Moerdijkbruggen
Van Wikipedia
 |
|
|
|
|
|
|
|
De Moerdijkbruggen verbinden het Eiland van Dordrecht in de provincie Zuid-Holland met de provincie Noord-Brabant over het Hollandsch Diep. De eerste brug werd gebouwd aan het einde van de 19e eeuw en was een spoorbrug. De tweede brug, bestemd voor autoverkeer, is aangelegd in de jaren dertig. Hierover loopt rijksweg 16. In de jaren vijftig is de spoorbrug vervangen door een breder exemplaar en in de jaren zevenig de verkeersbrug. Inmiddels is er door de aanleg van de hogesnelheidslijn (HSL-Zuid) een derde brug bijgekomen. De Moerdijkbruggen vormen een belangrijk onderdeel van de verbinding van het westen met het zuiden van Nederland (en verder richting België en Frankrijk).
[bewerk] Spoorbrug
De eerste Moerdijkbrug werd geopend op 1 januari 1872. De enkelsporige vakwerkbrug bestond uit veertien boogvormige overspanningen van elk ruim honderd meter, die aan de oever waren gebouwd en vervolgens naar hun plaats werden gevaren. De brugdelen werden geconstrueerd door de Koninklijke Van Vlissingen & Dudok van Heel. Bij de opening was de Moerdijkbrug de langste brug van Europa. Ten behoeve van de scheepvaart kon de brug aan de Brabantse zijde geopend worden door middel van een draaibrug. De brug werd gebruikt door de treinen, die tot de dag van opening hun eindpunt hadden bij de haven van het even verderop gelegen Moerdijk aan de zuidzijde respectievelijk in Willemsdorp aan de noordzijde.
In 1944 werd de brug door de Duitsers vernield om de geallieerden te beletten West-Nederland in te trekken. Hierbij werd een aantal brugpijlers onherstelbaar beschadigd, wat het herstel van de brug enorm vertraagde. Tevens werd de prioriteit gegeven aan het snelle provisorische herstel van de verkeersbrug, waarvoor een aantal overspanningen van de spoorbrug werden geleend. Pas in 1946 werd de vernieuwde brug in gebruik genomen. In verband met materiaaltekorten kreeg de nieuwe brug geen veertien, maar slechts tien overspanningen. De zanddam aan het noordelijke uiteind van de brug werd 400 meter verlengd om het gat op te vullen. Tegelijkertijd werd de halte Willemsdorp opgeheven en de krappe spoorboog die naar de brugoprit leidde verruimd en verlegd. Begin jaren '50 werden de enkelsporige stalen boogbruggen vervangen door de huidige dubbelsporige vakwerkbrug
[bewerk] Verkeersbrug
Op 12 december 1936 werd ten westen van de spoorbrug de Moerdijkbrug voor het autoverkeer in gebruik genomen. Hij was gebouwd door door de fa. Penn & Bauduin uit Dordrecht. Evenals de spoorbrug bestond ook de brug voor het wegverkeer uit stalen overspanningen van elk circa honderd meter lang, hoewel deze brug met tien overspanningen in eerste instantie wel korter was dan de spoorbrug. Ook de verkeersbrug werd in september 1944 door de Duitsers vernield om de geallieerden te beletten om West-Nederland in te trekken, maar kon na de Tweede Wereldoorlog eerst provisorisch maar later in oude staat worden hersteld. In de loop der jaren groeide de hoeveelheid autoverkeer enorm, waardoor de Moerdijkbrug een bottleneck werd in autosnelweg A16. In 1978 werden de stalen overspanningen dan ook vervangen door veel bredere, stalen liggers. De pijlers waren in zodanige staat dat ze zonder al te veel aanpassingen konden worden gehandhaafd. In beide richtingen werd ruimte gecreëerd voor drie rijstroken en een fietspad.
De oude brugdelen werden niet gesloopt, maar elders hergebruikt. Vier delen werden gebruikt ter vervanging van de oude Spijkenisserbrug over de Oude Maas bij Spijkenisse. De overige zes vervingen de oude overspanningen van de Brug bij Keizersveer over de Bergse Maas. Aldaar moesten de middelste overspanningen enkele meters worden ingekort om tussen de bestaande (en verbrede) pijlers te passen. Een restant van deze inkorting, met hierin het herdenkingsreliëf voor prins Johan Willem Friso, is als monument opgesteld naast de nieuwe verkeersbrug.
[bewerk] HSL-brug
De aanleg van de HSL-Zuid maakte de bouw van een derde Moerdijkbrug noodzakelijk. In 2000 werd gestart met de bouw van de door architectenbureau Benthem Crouwel ontworpen "kattenrug". De HSL-brug ligt enkele tientallen meters ten westen van de bestaande spoorbrug en heeft eveneens tien overspanningen. De pijlers staan, in de stroomrichting van de rivier gezien, in het verlengde van die van de bestaande spoorbrug, zodat er geen extra hindernissen voor de scheepvaart zijn ontstaan. De HSL-brug heeft een opvallende vorm, die bestaat uit Y-vormige opleggingen die vrijwel naadloos overgaan in de stalen, kokervormige overspanningen. In oktober 2004 is middels tientallen vrachtwagens zand getest of de brug zou doorbuigen, enkele centimeters zouden namelijk al desastreus zijn voor de snelle trein. Uiteindelijk bleek de brug slechts 12 mm door te buigen.
De eerste hogesnelheidstrein heeft in 2006 tijdens een testrit met zo’n 300 kilometer per uur de nieuwe brug gepasseerd.
