Mohammed Reza Pahlavi
Van Wikipedia
Mohammed Reza Pahlavi (26 oktober 1919 - 27 juli 1980) was de oudste zoon van Reza Sjah Pahlavi. Hij volgde zijn vader op 16 september 1941 op als sjah van Iran. Hij regeerde Iran tot 1979. Daarna kwam Khomeiny aan de macht.
Inhoud |
[bewerk] Troonsbestijging
Hij kwam aan de macht omdat de Britten en de Russen zijn vader Reza Pahlavi naar Johannesburg in Zuid-Afrika verbanden omdat hij in de Tweede Wereldoorlog de zijde van Nazi-Duitsland gekozen had.
[bewerk] Huwelijken van de sjah
[bewerk] Fawziah
Eerder was de sjah gehuwd geweest met de Egyptische prinses Fawziah (huwelijk duurde van 1939 tot 1948). Deze Egyptische prinses kon aan de sjah echter geen zoon schenken (sterker nog: helemaal geen kinderen), zodoende liet de sjah zich na 9 jaar huwelijk van haar scheiden.
[bewerk] Soraya
Soraya Esfandiari-Bakhtiari (huwelijk duurde van 1949 tot 1957), dochter van een Perzische landheer en een Duitse moeder, maar ook uit dit huwelijken kwam geen mannelijke nakomelingen voort.
Soraya schreef later het boek Paleis van eenzaamheid, wat internationaal een beststeller werd.
[bewerk] Farah Diba
Op 21 december 1959 trouwde de sjah met Farah Diba, dochter van een kapitein uit het Perzische leger. In 1960 werd uit dit huwelijk kroonprins Reza geboren.
Op 26 oktober 1967 kroonde de sjah zichzelf en Farah Diba in Shiraz. Hij nam de traditionele titel van Koning der Koningen (sjah-in-sjah) aan; bij zijn troonsbestijging in 1941 had hij geweigerd officieel gekroond te worden voordat hij de sociale en economische toestanden in Iran zou hebben verbeterd.
[bewerk] Eerste conflict
In 1951 kwam de sjah in conflict met zijn premier Mohammed Mossadegh, die een constitutionele monarchie nastreefde, met als gevolg een grote inperking van de macht van de sjah. Mossadegh werd gesteund door grote groepen van de bevolking, die het despotistische bewind van de sjah niet waardeerden. Dit ging zover dat de sjah op 17 augustus 1953 moest vluchten naar Rome. Twee dagen later werd Mossadegh echter gevangen gezet, en kon de sjah weer naar Iran terug keren. De Amerikaanse CIA speelde een doorslaggevende rol in het herstel van de monarchie. Net als zijn vader, wilde Mohammmed Reza Iran moderniseren, wat ertoe leidde dat hij in 1957 een tweepartijenstelsel oprichtte. In 1961 werd de Witte Revolutie door de sjah afgekondigd. Deze revolutie voorzag in vrouwenemancipatie, landhervormingen en algemeen kiesrecht.
[bewerk] Tweede conflict
 Zie ook het artikel Iraanse revolutie voor meer informatie. |
In de jaren zeventig was er een enorm contrast ontstaan tussen hoe men dacht in de stad en op het platteland. In de steden leefde de middenklasse en de hoge klasse in een rijke, Westerse en luxueuze levensstijl, terwijl de mensen op het platteland bittere armoede leden vanwege de onsuccesvol verlopen landhervormingen.
Hierdoor kwam de geestelijkheid onder ayatollah Ruhollah Khomeini in opstand. In 1975 tekenden Iran en Irak een vriendschapsverdrag, waarmee ook het tweepartijenstelsel werd afgeschaft en het eenpartijstelsel een feit werd.
Hierdoor nam de macht van de sjah nog meer toe. In 1977 kwamen studenten, die tot de hogere middenklasse behoorden, in opstand tegen het regime van de sjah, en eisten een staat waarvan het islamitische karakter duidelijker naar voren kwam. In 1978 probeerde de sjah het tij te laten keren door maatregelen te nemen zoals de herinvoering van de islamitische kalender en het eenpartijsysteem weer ongedaan te maken. Het mocht echter niet baten.
[bewerk] Ziekte en ballingschap
In 1979 benoemde de sjah Shahpur Bakhtiar tot premier, en hij vluchtte het land uit, toen al wetende dat hij aan kanker leed. Hij en zijn familie probeerden in diverse landen, zoals de Verenigde Staten, Mexico en Panama asiel te vinden, wat hen niet lukte. Ondertussen werd de sjah steeds zieker als gevolg van zijn kanker die niet geopereerd kon worden. Uiteindelijk verleende Egypte asiel aan de sjah en zijn familie.
[bewerk] Einde van de sjah
In april 1979 werd per referendum gekozen voor een islamitische republiek in plaats van de monarchie, wat het lot van de sjah definitief bezegelde. Perzië werd in april 1979 uitgeroepen tot de Islamitische Republiek Iran. In 1980 stierf Mohammed Reza Pahlavi, de sjah van Perzië, aan kanker in zijn ballingsoord Egypte.
