Joséphin Péladan
Van Wikipedia
De Franse schrijver en Rozenkruiser Joséphin Péladan, geboren als Joseph-Aymé Péladan (Lyon 28 maart 1858 - Neuilly-sur-Seine 27 juni 1918).
Op jonge leeftijd neemt hij het pseudoniem aan van Sâr Merodak Péladan, refererend aan Marduk, de Babylonische oppergod. Later voorziet hij zijn vrienden eveneens van bijnamen uit het Babylonische pantheon.
Hoewel getalenteerd schrijver, erudiet en kunstminnaar, maakte hij veel vijanden door zijn megalomanie. Excentriek, zowel in zijn ideeën als in zijn kledij of zijn paasbloemenkleurig briefpapier, kon Péladan niets doen zonder op te vallen.
De taal van zijn werken is uitermate moeilijk, zowel omwille van zijn enorme cultuur als door zijn constant spel met neologismen.
Deze moeilijke taal is mede de oorzaak dat zijn werken niet internationaal vertaald werden. Uitzondering hierop is het Duits, waarin een twintigtal van zijn werken verschenen, als ook het Tsjechisch, het Russisch en het Italiaans.
De Péladancultus die na zijn dood is ontstaan, heeft meer verzamelaars dan lezers opgebracht, waardoor zijn boeken vooral veilingsitems zijn geworden. Vandaar de in bibliofiele kringen gebruikte term Péladanomanie
Zijn naam is in verschillende middens vereeuwigd, o.a. in de kunst, de literatuur, het toneel en de esoterie:
Inhoud |
[bewerk] Péladan in de kunst
Hij heeft zich vooral weten te onderscheiden in de kunst via zijn Salons de la Rose-Croix waar hij een aantal symbolistische schilders lanceerde. Hij heeft verschillende teksten van Da Vinci over kunst voor het eerst in het Frans vertaald. Hij was ook een scherp kunstcriticus. Hij had een afkeer voor de zuiver picturale kunst. Kunst was voor hem een gebed, iets wat de mens tot God moest verheffen.
Enige aanduidingen van het succes van zijn eerste Salon:
- De Parijse politie moest het verkeer omleiden, omdat de koetsen alle straten versperden.
- Hij kreeg 3000 vermeldingen in binnenlandse en buitenlandse kranten en tijdschriften.
- Bij het einde van het Salon werden in de daartoe bestemde schalen 14.000 visitekaartjes van bezoekers geteld.
[bewerk] Péladan in de literatuur
De lijst van zijn romans is indrukwekkend. Een deel daarvan is opgezet in de vorm van weldoordachte reeksen, die al dan niet werden afgewerkt. De bekendste van deze reeksen zijn:
- La décadence latine, een reeks van 21 romans.
- Les drames de la conscience, een reeks van 5 romans.
- Le septénaire des fées, een reeks van 7 verhalen, waarvan enkel het eerste werd gepubliceerd.
[bewerk] Péladan in toneel
Zijn toneelwerken zijn Wagneriaans, zoals hij zelf zegt, maar moeilijk op te voeren, wegens het extreem aantal figuranten en het enorm aantal koorzangers. Wanneer ze toch werden opgevoerd, werden ze met gemengde gevoelens onthaald. een deel van het publiek droeg hem op de handen, omwille van het grandioze in taal en vorm, maar anderen knapten af op zijn bombast. Erik Satie heeft ouvertures voor zijn toneelstukken geschreven. Lijst van zijn bekendste toneelstukken:
- Babylone
- La Prométhéide
- Van deze Prometheustrilogie van Aeschillos is enkel het middenste luik bewaard. Péladan heeft dit zo goed mogelijk vertaald en aan de moderne tijd aangepast. Bovendien heeft hij het 1ste en het 3de luik, die in de loop der tijden verloren gegaan waren, eigenhandig herschreven. Hiervoor kreeg hij de gelukwensen van Émile Burnouf, de directeur van de Atheense School. Voor hem had Goethe zich al op de Prometheusmythe geworpen. Na Péladan, zou de Belgische schrijver Ivan Gilkin een poging wagen.
- Le Fils des Étoiles
- Satie componeerde een "Prélude" voor elk van de drie bedrijven van deze "Pastorale Kaldéenne".
- Le Prince de Byzance
- Satie's Salut Drapeau! (gecomponeerd 2 november 1891) is een toonzetting van een toespraak door Giorgio Cavalcanti in het tweede bedrijf van dit "romantisch drama". In zijn tijdschrift Panthée kondigde Péladan bovendien aan dat Satie een "Prélude" voor dit stuk zou schrijven, maar zulke muziek is verder niet bekend of bewaard. Tegen het moment dat de tekst van dit toneelstuk in 1896 gedrukt werd, hadden de wegen van Péladan en Satie zich overigens al lang gescheiden, en was Satie een uitgesproken anti-Wagneriaan.
- Sémiramis
- Oedipe et le Sphinx
- La Loi de Rome
- Orphée
- La Rose+Croix
- Le Mystère du Graal
[bewerk] Péladan in de esoterie
Péladan bewoog zich veel in de Parijse esoterische middens van de Belle Époque en was een tijd lid van verschillende esoterische groepen. Hij had echter een concessieloos karakter en bleef nooit lang in dezelfde groepen. Zijn enorme kennis maar ook zijn superioriteitsgevoel waren hier niet vreemd aan. Zijn esoterische werken publiceerde hij vooral in een reeks getiteld Amphithéâtre des Sciences Mortes (Amfitheater der Dode Wetenschappen). Deze werken worden uitgegeven, eest door Chamuel, later door Chacornac, doch steeds met de twee Babylonische sfinxen. Uitzondering hierop is het laatste werk in de reeks, La Science de l'Amour, uitgegeven bij Albert Messein in een neutrale gele omslag.
Lijst van de titels in zijn Amfitheater:
- Comment on devient Mage, 1891 - ethiek
- Comment on devient Fée, 1892 - erotiek
- Comment on devient Artiste, 1894 - esthetiek
- Le Livre du Sceptre, 1895 - politiek
- L'Occulte Catholique, 1898 - mystiek
- Traité des Antinomies, 1901 - metafysica
- La Science de l'Amour, 1911 - ascese
[bewerk] Onuitgegeven werk
Een van zijn biografen, René-Louis Doyon, heeft in het Péladanarchief in de Parijse Bibliothèque de l'Arsenal de inventaris gemaakt van Péladans manuscripten, voor een groot deel onuitgegeven:
- 445 manuscripten
- 820 documenten
- 26.881 beschreven vellen papier
[bewerk] Trivia
Net zoals zijn broer Dr. Adrien Péladan is hij de vergiftigingsdood gestorven. In het geval van Joséphin was het een vergiftiging door het eten van zeevruchten, gecombineerd met een longontsteking.
