Jan Swammerdam
Van Wikipedia
Jan Swammerdam (Amsterdam, 12 februari 1637 — Amsterdam, 17 februari 1680) was een Nederlands natuurwetenschapper.
Nadat mensen als Johannes Hudde, Christiaan Huygens en Spinoza al verbeteringen hadden aangebracht aan één de uitvindingen van Cornelis Drebbel, namelijk de microscoop, was het Jan Swammerdam die de wetenschappelijke potentie van het instrument tot zijn volle recht zou laten komen.
Jan was de zoon van een Amsterdamse apotheker die bekend stond om zijn natuurhistorische verzameling. Hij was een groot aanhanger van de ideeën van Descartes over de manier waarop de natuur benaderd diende te worden. Hij studeerde anatomie en dissectie onder de in zijn tijd beroemde Leidse professor Le Boë Sylvius en was een creatieve geest in het ontdekken van de mogelijkheden die de microscoop bood in het bestuderen van het menselijk lichaam. Hij ontdekte de rode bloedlichaampjes en beschreef de structuur van de hersenen, de longen en het ruggenmerg van de mens.
Later verlegde hij zijn werkterrein naar de studie van insecten omdat het gebruik van de Cartesische filosofie veel stof deed opwaaien. Veel van zijn eerdere werk werd pas veel later in zijn Biblia Naturae van 1737 uitgegeven. In zijn Algemeene Verhandeling van de bloedloose dierkens 1669 legde hij de grondslag voor de entomologie, zowel door zijn aandacht voor structureel detail als door zijn baanbrekend werk in het samenstellen van preserveringoplossingen. In de jaren '70 van de 17e eeuw besloot hij zich geheel aan de religie te gaan wijden en trok hij zich uit de wetenschap terug. In vele opzichten werd Antoni van Leeuwenhoek, die de microscoop nog aanzienlijk zou verbeteren, zijn opvolger.
Max Weber onderbouwt in 'Wissenschaft als Beruf' de religieuze inspiratie van vroeg-moderne wetenschappers met een uitspraak van Swammerdam : "Ich bringe Ihnen hier den Nachweis der Vorsehung Gottes in der Anatomie einer Laus" (Vertaling: ik breng u hier het bewijs van voorzienigheid van God in de anatomie van een luis). (referentie: [1])
| Bronnen en referenties: |
