Nordhorn

Van Wikipedia

Nordhorn

Wapen

Kaart

Bestuurlijke indeling

Basisgegevens

22 m b. NN

149,64 km²

53.608 (30. sep. 2006)

358 inw/km²

48501–48531

05921

NOH

03 4 56 015

Meinhard Hüsemann (SPD)

Nordhorn (Nedersaksisch: Noordhoorn) is een Duitse stad en gemeente in de Landkreis Graafschap Bentheim in de deelstaat Nedersaksen, vlakbij de Nederlandse grens bij Denekamp. In 2003 telt de gemeente ongeveer 53.100 inwoners. De gemeente is de hoofdstad van het district Graafschap Bentheim.

[bewerk] Geografie

De gemeente ligt in het uiterste zuidwesten van Nedersaksen, in de nabijheid van de grens met Nederland en de deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen aan de Overijsselse Vecht (Duits: Vechte). De grote buurgemeenten van Nordhorn zijn Enschede (NL), Münster en Osnabrück.

[bewerk] Infrastructuur

Hoewel de stad beschikt over een goed ontwikkeld stratennet van meer dan 500 km, wordt niet onder stoelen of banken gestoken dat het meest populaire vervoersmiddel in Nordhorn de fiets (Nedersaksisch: Fietse) is. De voorliefde voor de fiets heeft geleid tot een uitgesterkt fietspadennetwerk waar met paddenstoelen de diverse richtingen worden bewegwijzerd.

Nordhorn beschikt over een eigen vliegveld, Nordhorn-Lingen, wat gelegen is in het stadsdeel Klausheide.

Nordhorn is met zijn 53.500 inwoners na Herten de tweede grote Duitse stad zonder een spoorverbinding voor personenverkeer. De dichtstbijzijnde stations zijn te vinden in Lingen en Bad Bentheim. Wel heeft Nornhorn een aansluiting op de Bentheimer Eisenbahn, welke een goederenspoorweg onderhoud tussen het Nederlandse Coevorden en Bad Bentheim.

De stad ligt in de nabijheid van twee autosnelwegen, de A30 en de A31. Verder is de stad via twee Bundesstraßen, de B403 en de B213, op het wegennet aangesloten.

Nordhorn ligt op het knooppunt van de drie kanalen, het Süd-Nord-Kanal, het Kanaal Almelo-Nordhorn en het Ems-Vechte-Kanal. Door een initiatief van de vereniging Grafship, is in 2005 het Ems-Vechte kanaal weer vrijgegeven voor de scheepvaart. De maximum scheepslengte bedraagt 12 meter. De vrijgave van de beide andere kanalen moet nog plaatsvinden.

[bewerk] Stadsdelen van Nordhorn

Nordhorn is ingedeeld in 17 stadsdelen c.q. stadsdistricten, te weten Altendorf, Bakelde, Bimolten, Blanke, Blumensiedlung, Bookholt, Brandlecht, Bussmaate, Frensdorf, Frenswegen, Hesepe, Hestrup, Hohenkörben, Klausheide, Neuberlin, Stadtflur en Streng.

Door gemeentelijke herindelingen is het oppervlakte van de gemeente toegenomen tot 14.959 hectare.

25 juni 1921: uitbreiding met de gemeente Frensdorf
1 april 1929: uitbreiding met de gemeente Frenswegen
1 juli 1929: uitbreiding met de gemeenten Altendorf, Bakelde, en delen van de gemeenten Bookholt, Hesepe en Brandlecht
1 maart 1974: uitbreiding met de gemeenten Bimolten, Hestrup, Höhenkörben, Klausheide, en het restant van de gemeenten Bookholt, Brandlecht en Hesepe.

[bewerk] Militaire infrastructuur

In het stadsdeel Hesepe was een Nederlandse NAVO-basis gevestigd voor het onderhoud aan de Nike Hercules raket. Deze raket was ingedeeld bij de 1e en 2e Groep Geleide Wapens van de Koninklijke Luchtmacht. Vanuit Hesepe werd ook logistieke ondersteuning gegeven aan de overige 3 Groepen Geleide Wapens die waren uitgerust met de Hawk. Vanwege de grote bezuinigingen op defensie in 1975 werd deze basis gesloten.

Verder is bij Nordhorn de oefenplaats Nordhorn Range te vinden. Hier oefenen piloten in het afwerpen van bommen. Na de Tweede Wereldoorlog werd deze oefenplaats in gebruik genomen door de Royal Air Force, die het beheer later heeft overgedragen aan de Duitse Bundeswehr.

[bewerk] Stedenbanden

Coevorden (Nederland), sinds 1963
Montivilliers (Frankrijk) sinds 1963
Reichenbach im Vogtland (Duitsland), sinds 1987
Malbork (Polen), sinds 1991

[bewerk] Geschiedenis

[bewerk] Vroegste periode

De plek waar Nordhorn gesitueerd is, is bewoond vanaf de IJstijd. Er zijn hiervan archeologische vondsten gedaan in Frensdorf, Bookholt, Altendorf, Hesepe en Bakelde.

Vanaf 12 v. Chr. tot 10 n. Chr. ondernamen de Romeinse veldheren Drusus, Tiberius, Germanicus en Varus in totaal 13 veldtochten naar het gebied waar toen nog vrije Germanen woonden. Vanuit het legerkamp bij Xanten werden deze tochten ondernomen. Vermoedelijk gebruikten de Romeinen de Vechtoever en zandpaden langd de moerasgebieden als heerbanen. Deze wegen werden later belangrijke handelsroutes die bijvoorbeeld Brussel, Amsterdam, Bremen en Hamburg werbond.

Tegen het einde van de 4e eeuw, met het begin van de Volksverhuizing, drongen de Saksen zich naar het westen op. Zij verdreven de Tubanten verder westwaarts naar Twente. Na de verovering van het leefgebied van de Saksen door Karel de Grote ontstond de eerste grenslijn tussen de Franken en de Saksen als een binnengrens. Deze grens overleefde grotendeeld de geschiedenis en vormt nu nog de grens met Nederland.

De eerste vermelding van de plaats dateert uit 900, waar in een register van het klooster Werden an der Ruhr de plaats wordt vermeld als Northhornon.

Rond het jaar 1180 verworven de graven van Bentheim het gouwrecht over Nordhorn. Zij bouwden een burcht op een eiland in de Vecht. Op deze plaats lag ook het dorpje Nordhorn. Tot 1912 waren hiervan restanten aanwezig. Later zijn deze gesloopt om plaats te maken voor de St. Augustinuskerk.

[bewerk] Congres van Wenen en industrialisatie

Als gevolg van de herindeling van Europa door het Congres van Wenen in 1814 en 1815 werd de tot dan toe florerende handel in Nordhorn, die traditioneel op het westen gericht was, in één klap stilgelegd. De staatsgrens werd namelijk tevens douanegrens.

In 1839 werd de industrialisatie van Nordhorn ter hand genomen na de oprichting van de eerste textielfabriek door Willem Stroink uit Enschede. In de fabriek werd katoen verwerkt. Andere fabrieken werden in 1864 door Jan van Delden en in 1851 door Josef Povel en Hermann Kistemaker geopend. Later werd er door Ernst Firnhaber, een apotheker en chemicus de eerstekininefabriek van Duitsland opgericht. De ondernemers Ludwig Povel, Bernhard Rawe, Bernhard Niehues en Friedrich Dütting richtten nog een aantal textielfabrieken op, waarvan enkele nog de 21e eeuw haalden.

In de jaren '90 van de 19e eeuw werd Nordhorn aangesloten op een net van kunstmatige waterwegen. Via de Ems, het Dortmund-Ems kanaal en het Eems-Vechtkanaal werd kolen uit het Ruhrgebied naar het textielcentrum getransporteerd. Met het Nordhorn-Almelo kanaal verkeeg men aansluiting op het Nederlandse netwerk van kanalen. Met de aanleg van het Nord-Süd kanaal werd de turfwinning bediend. Tegenwoordig hebben deze kanalen hun betekenis voor de beroepsvaart verloren, maar worden ze veelvuldig gebruikt door de pleziervaart.

De Bentheimer Eisenbahn bracht Nordhorn in 1896 de aansluiting op het inernationale spoorwegnet. Door de economische crisis uit de jaren '20 van de 20e eeuw verlieten vele werkzoekenden hun woonplaats en zochten (én vonden) werk in Nordhorn. Tot 1939 steeg de bevolking tot 23.457, waarvan slechts 1/3 als natuurlijke toename (door geboorte) kan worden gezien. Dit leverde de plaats de bijnaam Klein Amerika op.

[bewerk] Geschiedenis vanaf 1933

Ook het Derde Rijk liet zijn sporen in Nordhorn na. De kleine joodse gemeente werd afgevoerd naar de vernietigingskampen. De Synagoge werd vernietigd, waaraan nu een monument herinnert in de straat waar de Synagoge stond. De oude handelswegen werden door de Duitse Wehrmacht gebruikt om vanuit Nordhorn op 10 mei 1940 Nederland binnen te vallen. Na de oorlog werden vele Heimatvertriebenen opgenomen in Nordhorn. De stad groeide hierdoor spoedig naar meer dan 40.000 inwoners.

[bewerk] Demografie

Voor de bevolkingsontwikkeling is elke peildatum 31 december van het betreffende jaar

Jaar	Bevolking
1815	980
1851	1356
1864	1500
1895	2041
1900	3000
1929	18.000
1933	20.000
1961	39.449
1980	48.500
1990	49.000
1996	49.000
1997	51.500
1998	51.809
2000	51.855
2001	51.974
2002	52.479
2003	52.479
2004	53.105

[bewerk] Economie

Handel, handwerk en landbouw waren tot halverwege de 19e eeuw die belangrijkste economische pijlers van de regio. De scheepvaart op de Vecht, het Ems-Vechte kanaal, het Nordhorn-Almelo kanaal, het Süd-Nord kanaal en het Coevorden-Piccardie kanaal, maar ook het vervoer met paarden, waren de belangrijkste transportmiddelen. Zo is het materiaal dat gebruikt is voor het Paleis op de Dam in Amsterdam, het Bentheimer zandsteen, via de haven van Nordhorn verscheept. Vanaf 1839 kwam de textielindustrie in Nordhorn op toen Willem Stroink uit Enschede de eerste mechanische weverij opende in de plaats. In de daarop volgende jaren ontwikkelde Nordhorn zicht tot een belangrijk textielcentrum.

De industrialisatie van de plaats had tot gevolg dat de bevolking groeide van 2540 (in 1903) tot 18.104 inwoners in 1930. Op het hoogtepunt van de textielindustrie woonden er 50.000 inwoners in de stad. De huidige stand is ongeveer 53.500 inwoners.

De grootste textielfabriek, Nino, had op het hoogtepunt 6000 medewerkers in dienst. Tot in de jaren '80 van de 20e eeuw behoorde dit bedrijf tot de top in de Europese textielindustrie. In deze tijd werd samengewerkt met de topcouterier Karl Lagerfeld en de topfotograaf Helmut Newton. Van de drie grootste textielbedrijven uit die tijd (dit zijn Nino, Povel en Rawe) bestaat er thans geen een meer.

Sinds de acheruitgang van de textielindustrie zijn er enkele nieuwe bedrijven naar Nordhorn gekomen, hoewel het verlies aan arbeidsplaatsen hierdoor niet genivelleerd kon worden.

Bij Nordhorn zijn een aantal grote winkelcentra gevestigd, waardoor de plaats twee maal zoveel winkeloppervlakte heeft als de gemiddelde inwoner van Duitsland. Op dit monent wordt gewerkt aan een nieuw winkelcentrum dat medio 2006 zijn deuren opent in de voormalige textielfabriek van Rawe. De middenstand in Nordhorn was fel tegen, de gemeenteraad was een groot voorstander.

[bewerk] Bezienswaardigheden

Nordhorn bezit een veelzijdig cultuurcentrum met onder andere een uitstekende gemeentelijke kunstgalerie.

[bewerk] Trivia

Uit de dierentuin in Nordhorn ontsnapte in 2004 de zeehond Hannes, die later opdook in het Nederlandse deel van de Vecht.

POV verwijderd--

[bewerk] Externe links

Opmerking ¹ Een stadsdistrict wordt in het Duits aangeduid met Stadtbezirk 52° 26' NB, 7° 4' OL

Categorieën: Bentheim | Plaats in Nedersaksen