Isaac de Pinto
Van Wikipedia
Isaac de Pinto (1717 - Den Haag, 14 augustus, 1787) was een Joods-Nederlandse filosoof en econoom.
Isaac de Pinto groeide op in de St. Anthoniesbreestraat, in het pand, bekend als Huis De Pinto. Zijn vader David de Pinto was eigenaar van de hofstede Tulpenburgh aan de Amstel. Zijn moeder was Lea Ximenes Belmonte, alias Schoonenberg. Isaac de Pinto trouwde in 1734 met Rachel Belmonte, zijn nicht.
In 1742 hield De Pinto twee redevoeringen voor een groepje Sefardische geleerden, genaamd Société Amicale. Hij woonde destijds op de Nieuwe Keizersgracht bij Abraham Henriquez de Ferrera, grootaandeelhouder van de VOC.
In 1748 redde Isaac de Pinto de Republiek door geld voor te schieten, want aan het beleg van Bergen op Zoom door de Fransen moest een einde worden gemaakt. In het zelfde jaar probeerde de Pinto autoriteiten te bewegen tot een verlichting van enkele drukkende verordeningen, toen iedere straathandel werd verboden. De Joodse verkopers van vis-, vodden-, zuur- en groenten waren zwaar gedupeerd. De Pinto verzocht de Amsterdamse overheid over te gaan tot het openen van de gilden voor Joden. Hij ontwikkelde een plan arme Sefardim naar Suriname te laten zenden.
In 1749 stelde Isaac de Pinto voor stadhouder Willem IV als opperbewindhebber van de Vereenigde Oostindische Compagnie te benoemen. De prins kreeg tevens het recht de andere bewindhebbers te benoemen. De achtergrond is te zoeken in het toenmalige streven naar versterking van de positie van de stadhouder ten opzichte van de burgemeesters of regenten.
In 1752 kocht Isaac de Pinto een pand op de Nieuwe Herengracht, met vijf beroemde wandschilderingen van Jan Weenix. De Pinto gaf de schilder Jacob de Wit de opdracht een allegorie op de zeevaart te schilderen, dat in zijn bibliotheek kwam te hangen. Het schilderij, met een voor de streng katholieke Jacob de Wit ongebruikelijk naakt, was tot voor kort te zien in het Amsterdams Historisch Museum.
Pierre Famin, een Frans schrijver die in 1760 bij Pinto op bezoek kwam, schreef: Overal val je oog op beeldhouwwerk, opmerkelijke schilderijen, schoorstenen met vazen en kostbaar porselein, tafels en spiegelkasten. In de slaapkamer staat het bed van donkerrood damast op een verhoging in een nis, heel apart. Verder is er een uitgebreide bibliotheek met fraaie boeken in verschillende talen en een mooi Chinees kabinet. Ten slotte een aardige tuin met een vijver. In het midden een beeldengroep met schelpen die hij voor veel geld uit Indië heeft laten komen.
Het overlijden van zijn vader en de zevenjarige oorlog tussen Frankrijk en Engeland (1757-1763) bracht Isaac de Pinto in financiële problemen. In 1761 werd hij failliet verklaard. Zijn broer Aron verkocht het pand, terwijl Isaac in Parijs met Denis Diderot of Mattheus Lestevenon aan tafel zat. In 1765 verhuisde Isaac naar Den Haag naar een fraai pand op de Lange Voorhout. Toen de jonge Mozart en zijn zusje in 1765 en 1768 voor de stadhouderlijke familie speelden waren ook de beide broers de Pinto en hun kinderen aanwezig.
De Pinto ontwikkelde zich tot een Verlichtingsfilosoof van internationaal belang. Hij bestreed Voltaire in zijn Apologie de Juif en de Encyclopaedisten in hun materialistische opvattingen. In 1776 raakte de Pinto in opspraak vanwege zijn opvattingen over de Amerikaanse onafhankelijkheid. De Boston Tea Party kon niet zijn goedkeuring wegdragen. Zijn tegenstanders beweerden dat De Pinto door de Engelse regering werd betaald.
Tijdens de Vierde Engelse Zeeoorlog besprak hij de nadelen van een alliantie met Frankrijk, in 1785 toch afgesloten, tot vreugde van de patriotten.
[bewerk] Politieke economie
De Pinto hield zich bezig met politiek economie; hij was specialist op het gebied van staatsschuld. Dat de staat geld leende hoefde volgens hem – en in tegenstelling tot de filosoof Hume - niet haar ondergang te betekenen. Als mercantilist propageerde hij overheidsinvloed en bescherming van handel en industrie. Isaac de Pinto verzette zich tegen verheerlijking van de landbouw door de toen opkomende stroming van Physiocraten, die een “laissez faire, laissez passer” (en opheffing van de gilden) voorstonden.
[bewerk] Bronnen
- Nijenhuis, I.J.A.(1992) Een joodse "philosophe". Isaac de Pinto (1717-1787) en de ontwikkeling van de politieke economie in de Europese Verlichting.
- Rijdt, R.J.A. te (1995) Een ontwerp voor een zaalstuk door Jacob de Wit.
