Dispensationalisme
Van Wikipedia
Het dispensationalisme is de geloofsopvatting die een onderscheid maakt tussen de volken van God, namelijk Israël en de kerk (vaak in Nederland door dispensationalisten liever met gemeente aangeduid).
Foutief wordt gezegd dat dispensationalisme een geloofsopvatting is, welke er vanuit gaat dat het handelen van God, met de mens, kan worden opgedeeld in verschillende bedelingen.
Er zijn twee theologieën, die de bijbel opdelen in verschillende tijden. De één doet dit aan de hand van verbonden (verbondsleer), de ander aan de hand van dispensaties of bedelingen (bedelingenleer). Om de verwarring groter te maken geloven eigenlijk alle gelovigen dat God werkte in verbonden en dispensaties. De kern van het dispensationalisme moet daarom in het onderscheid tussen Israël en de kerk gezocht worden, dit onderscheid wordt namelijk door de verbondsleer met stelligheid weerlegd.
Inhoud |
[bewerk] Meer over dispensaties
Een bedeling is een periode van tijd, waarin God Zich op een bijzondere wijze bezighoudt met de mensen in betrekking tot zonde en verantwoordelijkheid van de mens. Deze tijdsperioden zijn niet (per definitie) gelijk qua duur".
Het "traditionele" model onderkent over het algemeen zes of zeven perioden:
- Onschuld - van schepping tot zondeval;
- Geweten - van zondeval tot zondvloed;
- Menselijk bestuur - van zondvloed tot spraakverwarring in Babel (Noachitische wet);
- Belofte - van de roeping van Abraham (direct na spraakverwarring) tot de Wet;
- Wet - van de instelling van de Wet, op de Sinaï, tot de dood van Christus;
- Genade - van de opstanding tot de wederkomst van Christus;
- Het Messiaanse Vrederijk of Duizendjarige rijk - van Wederkomst tot het laatste oordeel.
Het dispensationalisme is, naast de verbondstheologie (met name binnen de reformatorische kerken bekend en geleerd) het enige theologische systeem dat pretendeert over een volledige en systematische Bijbelverklaring te beschikken. Dit hoeft u niet te beledigen als u ook de Gereformeerde, Evangelische, Charismatische, of Koninkrijkstheologie aanhangt. Want al deze theologen kozen namelijk vaak onbewust voor de verbondstheologie of het dispensationalisme. Dit maakt hellaas ook geen één protestante christen onpartijdig. Maar het is wel zo dat velen de bedelingenleer niet meer aanhangen in zijn originele vorm, zoals Darby of Scofield of Larkin dit deden.
Verbondstheologen ontkennen met stelligheid, dat men onderscheid kan maken tussen twee volken van God. Het is foutief om te denken dat verbondstheologen zich tegen een onderscheid in dispensaties zouden verzetten. Maar wanneer dispensationalisten, een toekomstige dispensatie voorzien voor alleen joden, voortkomend vanuit hun interpretatie van de bijbel, stuiten zij op verzet van de verbondsleer gelovigen. Zie Bedelingenleer.
[bewerk] Oorsprong
Velen geloven dat het systeem ontwikkeld is door J.N. Darby. Sommige aanhangers van het dispensationalisme ontkennen dit. Darby was één van de grondleggers van de Vergadering van gelovigen. Dispensationalisten zelf verwijzen natuurlijk, net als overtuigde verbondsleer gelovigen, naar de bijbel als hun oorsprong. In de bijbel, en de interpretatie die beide groeperingen aan haar geven vinden wij het hart van deze discussie.
Geschiedkundigen verwijzen naar Edward Irving als de vader van het dispensationalisme. Hij was bij de ontwikkeling van de bedelingenleer, met vooral als belangrijkste punt het onderscheid tussen "Israël en de kerk" nauw betrokken. Zijn gedachten aangaande zijn eschatologie en hiermee ook zijn kerkleer veranderden door een vriend Hatley Frere en Colleridge. Deze veranderde hem van een Post-millenniallist, naar een pre-millennialist. Veel invloed is gekomen uit een Spaanse Jezuiet, die een boek had geschreven welke Irving vertaalde, met als doel het bestrijden van de in de Reformatie aangehangen gedachte, dat de Paus de anti-Christ was. Deze Jezuiet had als doel aan te tonen vanuit de bijbel dat de Anti-Christ nog moest komen, zodat men open zou gaan staan voor de katholieke kerk. Edward Irving vertaalde dit boek vanuit het Spaans.
Uit de vroege kerkgeschiedenis zijn weldegelijk voorbeelden van Pre-millennialisten, zij die geloofden dat het millennium nog moet komen. Zij beleden ook dispensaties of bedelingen. En de verbondsleer gelovigen hebben geen moeite met deze feiten. Voorbeelden zijn Justinus, Irenaeus, Clemens van Alexandrië en zelfs Augustinus van Hippo. Ryrie schrijft in zijn boek "The Moody Handbook of Theology" hier onder andere over. Als dispensationalist die tracht zijn beweging te laten zien als in de kerkgeschiedenis geworteld, voegt hij hier aan toe: "We willen niet de suggestie wekken dat de vroege kerkvaders dispensationalisten waren en terecht wordt geconstateerd dat zij [niet meer dan] een primitieve vorm van dispensationalistische concepten leerden". Zijn eerlijkheid stellen verbondsleer gelovigen in dit geval erg op prijs, want dit is een correct. Dispensationalisten geloven in het onderscheid van Israël en de kerk. Wanneer echter Ryrie zou aantonen dat dit onderscheid (tussen Israël en kerk) voorkomt ruim voor 1830, zou het een krachtig argument zijn. Rond 1830 was Edwards Irving op zijn hoogtepunt van zijn populairiteit, en rond die tijd heeft hij Darby op bezoek gehad in zijn kerk.
Hier zijn nog wat bekende mensen die ook in dispensaties geloofden, van wie overigens niet aangetoond kan worden dat zij ook het onderscheid van Israël en de kerk erkenden.
- Pierre Poiret (1646-1719)
- John Edwards (1637-1716)
- Isaac Watts (1674-1748)
[bewerk] Erg populair
Het dispensationalisme werd vooral populair gemaakt door Dr. C.I. Scofield, auteur van de Scofield Reference Bible (meer dan 12 miljoen verkochte exemplaren). Het traditionele dispensationalisme zoals deze door onder andere Darby en Scofield werden onderwezen heeft veel aanhang onder Baptisten-, Pinkster/Volle Evangelie-, Vergadering-gemeenten en de Maranatha-beweging. Maar we treffen het ook aan binnen sommige reformatorische kringen.
Hedendaagse verdedigers van het dispensationalisme zijn: Tim Lahaye [1] Charles Ryrie [2]
Speciale aandacht voor het dispensationalisme is er ook in de christelijke wereld omdat er verschillende films zijn gemaakt, die de denkwijzen van deze mensen weergeeft. De films en boeken over de wederkomst en de "toekomstige anti-christ" en een "toekomstige grote verdruking" zijn big-bisness.
De boeken van Tim Lahaye zijn groots verkocht toch worden er nu veel boeken verkocht die het dispensationalisme tegenwerpen.
Hedendaags verbondsleer verdedigers(deze mensen hoeven niet te geloven in de kinderdoop, enkelen zijn zelfs voorstanders van de volwassendoop) zijn: Keith A. Mathison, Dr. Kelley Varner [3], O. Palmer Robertson
[bewerk] De Doop en het dispensationalisme
De doop door onderdompeling wordt door sommigen gekoppeld aan het dispensationalisme. Sommigen zeggen dat omdat de kerk ontstaan zou zijn met pinksteren, zo zou ook een andere toetredingsrite gekozen moeten worden. Van besnijdenis, een toetredingsrite bij joden, zou men zo gegaan zijn naar een volwassendoop door onderdompelen bij Christenen. Deze gedachte wordt niet door alle dispensationalisten gedeeld.
Omgekeerd vindt het ook plaats dat de verbondsleer wordt gebruikt om de kinderdoop juist te verklaren, doch niet alle verbondstheologen kiezen hiervoor. Er zijn er die zowel de verbondsleer en de doop door onderdompeling aanhangen.
