Somatosensorische cortex
Van Wikipedia
De Somatosensorische cortex is het voorste gedeelte van de pariëtale kwab, waar somatische (lichaams) informatie wordt verwerkt. Dit omvat tast-, pijn-, temperatuur- and proprioceptieve- (houding en beweging van lichaamsdelen) prikkels. Deze perifere prikkels bereiken via het ruggenmerg en schakelgebieden in de thalamus (de ventrale posterieure kernen) de cortex.
De primaire somatosensorische cortex is gelegen in de gyrus postcentralis (dus net achter de sulcus centralis) in gebieden 1, 2, 3 van Brodmann, samen SI genoemd. Deze kent evenals de primaire motorische cortex een somatotope organisatie. SI ontvangt prikkels van armen benen en romp. In tegenstelling tot de primaire motorische cortex heeft de primaire somatosensorische cortex een sterk ontwikkelde laag 4 en weinig ontwikkelde laag 5.
Er bestaat ook een secundaire somatosensorische cortex. Deze bevat het gebied SII dat verder naar beneden ligt, tegen de bovenkant van de laterale groeve (sulcus lateralis) aan. SII ontvangt prikkels van het gezicht. Ook de posterieure pariëtale cortex (met name de aangrenzende gebieden 5 en 7 van Brodmann) worden tot de secundaire somatosensorische cortex gerekend.
[bewerk] Afferente banen
Impulsen uit het lichaam worden via twee grote parallelle afferente banen in het ruggenmerg naar de hersenen gevoerd. Dit zijn de lemniscus medialis die tactiele en proprioceptieve informatie van ledematen vervoert, en het anterieure laterale systeem dat pijn- en temperatuur-sensaties vervoert. Deze banen maken met verschillende kernen in de thalamus contact. De mediale baan projecteert naar de nucleus ventralis posteruir thalami (hiervan gaan ledematen en romp naar het laterale deel, en gezicht naar het mediale deel). De projecties van de anterieure baan zijn meer complex. Deze vervoert pijn en temperatuur informatie naar drie verschillende thalamusgebieden: de nucleus ventralis lateralis posterior thalami, het pulvinar en de nucleus intralaminaris thalami. Deze informatie komt deels terecht in de primaire somatosensibele schors, maar deels ook in de cortex parietalis en meer verspreide corticale gebieden. De rol van de cortex parietalis is daarbij vermoedelijk integratie van de verschillende somatische prikkels. Tenslotte heeft de anterieure baan ook nog een afsplitsing naar de formatio reticularis in de hersenstam.
[bewerk] Output connecties
Verschillende lagen van de primaire somatosensorische cortex projecteren naar verschillende gebieden in de hersenen. Lagen 2 en 3 hebben output naar andere corticale gebieden, zoals de posterieure pariëtale cortex en SII neuronen. Ook zijn er van hieruit projecties naar dezelfde gebieden in de andere hersenhelft via de hersenbalk. Laag 5 projecteeert naar subcorticale gebieden zoals hersenstam, ruggemerg en basale ganglia (striatum) en laag 6 heeft output naar de ventraal lateraal posterieure kern van de thalamus.
[bewerk] Bron
Kandell, E.R., Schwartz, J.H. ( Jessel, T.M. (1991). Principles of neural science. Elsevier, New York.
