Herbert Marcuse

Van Wikipedia

Herbert Marcuse (19 juli 1898 – 29 juli 1979) was een vooraanstaande Duits-Amerikaanse filosoof en socioloog van joodse afkomst, lid van de Frankfurter Schule.

Marcuse diende tijdens de Eerste Wereldoorlog in het Duitse leger als paardenverzorger. Hij werd lid van de Soldatenraad die bijdroeg aan de voortijdig neergeslagen opstand van de socialistische Spartacusbond. Na het behalen van zijn postdoctoraatstitel aan de Universiteit van Freiburg in 1922, verhuisde hij terug naar Berlijn, waar hij werkte als boekhandelaar. Hij keerde in 1929 terug naar Freiburg om samen met Martin Heidegger een wetenschappelijke verhandeling te schrijven. In 1933 emigreerde hij naar Zwitserland en kort daarna naar de Verenigde Staten, waar hij in 1940 een genaturaliseerde burger werd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkte hij voor de Amerikaanse voorloper van de CIA en analyseerde inlichtingenrapporten over Duitsland (1942-45-51).

Hoewel hij tijdens zijn hele leven nooit meer naar Duitsland terugkeerde, werd hij een van de belangrijke theoretici van de Frankfurtse School, samen met Max Horkheimer en Theodor Adorno.

In 1952 begon hij een carrière als politieke theoreticus, eerst aan de Columbia Universiteit en Harvard, vervolgens aan de Brandeis Universiteit (1958-1965), waar hij professor was in filosofie en politiek, en ten slotte (reeds op pensioenleeftijd), aan de Universiteit van Californië in San Diego. Hij was een vriend en medewerker van de historisch socioloog Barrington Moore, Jr. en van de politieke filosoof Robert Paul Wolff. In de naoorlogse periode behoorde hij duidelijk tot de linkse tak van de Frankfurtse School en hij typeerde zichzelf als marxist en socialist.

De kritiek van Marcuse op de kapitalistische maatschappij (voornamelijk in zijn synthese van Marx en Freud, Eros en de Beschaving uit 1955 en zijn boek Eendimensionele Mens uit 1964) weerklonken in de linkse studentenbeweging in de jaren '60. Wegens zijn bereidwilligheid deel te nemen aan studentenprotesten, werd Marcuse spoedig bekend als "de vader van de Nieuwe Linkerzijde" (een term die hij zelf niet afkeurde). Zijn werk beïnvloedde ten zeerste het maatschappelijk debat. De term repressieve tolerantie is afkomstig uit het gelijknamige essay van Marcuse uit 1965.

Vele progressieve geleerden en activisten werden door hem beïnvloed, bijvoorbeeld Angela Davis en Abbie Hoffman.