Volgrecht
Van Wikipedia
Het volgrecht is een uitbreiding van het auteursrecht, dat aan de maker van een kunstwerk een recht op vergoeding geeft bij doorverkoop van het kunstwerk. Dit recht kan van toepassing zijn op werken van beeldende en grafische kunst en op manuscripten.
Inhoud |
[bewerk] Achtergrond
Van muziekstukken en romans en gedichten worden gewoonlijk vele exemplaren geproduceerd en de makers ervan kunnen per verkocht exemplaar betaald krijgen (royalty’s). De makers van werken van grafische of beeldende kunst hebben minder mogelijkheden om aan hun kunstwerk te verdienen. De kunstenaar kan het immers maar eenmaal verkopen. Als hun werken later voor een veelvoud van de oorspronkelijke prijs verkocht wordt, bijvoorbeeld omdat ze ondertussen beroemder zijn geworden, profiteren ze daar niet meer van.
Bij de parlementaire behandeling op 14 september 2005 wees Minister van Justitie Donner op het voorbeeld van Vincent van Gogh:
- "Gedurende zijn leven heeft hij (Van Gogh) namelijk slechts één schilderij kunnen verkopen en wel De rode wijngaard voor 400 francs1. Dit werk zou vandaag de dag echter tientallen miljoenen euro’s opbrengen. Van Gogh zou dus nooit enige vrucht hebben gehad van deze waarde."
[bewerk] Europese wetgeving
Het volgrecht is opgenomen in de richtlijn nr. 2001/84/EG van het Europees Parlement en van de Raad van de Europese Unie van 27 september 2001. Manuscripten van schrijvers en componisten vallen niet onder de richtlijn.
In 1996 bleek dat van de landen van de Europese Unie een volgrecht bestond in Frankrijk, België, Duitsland, Portugal, Spanje, Denemarken, Griekenland, Finland en Zweden, Italië en in Luxemburg. In Italië en Luxemburg werd het (nog) niet toegepast in de praktijk.
De richtlijn is ingevoerd om de interne markt voor kunstwerken in de Europese Unie niet te verstoren.
[bewerk] Tarieven en vrijstellingen
Het volgrecht bedraagt 4% bij een verkoopprijs tot € 50.000. Bij hogere verkoopprijzen gelden lagere percentages.
Kunstwerken met een lagere prijs dan een bepaalde drempel zijn vrijgesteld van volgrecht. Lidstaten kunnen de hoogte van die drempel zelf bepalen, maar hij mag hoogstens € 3000 zijn.
Voor kunstwerken tot € 10.000 kan eventueel kan worden bepaald dat een handelaar die een kunstwerk rechtstreeks van de maker koopt vrijgesteld is van betaling van volgrecht, als hij het binnen drie jaar verkoopt.
[bewerk] Nederland
De Nederlandse regering heeft in 2004 een wetsvoorstel ingediend om het volgrecht op te nemen in de Auteurswet 1912 (artikel 43a en volgende). Deze wetswijziging is op 1 april 2006 in werking getreden.
Op grond van deze regeling geldt het volgrecht alleen voor verkoop waarbij de professionele handel - kunsthandelaren, galeries en veilinghuizen - is betrokken als koper, verkoper of tussenhandelaar. Het geldt dus niet voor een verkoop waarbij alleen particulieren betrokken zijn. Bovendien is het volgrecht alleen verschuldigd als de verkoopprijs boven de € 3000 ligt.
Naar schatting zal er jaarlijks voor ongeveer 3000 tot 4000 verkooptransacties betaald moeten worden.
Het volgrecht kan niet door de kunstenaar aan een ander worden overgedragen, maar het kan wel door een erfgenaam geërfd worden. Zeventig jaar na het overlijden van de kunstenaar vervalt het volgrecht voor zijn kunstwerken.
[bewerk] Kritiek
De Stichting NedArt en de Nederlandse Galerie Associatie verwachten dat onder meer als gevolg van de invoering van het volgrecht de kunstmarkt zich steeds verder zal verplaatsen vanuit de EU naar Zwitserland en de Verenigde Staten van Amerika. De Stichting Beeldrecht en de Stichting Auteursrechtbelangen stellen echter dat een kunstliefhebber zich door een kleine prijsverhoging meestal niet laat weerhouden het werk van zijn of haar keuze te kopen.
[bewerk] België
In België bestond het volgrecht al geruime tijd. Op grond van de wet van 25 juni 1921 tot het innen van een recht op de openbare kunstveilingen, ten bate der kunstenaars, auteurs der verkochte werken was een volgrecht verschuldigd bij het veilen van schilderijen, beeldhouwwerken, tekeningen en etsen.
Momenteel (2005) is het volgrecht vastgelegd in de artikelen 11 tot 13 van de Auteurswet (voluit: Wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten).
Een volgrecht is aan de kunstenaar verschuldigd bij verkoop van een origineel werk van beeldende kunst (schilderijen, beeldhouwwerken, illustraties, tekeningen, grafisme en infografisme, bouwwerken, fotografische werken, kledij, juwelen, meubelen, gebruiksvoorwerpen) op een openbare veiling, indien de prijs hoger is dan € 1239,47.
Voor 2006 wordt een aanpassing van de wet aan de Europese richtlijn verwacht. Daarbij zal de werking worden uitgebreid tot andere vormen van kunsthandel dan veilingen en zullen de tarieven worden geharmoniseerd. De toepassingsdrempel komt op € 1250.
[bewerk] Externe link
| Bronnen en referenties: |
|
1.De minister was kennelijk niet goed op de hoogte. Vincent van Gogh heeft tijdens zijn leven meerdere schilderijen verkocht. Dat hij slechts één schilderij verkocht zou hebben is een hardnekkige mythe.
