Hyksos
Van Wikipedia
De Hyksos is de benaming voor de bevolkingsgroepen uit Klein-Azië die op het einde van het Middenrijk (ca 1800 v.Chr.) Egypte binnenvielen. Pas na meer dan 250 jaar kwam er een einde aan hun overheersing van Neder-Egypte onder de koning Kamose. In de lijsten van Manetho zijn er drie Hyksos-dynastieën: de XIVe Dynastie, de XVe Dynastie en de XVIe Dynastie.
Inhoud |
[bewerk] Afkomst
De term Hyksos is afkomstig van het Egyptische 'Hekaoe-khasoet' of 'leiders van de vreemde landen'. Daarnaast werden ze ook aangeduid als amoe, wat Aziaten betekent. Ze spraken waarschijnlijk een Semitische taal wat het onderzoek op hun namen (vb. Joam, Jakbaal, ... ) bevestigt. Ze waren samengesteld uit verschillende bevolkingsgroepen en waren vooral van Semitische origine. Ze waren afkomstig uit Klein-Azië en waren in beweging gekomen door het binnendringen van de Indo-Europeanen.
[bewerk] Invasie
Als we Manetho moeten geloven was de invasie van de Hyksos een zeer gewelddadige waarbij de Hyksos erg gewelddadig en wreed optraden tegen de Egyptische bevolking. Tegenwoordig is men echter zeer sceptisch hiertegen, mede doordat Manetho veel later schreef en er van hem enkel citaten zijn overgeleverd (onder andere in de werken van Flavius Josephus. Waarschijnlijk waren de Hyksos aanvankelijk vreedzaam het rijk binnengesijpeld mede doordat de koninklijke macht afnam en het daardoor gemakkelijker was om de delta binnen te dringen. Rond 1730 v. Chr. moet er toch een invasie hebben plaatsgevonden waarbij ze een sterk rijk stichtten in de Nijldelta met als hoofdstad Avaris. Ze controleerden aanvankelijk het rijk tot de eerste cataract, maar verloren al snel de controle in het zuiden, waar een heroveringspolitiek begon.
[bewerk] Hyksos-regering
Geleidelijk namen ze de Egyptische cultuur over: ze namen het schrift, de titulatuur en de godsdienst over. Belangrijk is hun verering van Seth en de introductie van Astarte en Anat, twee godinnen van Syro-Palestijnse origine. Ze stonden in tegenstelling tot de Egyptenaren vrij open voor andere gebieden en hun handelsrelaties reikten erg ver. Ze hadden heel goed contact met de Minoïsche beschaving wat we erg goed zien in de Minoïsche muurschilderingen in het paleis van Avaris. Ook hadden ze waarschijnlijk een alliantie met de koningen van Kerma in Nubië tegen het zuiderlijke rijk van Thebe.
[bewerk] Einde van de hyksos
De Thebaanse dynastie werd steeds sterker mede doordat ze gebruik maakten van de nieuwe technologie van de Hykos (strijdwagens en cavalerie). Onder Seqenenra Taa II, de vader van Kamose begon de strijd tegen de Hyksos, maar hij sneuvelde mogelijk in een veldslag. Zijn zoon is echter de grote heroveraar en hij slaagde erin het grootste deel van Egypte te heroveren. Enkel Avaris bleef in handen van Apepi. De opvolger van Kamose, Ahmose slaagde er echter in om de stad in te nemen en hij achtervolgde de Hyksos tot in de Levant.
[bewerk] Gevolgen
De inval van de Hyksos kan niet omschreven worden als een ramp, maar eerder een stimulus voor een slapend rijk. Door hun inval werd de geslotenheid van Egypte doorbroken en op militair vlak werden het paardenspan en bronzen wapens geïntroduceerd. We zien dat na de herovering van Egypte door Kamose, Egypte een ongekende bloei zal kennen onder de XVIIIe Dynastie.
[bewerk] Bronnen en literatuur
- Bietak M., Avaris, the Capital of the Hyksos. Recent Excavations at Tell el-Dab'a, 1996
- Redford D., Egypt, Canaan and Israel in ancient times, 1992
- Redford D., The hyksos in history and tradition, Orientalia, 39, 1997, 1-52
