Juliputsch
Van Wikipedia
De Juliputsch was een nationaal-socialistische staatsgreep in Oostenrijk eind juli 1934.
[bewerk] Achtergrond
Oostenrijk was onder Engelbert Dollfuss een dictatuur en eenpartijstaat geworden, die sterk op het Italië van Benito Mussolini georiënteerd was. Andere partijen waren verboden, en dat had vooral bij de sociaal-democraten en bij de NSDAP veel kwaad bloed gezet. In februari 1934 had het verbod van de sociaal-democratische partij zelfs tot een gewapende opstand geleid, bekend onder de naam Oostenrijkse Burgeroorlog.
De nationaal-socialisten, die al eerder verboden waren, werden berucht voor het plegen van terreuraanslagen, waarbij onder meer de spoorwegen en openbare gebouwen in Wenen het doelwit waren. De nationaal-socialisten waren voor aansluiting van Oostenrijk bij Duitsland, iets waar Dollfuss en de buitenlandse grootmachten (vooral Italië, maar op diens aandringen ook Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk) duidelijk op tegen waren. De Duitse regering ondersteunde de ondergrondse NSDAP en hun terreurcampagne.
[bewerk] Verloop
Op 25 juli ondernamen de Oostenrijkse Nazi's twee bezettingen, een van het gebouw van de Ravag (het Oostenrijkse radiostation) en een van het gebouw van bondskanselier Engelbert Dollfuss. Bij deze laatste actie werden bondskanselier Dollfuss, minister van openbare veiligheid Emil Fey en staatssecretaris Carl Karwinsky in gijzeling genomen; Dollfuss werd echter bij de actie beschoten en overleed aan zijn verwondingen. De nationaal-socialisten verklaarden over de radio dat Anton Rintelen de nieuwe bondskanselier was; dit was het teken voor het begin van een nationale opstand.
De Bondskanselarij werd later omsingeld en ontzet door het leger, maar zoals van tevoren gepland kwamen overal in het land de nationaal-socialisten in een gewelddadige opstand, die nog enkele dagen voortduurde. 107 man regeringstroepen en 140 coupplegers werden in de gevechten gedood. 13 coupplegers werden geëxecuteerd, enkele duizenden werden naar concentratiekampen gezonden of vluchtten naar het buitenland. Italië zond troepen naar de grens om de Oostenrijkse regering te hulp te komen, maar deze bleken niet nodig en bleven aan de eigen kant van de grens. De belangrijkste rol in het neerslaan van de opstand werd gespeeld door Ernst von Starhemberg en zijn Heimwehr, omdat hij bang was dat het officiële leger te veel Nazi-sympathisanten telde.
[bewerk] Nasleep
Na het mislukken van de staatsgreep bond Adolf Hitler in. De landelijke inspecteur van de afdeling Oostenrijk van de NSDAP, Theodor Habricht werd ontslagen en het Oostenrijkse bureau van de NSDAP gesloten. De terreuraanslagen en de propaganda hielden op. In de internationale politiek had Adolf Hitler een sterke deuk opgelopen, temeer omdat hij slechts 1 1/2 maand tevoren aan Benito Mussolini op diens verzoek de onafhankelijkheid van Oostenrijk gegarandeerd had. De prille Duits-Italiaanse toenadering was weer bevroren.
In de komende maanden en jaren probeerden de Oostenrijkse Nazi's de nieuwe bondskanselier Kurt von Schuschnigg tot samenwerking en opname van nationaal-socialisten in de regering te bewegen. In 1938, toen Duitsland en Italië inmiddels bondgenoten waren geworden, en Mussolini een Oostenrijkse aansluiting bij Duitsland geaccepteerd had, grepen de nationaal-socialisten alsnog de macht in Oostenrijk, en kwamen tot de aansluiting van Oostenrijk aan Duitsland. Zie hiervoor: Anschluss.
