Odyssee

Van Wikipedia

De Odyssee (Οδύσσεια) is het tweede gedicht van Homerus en het volgt op de Ilias. De schrijfdatum van het gedicht wordt meestal geschat rond 800 tot 600 v. Chr. Het bestaat uit 24 boeken ("zangen" genoemd), genummerd α (alpha) tot ω (omega). Het gaat over de zwerftochten die de held Odysseus ondervindt als hij probeert na afloop van de Trojaanse Oorlog terug te keren naar huis, naar Ithaka. De heldendicht is geschreven in dactylische hexameters.

Het begint met:

Ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ

πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσε.

Bezing mij, o Muze, de vindingrijke man, die zeer veel

rondzwierf, nadat hij de heilige stede van Troje verwoest had.

De Romeinse dichter Vergilius schrijft (mogelijk in overleg met de historicus Titus Livius) veel later een Latijns epos dat gedeeltelijk door de Odyssee geïnspireerd is: de Aeneïs, waarin de omzwervingen van de Trojaanse held Aeneas na de val van Troje worden beschreven.

Inhoud 1 Inhoud 2 Structuur van de Odyssee 3 De diepere betekenis 4 Nederlandse vertalingen en bewerkingen van Odyssee. 5 Externe links

[bewerk] Inhoud

In de "Ilias" beschreef Homerus een fase uit het tiende en laatste jaar van de Trojaanse oorlog. De Odyssee is hierop als het ware een vervolg. Het werk vertelt de laatste 41 dagen van de eveneens tien jaren durende omzwervingen van de held Odysseus -degene die de list met "het paard van Troje" heeft bedacht- die zich de haat van de zeegod Poseidon op de hals heeft gehaald. De godin Athena echter heeft een zwak voor "de schrandere" Odysseus: zij stelt alles in het werk om Odysseus een behouden thuiskomst te bezorgen ...

Al die tijd wacht Penelopeia, Odysseus' vrouw, op de thuiskomst van haar man, terwijl zij door vele "vrijers" belaagd wordt. Ondertussen is ook Odysseus' zoontje Telemachos een man geworden, en reeds geruime tijd op zoek naar nieuws over zijn vermiste vader ...

Er wordt wel eens betwijfeld of de Odyssee van dezelfde auteur is als de Ilias: de Odyssee vertoont namelijk enkele historische en taalkundige verschijnselen die er op kunnen wijzen dat zij een halve eeuw jonger is dan de Ilias ...

[bewerk] Structuur van de Odyssee

• A - De "Telemachie":
  • zang I - Godenvergadering op de Olympos: besloten wordt dat Odysseus naar Ithaka mag terugkeren
  • zang II - Op aanraden van Athena gaat Odysseus' zoon Telémachos op onderzoek naar zijn vader
  • zang III - Telémachos te Pylos, bij koning Nestor
  • zang IV - Telémachos te Sparta, bij Menélaos en Helena

• B - Odysseus bij de Faiaken:
  • a) Onthaal bij de Faiaken
    • zang V - Odysseus vertrekt van bij de nimf Kalypso, die hem jarenlang heeft weerhouden; een storm breekt uit
    • zang VI - Odysseus' aankomst bij de Faiaken; door tussenkomst van Athena gastvrij onthaal door Nausikaä
    • zang VII - Feestmaal bij de Faiaken
    • zang VIII - Spelen bij de Faiaken
  • b) Odysseus vertelt zijn avonturen (in flash-back)
    • zang IX - De Lotofagen; de Cycloop
    • zang X - Aiolos; de Laistrygonen; Kirkè
    • zang XI - "Nekuïa": in de Onderwereld
    • zang XII - De Sirenen; de runderen van Helios; bij Kalypso

• C - Odysseus weer op Ithaka:
  • a) Odysseus' aankomst op Ithaka
    • zang XIII - Aankomst te Ithaka; Odysseus als bedelaar vermomd door Athene
    • zang XIV - Bij de zwijnenhoeder Eumaios
    • zang XV - Telémachos keert terug op Ithaka
    • zang XVI - Odysseus en Telemachos smeden een plan om de "vrijers" te doden
  • b) Aankomst in het paleis
    • zang XVII - Odysseus, nog steeds als bedelaar vermomd, treedt zijn paleis binnen; zijn oude hond Argos herkent hem en sterft
    • zang XVIII - De bedelaar (= Odysseus) wordt door de feestvierende menigte vrijers beledigd
    • zang XIX - Zonder zich bekend te maken voorspelt Odysseus aan zijn vrouw Penelopeia de naderende thuiskomst van haar man; hij wordt herkend door zijn oude voedster Eurykleia.
    • zang XX - Het feest van de vrijers bereikt zijn hoogtepunt
  • c) De vergelding en het weerzien
    • zang XXI - Penelopeia belooft diegene te huwen die de boog van Odysseus kan spannen; géén van de vrijers slaagt daarin; de bedelaar (= Odysseus) spant de boog
    • zang XXII - Odysseus maakt zich bekend en neemt wraak; de vrijers gedood
    • zang XXIII - Penelopeia en Odysseus herenigd
    • zang XXIV - Ook de oude Laërtes herkent zijn zoon; verzoening met de familie van de vrijers, dankzij de godin Athena

[bewerk] De diepere betekenis

De Odyssee is niet zomaar een verhaal: de opeenvolging van vele avonturen verwijst naar een diepere werkelijkheid. Het hoofdmotief is immers de zoektocht van Odysseus naar zichzelf, en Penelopeia is daarbij de verpersoonlijking van zijn vroegere geluk en geborgenheid. De expeditie naar Troje betekende voor Odysseus immers een weggroeien van zichzelf in over-activiteit en sociale verplichtingen, in een wereld van macht, geweld en eigenbelang. Met de inname van Troje was het grote doel bereikt, maar precies daarom ontstond de crisis: het terugvallen op zichzelf, en het ontdekken van leegte en afstand.

Tijdens de terugreis wordt Odysseus geleidelijk gezuiverd van alle uiterlijke, vooral materiële bindingen (rijkdom, macht, vrienden ...). Alle naar buiten gerichte gevoelens, zoals angst en verlangen, verdwijnen langzaam, en maken plaats voor de rustige zekerheid van de thuiskomst in zichzelf ...

[bewerk] Nederlandse vertalingen en bewerkingen van Odyssee.

• Odysseus : een man van verhalen door Imme Dros, 1994 ; Een Zilveren Griffel in 1995. Een vertaling en bewerking van de Odyssee van Homerus ISBN 90-214-6036-X.
• Odyssee, de terugkeer van Odysseus Ingeleid en vertaald in Nederlandse hexameters door H.J. de Roy van Zuydewijn De arbeiderspers 1992 ISBN 90-295-2057-4

[bewerk] Externe links

• (en) De Odyssea op Perseus Project
• (en) De betekenis van tradities in de Odyssea

Meer bronnen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina en:The Odyssey op Wikisource

{{{afb_links}}}	Zie ook	{{{afb_rechts}}}	{{{afb_groot}}}
Griekenland · Oude Griekenland · Geschiedenis van Griekenland · Griekse literatuur