Sloten (Friesland)
Van Wikipedia
Sloten (Fries: Sleat) is een vestingstadje in de gemeente Gaasterland-Sloten (Gaasterlân-Sleat), provincie Friesland (Nederland). Sloten behoort tot de Friesche elfsteden. Tot 1984 was het een zelfstandige gemeente.
Sloten is in de dertiende eeuw ontstaan als nederzetting bij een stins van de familie Van Harinxma thoo Slooten, en wordt op een oorkonde van 30 augustus 1426 als stad genoemd. In 1523 is het stadje als laatste Friesche vestiging in handen gevallen van de erfgenamen van de graven van Holland. Tijdens het beleg van Sloten in 1523, waar Fiesche en Gelderse troepen waren gelegerd, is de Hollandse edelman Jan van Wassenaar dodelijk verwond geraakt. De edelman was de laatste Hollander die omkwam in de strijd om het heerschap over Friesland.
Sloten bevond zich aan de belangrijke waterweg van Sneek naar de Zuiderzee en zo verder naar de hanzesteden aan de IJssel. In Sloten kruisde deze waterweg met de landweg van Duitsland naar Stavoren (Starum). Op deze kruising kon men dus mooi tolheffen en strategische controle uitoefenen. De landweg liep via Doniawerstal over de gaasten (zandruggen) via Sloten, waar de waterweg was te overbruggen, naar Gaasterland en zo verder naar Stavoren, welke stad in de middeleeuwen een grote en belangrijke handelsstad was. Ook in de 80-jarige oorlog vormde Sloten een belangrijke sleutelpositie. De Spanjaarden hebben het stadje nog geprobeerd te veroveren door manschappen te verstoppen in een bierschip. De list mislukte. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog bliezen de Duitsers de brug over de Ee op om de voortgang van Canadese troepen te vetragen.
Tegenwoordig is Sloten niet meer van strategisch belang. Het stadje is nu in trek bij watersporters, dagjestoeristen en mensen die een aangename woonomgeving zoeken. Aan de zuidzijde van het stedeke is in de 70-jaren een flinke jachthaven aangelegd waar ook enkele watersportbedrijven zijn gevestigd. Tevens staat er in het stadje een grote fabriek die deel uitmaakt van "Sloten", een bedrijf dat veevoeder produceert voor jongvee. En natuurlijk is er in de omgeving van Sloten de veeteelt, die een belangrijke basis vormt voor de lokale economie.
Het stadje heeft de oorspronkelijke omwalling vrijwel geheel behouden en tevens is de oorspronkelijke structuur van het stadje bijna geheel bewaard. De vestiging was ontworpen en gebouwd door de bekende vestigingsbouwer Menno van Coehoorn, die in het nabij gelegen Wijckel is begraven. Sloten was in vestingtermen de ideale stad, haar vorm heeft veel van een ui, het stadje wordt dan ook wel de "sipelstêd" (uistad) genoemd. Bij de Korenmolen staat een oud kanon dat in het seizoen iedere vrijdagavond wordt afgeschoten door de stadsschutterij van Sloten.
Dankzij de stadsrechten die Sloten in 1426 kreeg, behoort het tot de Friese elf steden. Het stadje is daarmee een van de stempelplaatsen van de Elfstedentocht. Toch telt het slechts zo'n 1000 inwoners. Daarom is Sloten een van de stadjes die aanspraak maken op de eretitel kleinste stad van Nederland (zie ook Bronkhorst).
Monumenten
- het stadhuis uit 1759, waarin een oudheidkamer;
- hervormde kerk uit 1647;
- pastorie
- verschillende oude antieke woonhuizen uit de 17de en de 18de eeuw;
- twee waterpoorten;
- waterweg "it djip" (het diep) met grachtenpanden
- korenmolen uit 1755.
's Zomers viert men in Sloten de Sipelsneon.
[bewerk] Externe link
- website over Sloten
- oude ansichten gemeente Gaasterland-Sloten
- website over "de Stadsomroeper", het stadsblad van Sloten
|
|
 |
|---|---|
|
Steden, dorpen en gehuchten |
|
|
Buurtschappen |
|
|
Friesland (Fryslân): Steden en dorpen | Nederland: Provincies | Gemeenten |
|
