Huis van bewaring
Van Wikipedia
Een Huis van bewaring is in Nederland een cellencomplex waar mensen geen gevangenisstraf, maar (voorlopige) hechtenis ondergaan. Het is in Nederland een door het Ministerie van Justitie opgelegde status aan een cellencomplex. Toekenning van zo'n status vindt plaats op basis van een inventarisatie van beveiligingsmaatregelen door controleurs van het Ministerie van Justitie.
In een huis van bewaring verblijven voornamelijk:
- Verdachten van een misdrijf, die in afwachting zijn van veroordeling of vrijspraak. Zij zijn naar de letter van de wet op dat moment onschuldig (totdat de rechter eventueel anders oordeelt) en verblijven in preventieve hechtenis. Zij worden ondergebracht in een huis van bewaring dat zo dicht mogelijk gelegen is bij de rechtbank waar hun zaak zal voorkomen. Wanneer zij worden veroordeeld tot een gevangenisstraf worden zij meestal overgebracht naar een gevangenis;
- Veroordeelden van een misdrijf, als hun straf na veroordeling relatief kort is of als er plaatsgebrek is in een gevangenis;
- Tbs-veroordeelden die wachten op plaatsing in een Tbs-kliniek;
- Personen die tot hechtenis zijn veroordeeld, bijvoorbeeld doordat zij een boete niet betalen;
- Personen in vreemdelingenbewaring.
Inhoud |
[bewerk] Huizen van Bewaring in Nederland
Justitie meldt op haar websites dat er zich momenteel 20 penitentiaire inrichtingen (PI) in Nederland bevinden. Zo'n PI is vaak een clustering van twee of meerdere inrichtingen die dan onder één PI-bestuur worden gesteld en dus ook één PI-directie hebben die hoofdzakelijk over de financieën van zo'n cluster gaat. Iedere inrichting, of dat nu een gevangenis of huis van bewaring is, heeft een eigen inrichtingsdirecteur die o.a. verantwoordelijk wordt gesteld voor de veiligheid van de inrichting en haar bewoners. Hoeveel huizen van bewaring Nederland momenteel telt is moeilijk te zeggen, omdat het Ministerie van Justitie daarover nauwelijks mededelingen doet. Bovendien verandert het Ministerie van Justitie de status van de verschillende inrichtingen ook geregeld. Het Ministerie van Justitie draagt er wel zorg voor dat er zich binnen ieder rechtsarrondissement minimaal één huis van bewaring bevindt. Het Ministerie van Justitie hanteert bovendien ook nog verschillende niveaus van veiligheid binnen de verschillende inrichtingen op basis van de genomen veiligheidsmaatregelen binnen de inrichting. Zo'n inrichting kan daardoor in een zekere gradatie van A- of B-status vallen. Onduidelijk is hoe het Ministerie van Justitie daarbij te werk gaat, omdat het bekend is dat er binnen die gradaties ook weer sub-gradaties zijn te onderscheiden, zoals A++-status. Er zijn sterke aanwijzingen dat dit te maken heeft met de mate van controle van- en toezicht op de gedetineerden op momenten dat zij hun cel verlaten en weer op de terugweg daar naartoe zijn. Vaak worden gedetineerden voor en na hun werk verplicht door een metaaldetector geloodst. Een apart verhaal is de EBI, de extra-beveiligde inrichting, waarvan West-Europa's best beveiligde inrichting in Vught ligt.
[bewerk] Regime; de praktijk in Nederland
Een huis van bewaring wordt in Nederland opgedeeld in verschillende, voor de buitenwereld onbekende statusaanduidingen. Deze hebben echter betrekking op controle van eigendommen en gedragsverleden van gedetineerden. Het regime binnen een Justitiële inrichting heeft betrekking op twee hoofdniveaus, namelijk de cel en de gemeenschappelijke ruimte.
[bewerk] De cel
In de praktijk is een cel voorzien van tv, wasbak met stromend water, toilet, een raam met een glazen ruit een paar stopcontacten en een luchtafvoer. Een Rechter-Commissaris of een Officier van Justitie kan een gedetineerde echter media-beperkingen opleggen. Dat wil in de praktijk zeggen dat een gedetineerde in een bepaalde periode, bij aanvang van zijn 'vestiging' in een huis van bewaring, geen tv op zijn cel mag hebben, alsmede geen kranten mag lezen, geen brieven mag ontvangen of versturen, niet mag bellen en geen contact mag hebben met zijn medegedetineerden. Zo'n maatregel wordt zo lang opgelegd als voor het onderzoek door politie en het Openbaar Ministerie noodzakelijk is. Zo'n gedetineerde krijgt binnen een Huis van Bewaring dan meestal een rode kaart waarop zijn naam en registratienummer vermeld staat, alsmede de datum van binnenkomst.
Geen enkele gedetineerde heeft vanzelfsprekend een televisie op cel. Echter, vrijwel ieder HvB zal gedetineerden wel de beschikking geven over een televisie. Er dient voor een televisie wel een wekelijks huurbedrag te worden betaald. Dat geldt ook voor andere voorzieningen, zoals magnetrons, koelkastjes en luxe koffiezetapparaatjes. Wat echter opvallend is, is dat er in de Penitentiaire Beginselenwet geen enkel woord gerept wordt over rechten van gedetineerden op dergelijke luxe-artikelen. Zo lijkt iedere inrichting haar eigen regels over beschikbaarheid van dergelijke goederen op te kunnen stellen. Zo mag een inrichtingsdirecteur inzake de uitvoer van een disciplinaire straf, bepaalde luxegoederen van een gedetineerden voor een bepaalde tijd van diens cel verwijderen.
[bewerk] De gemeenschappelijke ruimte
Er zijn in Nederland grote verschillen in voorzieningenniveaus tussen de verschillende Huizen van Bewaring. Zo zijn er HvB's waar zich douchefaciliteiten op de cel bevinden. De meeste HvB's hebben echter nog gemeenschappelijke doucheruimtes. Deze zijn meestal wel gescheiden, zodat er nog enige privacy heerst. Dit laatste in tegenstelling tot de doucheruimten in de meeste gevangenissen, waarvan de meeste alle privacymaatregelen ontberen. Over het algemeen bevinden er zich binnen een HvB een aantal essentiële, door de wet voor de gedetineerde noodzakelijk geachte gemeenschappelijke ruimten. Zo zijn er sportfaciliteiten, zowel binnen als buiten. In de meeste Hvb's bevindt zich een sportzaal en een buitenveld voor basketbal, voetbal of volleybal. Ook is er standaard een fitnessruimte aanwezig. Saillant detail is dat het personeel van een HvB haar interne trainingen (veelal Judo, Jiu-jitsu en krachttrainingen) in diezelfde ruimten doorloopt. Verplicht is de aanwezigheid van een openlucht-ruimte om gedetineerden te laten 'luchten'. Iedere gedetineerde heeft namelijk recht op dagelijks één uur blootstelling aan de open lucht. Bij dit luchten lopen de gedetineerden meestal rondjes op een speelplaatsachtig plein. In de meeste HvB's zijn er gelegenheden voor gedetineerden om te werken. De meeste werkzaamheden zijn afgestemd op de veiligheidsrisico's van de betreffende groep. Zo is het verboden om gedetineerden die wachten op een TBS-behandeling te laten werken in dynamische werksituaties, zoals een wasserij of een interne reinigingsdienst. Het is voor deze groep eveneens verboden om aan de constructie van metalen voorwerpen te werken. Vaak worden risicovolle groepen of personen uit veiligheidsoverwegingen te werk gesteld aan eenvoudige verpakkingswerkzaamheden. Uiteraard is het karakter van het werk dan wel zeer ééntonig van karakter.
[bewerk] Programmering van detentiedagen
In ieder HvB wordt aan iedere gedetineerde een rooster van het weekprogramma overhandigd. Daarin staat van dag tot dag vastgelegd welke activiteiten er van uur tot uur plaatsvinden. Zo is het dagelijkse uurtje luchten voor iedere afdeling vastgelegd in het rooster. Echter, dit luchten is niet verplicht, dus een gedetineerde kan besluiten om dat betreffende uur op cel te blijven. Er is geen enkel onderdeel van het rooster dat voor de gedetineerde een verplicht onderdeel heeft, echter, wanneer een gedetineerde bij binnenkomst in de inrichting aangeeft te willen werken, dan wordt deze op een afdeling met 'werkenden' geplaatst. Dit laatste houdt in dat diegene moet werken om op die afdeling te blijven.
Hechtenis was oorspronkelijk als maatregel bedoeld om verdachten voorlopig vast te houden, en als straf voor overtredingen. De bedoeling was om het een "lichtere" vorm van gevangenisstraf te maken. Hechtenis is in praktijk echter minstens even zwaar als de gemiddelde gevangenisstraf. Langere hechtenisstraffen worden dan ook in een gewone gevangenis uitgezeten.
In een huis van bewaring verblijven allerlei soorten verdachten en criminelen bij elkaar in één complex. Omdat nog niet zeker is wat iemand heeft gedaan, houdt men het regime streng. Witteboordencriminelen, geweldplegers, drugsdealers, moordenaars, overtreders en pedofielen verblijven bij elkaar. Het regime is sober, terwijl de voorlopig gehechten vaak in een depressie verkeren door de schok van hun arrestatie. De meeste kritiek op het Nederlandse gevangeniswezen betreft dan ook vaak de huizen van bewaring.
