Rote Armee Fraktion
Van Wikipedia
De Rote Armee Fraktion (Duits, Ned.: Rode Leger Fractie) was de meest actieve - naoorlogse - Duitse linkse terreurgroep. De RAF stond ook wel bekend onder de naam Baader-Meinhof-Groep (Duits: Baader-Meinhof-Gruppe). De groep bestond in het begin uit Andreas Baader, Gudrun Ensslin, Horst Mahler en de later bij de groep gekomen Ulrike Meinhof.
Vanuit vooral de studentenbeweging was er een enorme onvrede over het feit dat veel bestuurders uit het fascistische tijdperk nog steeds ' waakten ' over de Duitse fundamenten, de politiek. Zodoende was het doel van de groep zich ondergronds tegen "het systeem" te verzetten. De Rote Armee Fraktion ageerde verder ook sterk tegen de in Duitsland rijzende kapitalistische staat. De naam van de groep was afgeleid van het Japanse Rode Leger, de term "fraktion" (een eenheid binnen de Communistische partij) werd toegevoegd om de link met de internationale Marxistische strijd te benadrukken. Het is bekend dat er banden waren met het toenmalig communistische Oost-Duitsland. Zo werd een ander lid van de RAF én de Tweede Juni beweging onderdak verschaft door de voormalige DDR: Inge Viett. Buiten de directe politieke belangen van de Koude Oorlog had de DDR er belang bij om op de hoogte te zijn van op handen zijnde acties van beide groeperingen, dit om hun Stasi spionnen in het Westen niet in gevaar te brengen ten tijde van de verhoogde paraatheid van de regering van de Bundesrepublik.
Inhoud |
[bewerk] Eerste generatie
De leden van de zogenaamde eerste generatie (bestaande uit Andreas Baader, Gudrun Ensslin, Horst Mahler, Ulrike Meinhof, Jan-Carl Raspe en enkele anderen) waren vanaf 1970 tot en met 1972 actief. In juni 1972 werden zij bij acties aangehouden en later tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Wegens het grote gevaar voor de Duitse samenleving werden de opgepakte groepsleden in extra bewaakte inrichtingen geplaatst, en kregen zij zelfs de status van krijgsgevangene. Uit protest gingen zij meerdere malen in hongerstaking. Als gevolg daarvan overleed Holger Meins op 9 november 1974.
Nog meer leden van de eerste generatie stierven in de jaren 1976 en 1977 in de gevangenis, na verschillende mislukte verzoeken van de "tweede generatie" om de groepsleden vrij te laten. Allemaal stierven ze met als officiële doodsoorzaak zelfmoord. De enige overlevende van de eerste generatie, Irmgard Möller, heeft altijd bestreden dat er zelfmoord is gepleegd.
[bewerk] Tweede generatie / Duitse Herfst
Met name in de herfst van 1977 veroorzaakte de RAF grote onrust in Duitsland, welke leidde tot een nationale crisis. Onder de Duitse bevolking staat deze periode bekend als de Duitse herfst. Op 30 juli 1977 werd Jürgen Ponto, directeur van de Dresdner Bank, doodgeschoten nadat een ontvoeringspoging mislukte. Verder werd Hanns-Martin Schleyer ontvoerd, om de druk op de Bondsregering op te voeren en de "eerste generatie" vrij te laten. Om de druk verder op te voeren, besloot een Arabische groep terroristen een Lufthansa-vliegtuig te kapen en de passagiers te gijzelen. Nadat de gijzelnemers door de GSG9 arrestatie-eenheid werden overmeesterd, werden op 18 oktober enkele uren later Baader, Ensslin en Raspe dood in hun cel aangetroffen - zelfmoord luidt de officiële uitleg, al wordt er getwijfeld aan deze verklaring. Daarop maakte de RAF haar dreiging Hanns-Martin Schleyer te doden waar.
Eén van de kopstukken van deze "tweede generatie" van de RAF was Brigitte Mohnhaupt. Zij werd op 11 november 1982 opgepakt en in 1985 tot vijf keer levenslang veroordeeld. Op 12 februari 2007 werd door de Duitse justitie besloten haar vervroegd vrij te laten na 24 jaren gevangenisstraf. Op 25 maart 2007 werd ze daadwerkelijk vrijgelaten.
Een ander kopstuk binnen deze tweede generatie van de RAF was de historicus Christian Klar. Hij was samen met Brigitte Mohnhaupt verantwoordelijk voor de ontvoering en de dood van Hanns-Martin Schleyer. Klar werd in 1985 tot vijfmaal levenslang veroordeeld wegens negen moorden.
[bewerk] Derde generatie
Na de Duitse herfst was er nog een "Derde generatie" van de RAF. Eén van de leiders hiervan was Birgit Hogefeld. Zij werd in juni 1993 gearresteerd tijdens een antiterreuroperatie. Een medeverdachte van haar en een politieagent kwamen hierbij om het leven. De derde generatie was al een stuk minder actief dan de vorige en de belangrijkste aanslag op hun naam was die op de nieuwbouw van de gevangenis in Weiterstadt op 27 maart 1993. Hierbij vielen geen slachtoffers, maar er was wel een enorme materiële schade.
Birgit Hogefeld werd in 1996 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf wegens de moord op een Amerikaanse militair en een bomaanslag op de Amerikaanse vliegbasis bij Frankfurt am Main in 1985.
Een ander lid was de kunstenares Eva Sybille Haule. Zij probeerde eind 1984 een aanslag te plegen op een NAVO-opleiding in Oberammergau. Deze aanslag mislukte door een technisch defect. Verder zat ze achter de moord op de industrieel Ernst Zimmermann in februari 1985. In 1986 werd ze opgepakt en ze werd in 1994 tot een levenslange gevangenisstraf veroordeeld wegens drievoudige moord en 23 pogingen tot moord. In februari 2007 berichtte de Duitse krant Frankfurter Allgemeine, dat ze misschien op 1 augustus 2007 kan worden vrijgelaten uit de gevangenis van Berlijn. Dit bericht kwam vlak na het bekend worden van de vrijlating van Brigitte Mohnhaupt.
[bewerk] RAF in Nederland
Eind jaren zeventig had de RAF schuiladressen in Nederland. In september 1977 had een RAF-terroriste onder valse naam een auto gehuurd in Den Haag, maar ze wist aan arrestatie te ontkomen. Al snel bleek ook in Utrecht een auto aan een Duitser onder een valse naam te zijn verhuurd. Op 22 september 1977, de dag dat de wagen geleverd moest worden, stonden dan ook 20 agenten klaar. De geplande arrestatie liep echter volledig uit de hand: toen het RAF-lid Knut Folkerts verscheen opende hij het vuur op de agenten, waarbij hij een agent, Arie Kranenburg, doodschoot. Diens collega Leen Pieterse raakte ernstig gewond.
Niet lang daarna arresteerde de Amsterdamse politie, alweer na een schietpartij, twee kameraden van Folkerts: Christof Wackernagel en Gerd Schneider. Ze werden na een jaar uitgeleverd aan Duitsland, samen met Folkerts, die intussen wel in Nederland was berecht en een gevangenisstraf van 20 jaar kreeg opgelegd. Hij moest deze in Duitsland uitzitten. In 1995 kwam Folkerts voorwaardelijk vrij, in 2001 definitief. Op 31 mei 2006 is door de rechtbank in Den Haag bepaald dat Folkerts alnog zijn Nederlandse straf moet uitzitten. Nederland zal Duitsland zo snel mogelijk op de hoogte brengen van de uitspraak van de rechtbank. Overigens heeft Duitsland nog niet gereageerd op het verzoek van Nederland tot overdracht van de executie van de straf.
Op 1 november 1978 vond op de Nieuwstraat in Kerkrade een moordaanslag plaats. Even na twaalf uur 's middags openden de terroristen Rolf Heissler (1949) en Adelheid Schulz bij een paspoortcontrole het vuur op de douaniers Dyon de Jong en Johannes Petrus Goemans. Dezen overleefden de aanslag niet. De twee terroristen verdwenen met een gestolen bakkersbusje richting Maastricht en verder per trein richting België. Rolf Heissler werd in 1980 opgepakt en veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. In 2001 werd hem gratie verleend waarna hij in dat jaar vrijkwam. Adelheid Schulz werd in 1982 gearresteerd en verliet de gevangenis in 2002.
Op 1 november 2003 onthulde wethouder Frans Krasovec van Kerkrade een plaquette, ter nagedachtenis aan de vermoorde douaniers. Behalve talrijke belangstellenden waren ook nabestaanden, een afvaardiging van de Gemeente Kerkrade, de Douane en de parochies Bleijerheide (NL) en Strass (DE) aanwezig. De plaquette is ontworpen en vervaardigd door Wim Steins.
[bewerk] 1998: RAF opgeheven
Op 20 april 1998 ontving het persbureau Reuters een verklaring van 8 pagina's, waarin de RAF verklaarde zichzelf opgeheven te hebben. "Vor fast 28 Jahren, am 14. Mai 1970, entstand in einer Befreiungsaktion die RAF. Heute beenden wir dieses Projekt. Die Stadtguerrilla in Form der RAF ist nun Geschichte." (Bijna 28 jaar geleden, op 14 mei 1970, ontstond tijdens een bevrijdingsactie de RAF. Vandaag beëindigen wij dit project. De stadsguerrilla in de vorm van de RAF is nu geschiedenis.) Bewijzen voor de echtheid van de verklaring bestaan overigens niet.
De terreur van de RAF had in totaal tot zo'n 50 doden geleid.
[bewerk] Lijst van door de RAF opgeëiste aanslagen
| Datum | Plaats | Actie | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| 11 mei 1972 | Frankfurt am Main | Bomaanslag op een kazerne van de VS in Frankfurt am Main | 1 dode, 13 gewonden |
| 12 mei 1972 | Augsburg en München | Bomaanslag op een politiebureau in Augsburg en het LKA in München | 5 gewonde politieagenten |
| 16 mei 1972 | Karlsruhe | Bomaanslag op de auto van de Bundesrichter Buddenberg | Zijn vrouw bestuurde de auto en raakte gewond. |
| 19 mei 1972 | Hamburg | Bomaanslag op Axel Springer Verlag | 17 gewonden |
| 24 mei 1972 | Heidelberg | Bomaanslag op het Europese hoofdkwartier van het Amerikaanse leger | 3 doden, 5 gewonden |
| 13 oktober 1973 | Mogadishu-Somalia | Vliegtuigkaping: Lufthansa Landshut | 1 dode, gezagvoerder Schumann van de Landshut |
| 25 april 1975 | Stockholm | Bezetting van de Duitse ambassade, moord op Andreas von Mirbach en dr. Heinz Hillegaart | 4 doden, waarvan 2 terroristen |
| 7 april 1977 | Karlsruhe | Beschieting van rechter Siegfried Buback | De bestuurder en een justitiemedewerker worden ook neergeschoten. |
| 30 juli 1977 | Oberursel (Taunus) | De directeur van de Dresdner Bank, Jürgen Ponto, wordt tijdens een kidnappoging in zijn huis neergeschoten. | |
| 5 september 1977 | 18 oktober 1977 | Keulen resp. | Ontvoering van werkgeversvoorzitter Hanns-Martin Schleyer, Schleyer wordt doodgeschoten | 3 politieagenten en de autobestuurder worden gedood bij de ontvoering |
| 9 juli 1986 | Straßlach (omgeving München) | Beschieting van Siemens-manager Karl Heinz Beckurts en bestuurder Eckhard Groppler | - |
| 30 november 1989 | Bad Homburg vor der Höhe | Bomaanslag op bankier Alfred Herrhausen | Zaak onopgelost |
| 1 april 1991 | Düsseldorf | Beschieting Detlev Karsten Rohwedder, chef van de Treuhandanstalt, in zijn huis in Düsseldorf (De Treuhandanstalt regelde na de eenwording van Duitsland de privatisering van voormalige DDR ondernemingen) |
Zaak onopgelost |
| 27 maart 1993 | Weiterstadt | Aanslag met explosieven op de nieuwbouw van een gevangenis | Zaak onopgelost; geen gewonden, schade: 123 miljoen DM |
[bewerk] Externe links
- (de) www.rafinfo.de
- (en) www.baader-meinhof.com
- (en) www.crimelibrary.com
- (nl) www.groene.nl
