Hanepraaisluis
Van Wikipedia
De Hanepraaisluis werd, met een machtiging van keizer Karel V, in 1535 gebouwd in de Goejanverwelledijk in Gouda. Deze sluis was nodig om het overtollige water van de Gouwe via de Fluwelensingel, een van de singels rondom de stad, te lozen op de Hollandsche IJssel.
De sluis had in het begin de naam: Mallesluis. Deze sluis lag enige honderden meters te oosten van de Havensluis. Hier was (waarschijnlijk) ook een overscheepplaats want via de sluis konden maar kleine schepen geschut worden. De schepen met vrijstelling van de grafelijke tol konden via deze sluis de stad invaren en binnendoor de stad passeren. De sluis gaf ook toegang tot de grachten van het Kasteel van Gouda dat hier tot 1577 heeft gestaan.
De sluis werd in 1855 afgebroken en vervangen door een nieuwe om de voorboezem van het stoomgemaal, dat daar in 1856 is gebouwd in verband met de droogmaking van de Haarlemmermeer, af te sluiten van de IJssel.
Het stoomgemaal bezat zes indrukwekkende schepraderen, die met een toerental van vier-en-een-halve omwenteling per minuut, een capaciteit van gemiddeld 682 m³ per minuut en maximaal 812 m³ per minuut had. Het gemaal werd in 1936 buiten gebruik gesteld, bij het in gebruik nemen van het dieselgemaal bij de Julianasluis.
Op de fundamenten van het gemaal is een voetbrug gebouwd, dat nu het Houtmanplantsoen verbindt met de Fluwelensingel. In 1940 werd ter vervanging van de verbinding met de keersluis een duikersluis aangelegd om het water van de stadssingels te kunnen verversen.
De naam van de sluis is afgeleid van het aanpraaien, of aanroepen van schepen.
