Moïse Tsjombe
Van Wikipedia
Moïse Tsjombe (Musumba, 18 november 1919 - Algerije, 29 juni 1969) was een belangrijk Congolees politicus in de jaren volgend op de Dipenda. Hij is hoofdzakelijk berucht omwille van zijn secessiepolitiek in Katanga, zijn opportunistische pro-Belgicisme en zijn aandeel in de moord op de Kongolese eerste minister Patrice Lumumba.
| Functie: | President van Katanga |
| Ambtstermijn: | 16 juni 1960 - 12 januari 1963 |
| Politieke Partij: | CONAKAT |
| Voorganger: | geen |
| Opvolger: | geen |
| Geboortejaar: | 1919 |
| Geboorteplaats: | Musumba |
| Sterfdatum: | 1969 |
| Sterfplaats: | in Algerije |
Moïse Tsjombe is geboren in Musumba (Kongo-Vrijstaat) als de zoon van een welgesteld zakenman. Tsjombe genoot een hoge universitaire opleiding alvorens hij begon met de uitbouw van een winkelketen in Katanga.
Hij kwam reeds vroeg in aanraking met de politiek en in de jaren 1950 wordt ook hij begeesterd met de idee van een onafhankelijk Kongo. In dit kader sticht hij de CONAKAT, een sterk regionalistische partij die nagenoeg uitsluitend aanhangers had in de rijke koperprovincie Katanga.
In oktober 1958 sticht Patrice Lumumba het Mouvement National Congolais (kortweg MNC genoemd). Lumumba predikte echter het unitarisme waardoor de rijkdommen van de welstellende provincies ook de rest van Kongo ten goede zouden kunnen komen.
Na de rondetafelconferentie over de Kongolese onafhankelijkheid wint het MNC van Lumumba de verkiezingen. Na de onafhankelijkheid op 30 juni 1960 zal Lumumba de functie van eerste minister op zich nemen, terwijl Joseph Kasavubu, leider van de ABAKO-partij, president wordt.
Patrice Lumumba toont zich voorstander van verregaande sociale hervormingen die in het verkeerde keelgat belanden bij vele vooraanstaande Westerse landen. Lumumba werd als communist afgeschilderd en tegengewerkt.
Op 11 juli 1960 (niet per toeval de Vlaamse Nationale Feestdag) maakt Moïse Tsjombe, hierin gesteund door de CIA, de Belgische staat en de Union Minière du Haut-Katanga, een bruusk einde aan de droom van Lumumba. Met de woorden Katanga Atawina roept hij de onafhankelijkheid uit van Katanga.
Lumumba roept de hulp in van de Verenigde Naties die met een beperkt mandaat naar Kongo afzakken. Lumumba wordt gearresteerd door de militaire leider Joseph-Désiré Mobutu en aan Katanga uitgeleverd waar hij door het leger - met toestemming van president Moïse Tsjombe - vermoord wordt.
In september 1961 beginnen er vijandelijkheden tussen de VN-veiligheidsmacht en het reguliere leger van Katanga. Wanneer het vliegtuig van Dag Hammarskjöld, de toenmalige VN-secretaris-generaal, dan ook nog in verdachte omstandigheden neerstort, is het hek van de dam en ontzetten de VN-blauwhelmen Katanga. De secessie bestaat niet langer.
Moïse Tsjombe vlucht na de val van Elisabethstad naar Europa waar hij als banneling verblijft tot in juli 1964, de dag waarop hij de post aanvaardt van Kongolees eerste minister. Kort daarna moet hij als zondebok opdraven voor verkiezingsfraude en vlucht hij naar Spanje.
Na de militaire staatsgreep van Mobutu in 1965 wordt Moïse Tsjombe bij verstek ter dood veroordeeld voor hoogverraad. Dit schijnproces vormt een deel van de Mobutu-maatregelen die van Patrice Lumumba (de man die door Mobutu de dood werd ingejaagd) een nationale held en martelaar moeten maken.
In juli 1967 wordt Moïse Tsjombe door Kongolese commando's ontvoerd en naar Algerije overgebracht waar hij in verdachte omstandigheden overlijdt in een gevangenis op 29 juni 1969.
| Voorganger: geen |
President van Katanga 1960-1963 |
Opvolger: geen |
| Voorganger: Cyrille Adoula |
Minister-President van Congo-Kinshasa 1984-1986 |
Opvolger: Évariste Kimba |
