Wiel (voortbeweging)
Van Wikipedia
Een wiel is een rond object dat samen met een as voor lage wrijving zorgt bij het voortrollen. Kenmerkend voor het wiel is dat het als vorm van voortbeweging twee losse delen nodig heeft met daartussen een lagering, iets dat in de natuur niet voor kan komen. De mens heeft het ontwikkeld om het verplaatsen van voorwerpen, en later het transport in het algemeen, te vereenvoudigen. Het is een van de weinige elementaire "uitvindingen" die zuiver menselijk is. Vuur en elektriciteit bijvoorbeeld heeft de mens niet uitgevonden maar zelf leren maken en gebruiken.
Vroeger waren er nog verplaatsingen op boomstammen (zoals je kan zien in bijvoorbeeld de Asterix en Obelix-strips). Die boomstammen rolden onder een (meestal groot) voorwerp door, en werden telkens vooraan gelegd als ze aan het einde onder het te transporteren materiaal vandaan kwamen. Hieruit ontstond later het idee het wiel om een pen te laten draaien (in goed Nederlands een 'as'), en deze as vast te verbinden met het kasko. Op die manier is het eerste voertuig ontstaan.
Wielen met vertanding kunnen elkaar via de tanden aandrijven; deze wielen heten dan ook tandwielen.
Tegenwoordig zijn wielen in alle soorten, maten, kleuren etc. niet meer weg te denken uit de maatschappij. Ze worden zelfs gebruikt als reclameobject wanneer het gaat om fietswielen.
Vaak wordt aangenomen dat het wiel door de Sumeriërs zou zijn ontwikkeld. Er bestaan echter ook andere theorieën. Het wiel zou bij voorbeeld ook kunnen zijn uitgevonden door de Oer-Indo-Europeanen. De ontdekking gaat terug tot ca. 3500 (6500 in de engelse versie van Wikipedia) gemeld voor Chr.; wagens met primitieve wielen verspreidden zich binnen enkele eeuwen over het grootste deel van Europa en Zuidwest-Azië.
Zie ook: vierkante wielen van doorgegleden treinen en trams op gladde rails
