Ruimtevaart

Van Wikipedia

___	Portaal Ruimtevaart

Lancering van de Space Shuttle Columbia in 1981

Een Sojoez ruimtecapsule

Een voetstap op het maanoppervlak

De Hubble Space Telescope

het Internationaal Ruimte Station ISS

SpaceShipOne

Onder ruimtevaart verstaan we alle activiteit die door mensen ondernomen of veroorzaakt wordt in de ruimte. Volgens de definitie van de Amerikaanse luchtmacht begint de ruimte vanaf een hoogte van 80,5 kilometer (50 mijl), volgens de Fédération Aéronautique Internationale (FAI) vanaf een hoogte van 100 kilometer.

Zie voor een complete lijst van de onderwerpen ruimtevaart: Ruimtevaart van A tot Z.

Inhoud

1 Geschiedenis van de ruimtevaart
2 Successen van de ruimtevaart
- 2.1 Hubble Space Telescope
- 2.2 Voyager
3 Gerelateerde onderwerpen

[bewerk] Geschiedenis van de ruimtevaart

Verhalen en fantasieën over hoe de mens de aarde verlaat zijn al heel oud. Omstreeks het jaar 160 publiceerde de Griek Lucianus van Samosata het verhaal Vera Historia waarin hij beschrijft hoe een schip in een zware storm door de wind de lucht in wordt geblazen en op de maan terecht komt.

[bewerk] In de literatuur

In 1865 publiceerde Jules Verne zijn boek De la terre à la lune (De reis naar de maan), waarin hij nauwkeurig omschrijft hoe een ruimtevaartuig wordt afgeschoten door een kanon (in Florida, Verenigde Staten!) en naar de maan reist. Frappant zijn de vele overeenkomsten tussen zijn boek en de Apollovluchten naar de maan die meer dan honderd jaar later plaats vonden.

Rond 1900 publiceerde de schrijver H.G. Wells onder andere War of the Worlds en The First Men in the Moon, verhalen waarin reizen door de ruimte een belangrijke rol spelen.

[bewerk] Grondleggers moderne ruimtevaart

Zes belangrijke grondleggers voor de moderne ruimtevaarttechniek zijn de wetenschappers Herman Ganswindt (1856-1934), Konstantin Tsiolkovski (1857-1935), Robert Goddard (1882-1945), Hermann Oberth (1894-1990), Sergei Korolev (1906-1966) en Wernher von Braun (1912-1977). Zij zouden allen hebben toegegeven geïnspireerd te zijn door de verhalen van schrijvers als Verne en Wells.

[bewerk] De eerste kunstmaan

Die eerste kunstmaan, van Sovjet-makelij, heette Spoetnik 1 (1957). In hetzelfde jaar bracht men het eerste levende wezen in de ruimte, het hondje Laika met de Spoetnik 2. In 1958 volgden de Amerikanen met de Explorer I. De Amerikanen werkten veelal met aapjes. De oorzaak hiervoor is gelegen in het feit dat beide naties met de respectievelijke proefdieren veel ervaring hebben. Hun fysieke reacties op het ruimteleven zouden daardoor snel herkenbaar zijn.

Nadat de Amerikanen hun eerste aap de ruimte in schoten, hadden de Sovjets ook de volgende primeur: op 12 april 1961 werd Joeri Gagarin in een baan om de aarde gebracht, de eerste mens in de ruimte.

[bewerk] Maanlandingen

Als reactie op de achterstand in de ruimtewedloop en om de competitie tussen de twee supermachten te vergroten beloofde de Amerikaanse president John F. Kennedy in zijn State of the Union in 1961 dat er voor het einde van het decennium een Amerikaan op de maan zou lopen. Daarmee werd een start gemaakt door de NASA met het Gemini en Project Apollo. Uiteindelijk resulteerden beide projecten in het realiseren van Kennedy's belofte en landde er zes keer een Apollo op de maan.

Na de eerste paar maanlandingen in 1969-1971 was de spanning er voor het grote publiek af. Even nog was de reddingsoperatie voor de Apollo 13 (1970) sensationeel, maar bij de Apollo 17 (1972) was de kritiek op de vele miljarden die dit kostte te groot geworden en stopte men er mee. NASA moest in de jaren daarna meer knokken voor haar bestaan en ging diverse internationale samenwerkingsverbanden aan. In 1975 werden een Amerikaanse Apollo-module en een Sovjet Sojoez-module in de ruimte gekoppeld in het kader van het Apollo-Sojoez Test Project.

[bewerk] Russische ruimtevaart

Zie Russische ruimtevaart voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Vooralsnog zat de Russische (eigenlijk: Sovjet) ruimtevaart ook niet stil. De prestigewedloop om de maanlandingen was verloren, maar met de Sojoez lanceringen hadden de Sovjets een stabiel lanceerpatroon ontwikkeld. Meer op de achtergrond waren zij bedreven geraakt in het in een baan om de aarde brengen van kunstmanen. Daarnaast begonnen zij met het sturen van sondes naar diverse bestemmingen in ons zonnestelsel. De voorkeur van de Sovjets lag bij Venus, waar de Amerikanen gingen koersen op Mars met hun Pioneer projecten.

Hoewel de Russische ruimtevaart grotendeels publicitair op de achtergrond lag, en mede door de koude oorlog grotendeels geheim was, tekende zich een doel af dat de Sovjets tot hun inzet maakten: ruimtestations. Al vanaf de vroege jaren zeventig werd hieraan gewerkt. Wetenschappelijk bouwden de Sovjets grote expertise op in het langdurig verblijf van mensen in de ruimte.

[bewerk] Internationale samenwerking

Na de val van de Sovjet-Unie en het einde van de Koude Oorlog in 1991, kwam de staatsfinanciering van de Russische ruimtevaart op een veel lager niveau te liggen. Ook de Amerikaanse ruimtevaart kreeg ernstige klappen te verwerken: na het verongelukken van de Space Shuttle Challenger in 1986 lag de bemande ruimtevaart in Amerika bijna drie jaar lang stil.

NASA en Rosaviakosmos, de ruimtevaartorganisaties van de VS en van Rusland, besloten daarom tot een verregaande vorm van samenwerking. De Russen zouden hun langlopende project, het ruimtestation Mir, opgeven en samen met de Amerikanen en de Europese ruimtevaartorganisatie ESA werken aan het International Space Station ISS. Inmiddels is een basisversie van de ISS al enige jaren actief.

Recent zijn er spanningen ontstaan in de relatie tussen NASA en Rosaviakosmos door het meenemen van ruimtetoeristen naar de ISS. Anno 2006 zijn er al vier toeristen op bezoek geweest in de ISS tegen betaling van 20 miljoen dollar.

Door de ramp met de Space Shuttle Columbia in 2003 kwam de bevoorrading en de afbouw van de ISS in gevaar. Nieuwe modules van de ISS zijn namelijk te groot voor de Russische Sojoez en moeten absoluut met de Space Shuttle omhooggebracht worden. Om de ISS af te kunnen bouwen moet de Space Shuttle nog zo'n 10 jaar meegaan. Om de bevoorrading niet in gevaar te brengen besloten de Russen om voorlopig geen toeristen meer mee te nemen. Pas in 2005 ging de derde ruimtetoerist naar het station.

President George W. Bush kondigde in 2004 een programma aan om een maanbasis aan te leggen en daarna astronauten naar Mars te sturen. Omdat alle projecten van de NASA op dit doel gericht moesten zijn, is de Amerikaanse steun voor de ISS op een absoluut minimum terecht gekomen. Rosaviakosmos heeft daarom ook gekozen voor een zelfstandige uitbreiding van de ISS, en nauwere samenwerking aan te gaan met de ESA. Binnenkort zal een robotarm van de ESA gemonteerd worden aan de ISS.

[bewerk] Private initiatieven

In 2004 won Scaled Composites onder leiding van Burt Rutan en Paul Allen de Ansari X-Prize voor de eerste private onderneming die tweemaal binnen drie dagen een ruimteschip, SpaceShipOne, boven 100 kilometer hoogte wisten te krijgen en weer veilig terug te laten keren op Aarde. Inmiddels is het ontwerp gekocht door de Britse zakenman Richard Branson die met zijn bedrijf Virgin Galactic deze toestellen zal exploiteren.

[bewerk] Successen van de ruimtevaart

[bewerk] Hubble Space Telescope

De Hubble Space Telescope, vernoemd naar de Amerikaanse sterrenkundige Edwin Hubble, werd gelanceerd in 1990. Deze telescoop is bij het grote publiek bekend vanwege de prachtige foto's die van verafgelegen sterren en melkwegstelsels genomen zijn. Eveneens is de reparatie van de Hubble bekend geworden, nadat was gebleken dat de spiegels niet goed waren geslepen, waardoor de foto's erg wazig waren. In een serie van ruimtewandelingen kreeg de Hubble toen een nieuwe set spiegels, een soort bril, waarmee wel scherp gefotografeerd kon worden.

De Hubble zal naar verwachting nog actief zijn tot 2008, omdat de NASA al zijn budget moet besteden aan de missie naar Mars.

[bewerk] Voyager

Het Voyagerprogramma met de ruimtesondes Voyager 1 en Voyager 2 was de eerste missie naar de buitenste rand van ons zonnestelsel. In 1977 stonden alle planeten namelijk dermate gunstig dat deze ruimtesondes gebruik konden maken van de zwaartekracht van deze planeten om extra snelheid te krijgen om door te vliegen naar de buitenplaneten. Door de voor die tijd ongekend scherpe foto's werd de Voyagermissie een begrip in de wereld.