Melkmachine

Van Wikipedia

Melken is het nabootsen van een kalf dat aan de spenen van de uier van de koe zuigt, waarna er melk uitkomt. Met een melkmachine kun je die zuigbeweging goed nadoen. Het melkstel is het apparaat waarmee de koe wordt gemolken. Het bestaat uit een soort 'klauw' met vier rubberen zuignappen, die voor het melken aan de spenen worden onder gehangen.

De vier rubberen zuignappen, bekers genoemd, worden door middel van lucht (vacuüm) ritmisch aangezogen en losgelaten, waardoor er een soort knijpbeweging plaatsvindt in de beker zelf. De melk die uit de speen komt wordt door middel van lucht verplaatst en opgevangen. Het vacuüm zorgt er ook voor dat het melkstel blijft hangen aan de spenen.

Na het schoonmaken van de spenen hangt de melker (degene die de koeien melkt) het melkstel onder z’n koeien. Dit gebeurt meestal in een melkstal, maar kan ook op het land. Er bestaan verschillende soorten melkstallen. Bij een oudere melkstal gaat de melker met het melkstel tussen de koeien. Hij sluit het melkstel aan een buizenstel. Bij een nieuwere techniek gaat de melker in een put staan van ongeveer één meter diep. Zo hoeft de melker minder te bukken. Het melkstel blijft ter plaatse en de koeien staan naast de melkput. Ook hier bestaan er verschillende technieken, zoals een carrousel waarbij de koeien in een soort draaimolen gaan waardoor de melker niet telkens heen en weer hoeft te lopen en de koeien ook minder op elkaar hoeven te wachten. Het automatisch melksysteem, ook wel melkrobot genoemd, zorgt ervoor dat aan het melken van koeien geen mens meer te pas komt. Bij een melkrobot stapt de koe zelf in een soort box en wordt dan automatisch gemolken.

Hygiëne is van groot belang. Alle onderdelen van de melkmachine moeten na het melken worden doorgespoeld met schoonmaakvloeistof. Verder moeten de rubberen zuignappen (tepelhouders) regelmatig worden vervangen, want wanneer deze oud worden en het rubber uitdroogt zullen zich in kleine scheurtjes bacteriën verzamelen. De prijs die door de zuivelfabriek wordt betaald voor de melk hangt, naast het vetpercentage, mede af van het bacteriegehalte van de melk: hoe minder bacteriën, hoe beter de prijs. Melk wordt voordat deze naar de zuivelfabriek wordt vervoerd eerst in een tank op de boerderij opgeslagen. Het spreekt vanzelf dat deze tank van een koelsysteem is voorzien. De melk wordt vaak al voordat deze in de melktank komt gefilterd en gekoeld. (De warmte die hierbij vrij komt wordt vaak gebruikt om water te verwarmen, dat op zijn beurt gebruikt wordt om het melksysteem te spoelen.) De melktank kan wel 10 tot 15.000 liter melk opslaan.

Vroeger werd de melk opgeslagen in melkbussen. Deze melkbussen werden twee keer per dag opgehaald door de melkrijder. In het oosten van Nederland kwam de melkrijder alleen ‘s ochtends de bussen ophalen, en bracht ze ‘s middag weer leeg en schoon terug. Op zondag werd in sommige dorpen ook niet opgehaald.

Tegenwoordig gebeurd dit uiteraard met melkwagens (tankwagens). Afhankelijk van de grootte van de boer kan dit zelfs bijna dagelijks zijn.