjaringstermijn, alsnog een gerechtelijk vooronderzoek gestart, onder leiding van rechter-commissaris Albert Ramnewash. In december 2002 gaf Ramnewash opdracht tot lijkschouwing op de stoffelijke resten van de slachtoffers. Omdat Suriname niet over de benodigde expertise beschikte, werd het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) ingeschakeld. In augustus 2004 droeg het NFI de resultaten van het forensisch onderzoek over aan het Surinaamse onderzoeksteam.
Aanvankelijk werd verwacht dat Bouterse nog in 2004 in Suriname terecht zou moeten staan. Begin december 2004 was echter slechts het vooronderzoek afgerond. Rechter-commissaris Ramnewash droeg de resultaten over aan het Openbaar Ministerie, dat verplicht was de 34 verdachten in de zaak binnen enkele weken te laten weten of zij zullen worden vervolgd. Op 24 december kregen de verdachten een kennisgeving van vervolging. Het proces wordt echter niet meer voor de verkiezingen van 2005 verwacht.
Over de Decembermoorden verscheen in 1983 het boek De decembermoorden in Suriname, verslag van een ooggetuige. Dit boek, dat de gebeurtenissen beschrijft vanuit het perspectief van Roy Horb, verscheen anoniem, maar is geschreven door Jan Sariman, destijds minister van Landbouw en Visserij. Kort na de moordpartij trad hij af en vluchtte hij naar Nederland, waar hij in september 2000 zelfmoord pleegde na verduistering van subsidiegelden van de Beheersstichting Samenwerkingsverbanden Etnische Minderheden (BSEM).
De Decembermoorden worden jaarlijks op verschillende plaatsen herdacht, onder andere bij het Surinaams consulaat te Amsterdam. In de zuidmuur van de Mozes en Aäronkerk te Amsterdam zit een plaquette met de namen van de vijftien slachtoffers.
Pas in 2007 bood Desi Bouterse zijn excuses aan voor de moorden. Tegelijk pleitte hij voor amnestie voor de daders en hun medeplichtigen.
[bewerk] De vijftien slachtoffers
- John Baboeram, advocaat
- Bram Behr, journalist
- Cyrill Daal, vakbondsleider
- Kenneth Gonçalves, advocaat
- Eddy Hoost, advocaat
- André Kamperveen, journalist, oud-minister
- Gerard Leckie, universitair docent
- Sugrim Oemrawsingh, universitair docent
- Lesley Rahman, journalist
- Surendre Rambocus, militair
- Harold Riedewald, advocaat
- Jiwansingh Sheombar, militair
- Jozef Slagveer, journalist
- Robby Sohansingh, zakenman
- Frank Wijngaarde, journalist (met Nederlandse nationaliteit)
[bewerk] Literatuur
- Boerboom, Harmen en Joost Oranje: De 8-december-moorden. Slagschaduw over Suriname, Uitg. BZZToH, 's-Gravenhage 1992. (ISBN 90-6291-762-3)
- Oltmans, Willem: Willem Oltmans in gesprek met Desi Bouterse, Uitg. Jan Mets, Amsterdam 1984.(ISBN 90-70509-5-6)
- Sariman, Jan: De Decembermoorden in Suriname. Verslag van een ooggetuige. Met een nawoord van Chin A Sen, Uitg. Het Wereldvenster, Bussum 1983. (ISBN 90-293-9435-8)
