Gewelf
Van Wikipedia
Een gewelf is een holgebogen overdekking van een ruimte, gebruikt bij kerken, kelders, kasteelzalen of bruggen.
[bewerk] Ontwikkeling van het gewelf
Een gewelf is een constructie die vooral wordt toegepast bij grotere overspanningen waarbij forse krachten zich voordoen. In de middeleeuwen werd daarom het gewelf voornamelijk toegepast bij het bouwen van kerken en kastelen.
Bij het bouwen van gewelven in de romaanse kerken werd gebruikgemaakt van de techniek die de Romeinen al voor hun gebouwen gebruikten, namelijk de techniek van de gordelboog met daarop het tongewelf. Dit had echter als groot nadeel dat de boog niet heel breed en de ruimte niet heel hoog kon zijn. Bij te hoog bouwen konden de muren uit elkaar geduwd worden waardoor de boog kon doorzakken en het dak uiteindelijk kon instorten.
Daar waar twee tongewelven elkaar kruisten werd in de vroeg romaanse stijl het kruisgewelf toegepast, waarbij binnen een vierkant van vier gordelbogen 4 gewelfschelpen tegen elkaar werden gebouwd. Doordat deze gewelfschelpen tegen elkaar aan drukten was dit een stabiele constructie. Bij het toepassen van de gewelfschelpen stapte men al af van het volledig ronde gewelf, wat in de romaanse stijl zo kenmerkend was, en ontstonden meer spitsvormige gewelven.
Het kruisgewelf ontwikkelde zich door tot het kruisribgewelf in de gotiek. Hierbij werd naast de gordelboog ook twee diagonaalribben gebouwd. Doordat spitsvormige bogen werden gebruikt - waar doorzakken een minder groot risico is - kon men fragieler gaan bouwen.
[bewerk] Soorten gewelven
Uiteindelijk zijn er verschillende vormen van gewelven te onderscheiden:
- Koepelgewelf
- Kruisgewelf
- Kruisribgewelf
- Meloengewelf
- Netgewelf
- Stergewelf, vooral bij absiden
- Tongewelf
- Troggewelf
- Waaiergewelf
 koepel op de Santa Maria del Fiore in Florence |
 voorbeeld van een kruisgewelf in de crypte onder de Kathedraal Notre-Dame te Bayeux |
 kruisribgewelf in de Cathedraal van Coutances |
 voorbeeld van een netgewelf |
 Interieur van de Basiliek van Vézelay met tongewelf |
 stergewelf in de kathedraal van Torun |
 waaiergewelf in de Abdij van Bath |
|
|
 |
|---|---|
|
Onderdelen kruiskerk: Apsis | Chevet | Crypte | Doksaal | Kerktoren | kloostergang | Kooromgang | Kruising of viering | Narthex | Oksaal | Priesterkoor | Transept | Schip | Straalkapel | Vieringtoren | Westwerk | Zijbeuken |
|
|
Bouwkundige onderdelen: Arcade | Boog | Gordelboog | Kapiteel | Kraagsteen | Kruispijler | Latei | Lichtbeuk | Luchtboog | luchtboogstoel | Steunbeer | Travee | Triforium | Ui | Zuil |
|
|
Gewelfsvormen: Koepelgewelf | Kruisgewelf | Kruisribgewelf | Netgewelf | Stergewelf | Tongewelf | Waaiergewelf |
|
|
Decoratieve onderdelen: Archivolt | Dakruiter | Frontaal | Gebrandschilderd glas in lood | Hogel | Kruisbloem | Lantaarn | Maaswerk | Pinakel | Register | Roosvenster | Timpaan | Waterspuwer | Zwik |
|
