Gebergte
Van Wikipedia
Een gebergte is een verzameling vrij aaneengesloten bergen die met elkaar een topografisch geheel vormen. De geologische term orogeen omvat niet alleen gebergten maar ook vroegere gebergten die door erosie topografisch niet meer te duiden zijn als gebergte (dit heet een schiervlakte), en alleen aan patronen en structuren in gesteenten nog te herkennen zijn (bijvoorbeeld de Caledoniden in Noord Europa).
Inhoud |
[bewerk] Aardrijkskundige onderverdeling
Gebergtes worden onderverdeeld naar gemiddeld topografische hoogte:
- Hooggebergte (> 1500 m)
- Middelgebergte (1000 - 1500 m)
- Laaggebergte (500 - 1000 m)
[bewerk] onderverdeling naar ontstaan
Gebergten ontstaan door het proces van gebergtevorming, of orogenese. Door continentale collisie, de botsing van aardplaten, kunnen gebieden ontstaan waar verdikking van de korst plaatsvindt. Dit zorgt dankzij het principe van isostatie voor het topografisch "opheffen" (in de zin van naar een hogere gemiddelde hoogte brengen) van een gebied (uplift). Gebergtes kunnen ook ontstaan als twee platen langs elkaar schuiven, de Pyreneeën zijn hier een voorbeeld van.
Gebieden met een hogere topografie kunnen ook ontstaan door vulkanisme, bijvoorbeeld bij hotspotvulkanisme. Dit proces kan geologisch gezien vele malen sneller gaan dan gebergtevorming, maar duurt desondanks nog zeer lang. IJsland is hier een voorbeeld van. IJsland is gevormd uit hotspot vukanisme gecombineerd met de ligging boven een mid-oceanische rug. Ook andere soorten vulkanisme kunnen gebergtevorming veroorzaken, zo is de Andes gevormd door back-arc vulkanisme.
Over het algemeen zal een gebergte gevormd door continentale collisie een asymmetrische structureel geologische structuur laten zien, terwijl een gebergte dat door vulkanisme ontstaan is een meer symetrische structuur heeft.
[bewerk] Lijst van gebergten
Hieronder volgt een lijst van gebergtes. Sommige vormen een deel van een groter geheel, zoals de Alpen die zijn onderverdeeld in subgebergtes.
[bewerk] Europa
- Alpilles, Frankrijk
- Alpen, Frankrijk, Italië, Zwitserland, Oostenrijk & Slovenië
- Ligurische Alpen, Italië
- Zee-Alpen
- Julische Alpen, Italië, Slovenië
- Dolomieten, Italië
- Berninamassief, Zwitserland
- Hohe Tauern, Oostenrijk
- Zillertaler Alpen, Oostenrijk
- Karnische Alpen
- Apennijnen, Italië
- Ardennen, België, Frankrijk, Luxemburg
- Balkan, Bulgarije, Joegoslavië, Macedonië, Albanië, Griekenland
- Cantabrisch Gebergte, Spanje
- Centraal Massief, Frankrijk
- Dentelles de Montmirail, Frankrijk
- Dinarische Alpen, Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Montenegro, Albanië
- Eifel, Duitsland, België (Oostkantons)
- Ertsgebergte, Duitsland, Tsjechië
- Harz, Duitsland
- Jura, Frankrijk, Zwitserland
- Kareliden, Finland
- Karpaten, Polen, Tsjechië, Tsjechië, Slovakije, Oekraïne, Roemenië
- Beskiden
- Tatra
- Transsylvanische Alpen
- Oostelijke Karpaten
- Bieszczady
- Kastiliaans Scheidingsgebergte
- Kaukasus, Rusland, Georgië, Azerbeidjan (deels in Azië)
- Krimgebergte, Oekraïne
- Oeral, Rusland (natuurlijke grens tussen Europa en Azië)
- Penninisch Gebergte, Engeland
- Pindosgebergte, Griekenland
- Piringebergte, Bulgarije
- Pyreneeën, Frankrijk, Spanje, Andorra
- Rilagebergte, Bulgarije
- Schotse Hooglanden, Schotland
- Cairngorms
- Scandinavisch Hoogland, Noorwegen, Zweden
- Sierra Nevada, Spanje
- Sierra Morena, Spanje
- Snowdon Mountains, Wales
- Sudeten, Duitsland, Polen, Tsjechië
- Reuzengebergte, Duitsland, Polen, Tsjechië
- Vogezen, Frankrijk
- Zwarte Woud, Duitsland
[bewerk] Azië
- Abakangebergte
- Altaigebergte
- Anadyrgebergte
- Anjoejgebergte
- Arakangebergte
- Argoengebergte
- Asïr
- Baikalgebergte
- Byrrangagebergte
- Centraal Gebergte
- Changagebergte
- Dzjoegzjoergebergte
- Elburs
- Grote Sjingan
- Himalaya
- Hindoekoesj
- Hoogland van Ojmjakon
- Ibangebergte
- Jablonovygebergte
- Karakoram
- Kaukasus (deels in Europa)
- Koeznetsk Alataoe
- Kolymagebergte
- Kopet-Dag
- Korjakengebergte
- Kunlunsjan
- Maokegebergte
- Momagebergte
- Pamir
- Poetoranagebergte
- Pontisch Gebergte
- Sajan
- Salairrug
- Qin Ling
- Sichote-Alin
- Sierra Madre
- Stanovojgebergte
- Sulajmangebergte
- Taurusgebergte
- Tiensjan
- Tsjerskigebergte
- Verchojanskgebergte
- Zagros
[bewerk] Afrika
- Amatola gebergte
- Atlas
- Drakensbergen
- Rifgebergte
[bewerk] Noord-Amerika
- Appalachen
- Laurentiden
- Sierra Nevada
- Rocky Mountains
[bewerk] Zuid-Amerika
[bewerk] Australië en Nieuw-Zeeland
- Blue Mountains
- Flinders Ranges
- Gammongebergte
- Gawlergebergte
- Grampians
- Groot Scheidingsgebergte
- Hamersleygebergte
- Leopoldgebergte
- MacDonnellgebergte
- Mount Lofty-gebergte
- Stirlinggebergte
- Zuidelijke Alpen
[bewerk] Antarctica
- Transantarctische bergketen
[bewerk] Gerelateerde onderwerpen
[bewerk] Bergactiviteiten
- Bergsporten
- Alpinisme
- Langlaufen
