Hervormd-Gereformeerde Staatspartij
Van Wikipedia
De Hervormd-Gereformeerde Staatspartij was een orthodox-protestantse, anti-Roomse partij, die streefde naar een protestants Nederland dat geregeerd moest worden volgens bijbelse normen. De partij werd opgericht in 1921.
De HGSP was van 1925 tot en met 1937 met één afgevaardigde als oppositiepartij in de Tweede Kamer vertegenwoordigd. Na de Tweede Wereldoorlog keerde de partij niet terug, al is de Protestantse Unie die in 1946 aan de verkiezingen meedeed, enigszins als opvolger te beschouwen.
Grote voorman van de HGSP was dominee Lingbeek.
Inhoud |
[bewerk] Beginselen
De HGSP was fel anti-Rooms en vond dat Nederland een op grond van de bijbel geregeerde protestantse natie moest worden. Zij richtte zich in felle bewoordingen tegen de coalitie van ARP en CHU met de rooms-katholieken en verwierp de scheiding van kerk en staat.
Het beginselprogramma werd in de vorm van de Tien Geboden uitgewerkt. Het Eerste Gebod (Gij zult geene andere goden voor mijn aangezicht hebben) werd bijvoorbeeld 'vertaald' in het afwijzen van Plutos (geldmacht), Demos (volkswil) en Ochlos (proletariaat). Andere 'Geboden' richtten zich tegen het Rooms-Katholieke Kerkelijk huwelijk, tegen katholieke heiligenbeelden, en tegen 'stelen' door werkweigerende arbeiders en door uitbuitende werkgevers.
[bewerk] Historische ontwikkeling
De HGSP ontstond nadat katholieken in Amsterdam een protestoptocht hadden gehouden tegen het processieverbod. Enkele Amsterdamse predikanten grepen die gebeurtenis aan om te waarschuwen voor 'het Roomse gevaar'. Na een oproep waarop enkele positieve reacties waren ontvangen, werd op 13 oktober 1921 de HGSP opgericht. Voorzitter werd de Amsterdamse dominee Koeno Gravemeijer.
In 1922 deed de HGSP voor het eerst mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. In 1925 behaalde zij een zetel. Die ging in 1937 verloren.
De partij was van 1923 tot 1935 met 1 of 2 zetels vertegenwoordigd in Provinciale Staten in Zuid-Holland. Ook had de HGSP in deze periode zetels in een aantal gemeenteraden, waaronder Den Haag, Arnhem en Vianen.
Na de Tweede Wereldoorlog ging de voormalige HGSP samen met een groep (ontevreden) oud-CHU'ers. Zij richtten de Protestantse Unie op, die in 1946 zonder succes aan de verkiezingen deelnam.
[bewerk] Lingbeek
Voorman van de HGSP was de Hervormde predikant Casper Andries Lingbeek. Hij beschikte over een grote welsprekendheid, en kreeg mede daardoor landelijke bekendheid. Nadat hij in 1932 als predikant in Urk was beroepen, verliet hij de Tweede Kamer. Een jaar later keerde hij echter al weer terug, omdat zijn opvolger, B.G. Peereboom, weinig indruk had gemaakt.
[bewerk] Electoraat
De HGSP had haar aanhang vooral onder de rechtervleugel van de Nederlands Hervormde Kerk. Op haar hoogtepunt (1933) werden bijna 36.000 stemmen (1,1%) gehaald. Gemiddeld lag haar aanhang rond de 30.000 (0,9%).
| Bronnen en referenties: |
|
De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van www.parlement.com. |
