Mossen

Van Wikipedia

Bryophyta

Anomodon viticulosus

Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Embryophyta (Landplanten)

klasse

Bryopsida

Sporogoon van Bryum argenteum

De mossen zijn de eenvoudigste landplanten, ze missen onder meer vaatbundels en wortels. Mossen zijn kleine altijd-groene planten. Ze hechten zich vast met wortelachtige structuren die rhizoiden worden genoemd. In tegenstelling tot de echte wortels van andere planten, worden rhizoiden niet gebruikt voor opname van voedingsstoffen.

Ze worden onderverdeeld in vier groepen: de bladmossen, hauwmossen en twee groepen van levermossen.

[bewerk] Evolutie

Mossen zijn primitieve sporeplanten die eerder in de evolutie zijn ontstaan dan varens en paardenstaarten. De eerste landplant wordt verondersteld een levermos te zijn geweest, er zijn fossielen gevonden van levermossen van 475 miljoen jaar geleden.

[bewerk] Generatiewisseling

Bij mossen is de mosplant de gametofyt en vormt de gameten (geslachtscellen). Uit de bevruchte eicel ontstaat dan een sporogoon (een steel met een doosje), afgedekt met een huikje (een soort mutsje). Het sporogoon of sporekapsel is de sporofyt. In dat doosje worden de sporen gevormd. Uit zo'n spore ontstaat een draadje, een voorkiem (protonema), waaruit een nieuw mosplantje groeit.

A: Kiemende sporen; s=sporewand, v=vacuole, w=rhizoïde. B: deel van een ontwikkeld protonema. h=kruipend filament met bruine wanden waaruit de filamenten met chlorophyl-bevattende cellen (b) komen, k=jonge mosplant, w=de eerste rhizoïde.

Lengtedoorsnede door Funaria hygrometrica. (e=bladeren, d=bladeren middenribben, c=paraphysen (steriele organen), b=antheridia (mannelijk organen).)

Lengtedoorsnede door Funaria hygrometricaA. Lengtedoorsnede door een zeer jong sporogoon (f, f′) omsloten door de archegoniale wand (b, h). B, C. Opeenvolgende ontwikkelingsstadia van het sporogoon (f) ingesloten in de calyptra, dat gevormd wordt door de archegoniale wand (c). Ook de nek zit er nog aan (h). De voet van het sporogoon is het onderliggende weefsel van de stengel van de mosplant binnengedrongen.

A: Bladscheut (g) met een jong sporogoon, dat omsloten wordt door de calyptra (c). B: Met bijna rijp sporogoon; s=seta; f=doosje; c=calyptra. C:Mediane-longitudinale doorsnede van een doosje met de seta dat naar de basis toe verwijdt in de apophyse; d=operculum; p=peristoom; a=annulus; c=columella; s=archesporium; h=luchtholte tussen de spore-zak en de wand van het doosje.

[bewerk] Taxonomie

Stam: Bryophyta
- Klasse: Bladmossen (Musci)
  - Onderklasse: Andreaeidae
  - Onderklasse: Veenmossen (Sphagnidae)
    - Geslacht: Sphagnum
  - Onderklasse: Tetraphidae
  - Onderklasse: Polytrichidae
  - Onderklasse: Buxbaumiidae
  - Onderklasse: Bryidae
    - - Soort: Muurmos of gewoon muursterretje (Tortula muralis)
      - Soort: Purpersteeltje (Ceratodon purpureus)
  - Onderklasse: Archidiidae
- Klasse: Marchantiopsida
- Klasse: Jungermanniopsida
- Klasse: Hauwmossen (Anthocerotae)
  - Orde: Anthocerotales
  - Orde: Nothothylales

[bewerk] Externe links

Bryologische en Lichenologische Werkgroep (BLWG) met online-verspreidingsatlas van alle soorten
Waarnemingen van mossen in Nederland (Waarneming.nl)
Oud mos (noorderlicht)

[bewerk] Literatuur

Siebel, H.N. & H.J. During (2006). Beknopte mosflora van Nederland en België. KNNV Uitgeverij. [1]
BLWG (2007). Voorlopige verspreidingsatlas van de Nederlandse mossen. BLWG. [2]
Bouman, A.C. (2002). De Nederlandse veenmossen. KNNV Uitgeverij. [3]
Van Dort, K.W., Chr. Buter & P. van Wielink (1996). Veldgids mossen. KNNV Uitgeverij. [4]