Śląsk Austriacki
Z Wikipedii
|
|
|||
 |
|||
| Język urzędowy | niemiecki | ||
| Stolica | Opawa | ||
| Ustrój | autonomia | ||
| Powierzchnia – całkowita |
b/d.na świecie 5 147 km² |
||
| Ludność – całkowita – zaludnienie |
b/d.na świecie 756 949 147 mieszk./km² |
||
| Strefa czasowa | UTC +1 – zima UTC +2 – lato |
||
Śląsk Austriacki (niem. Österreichisch Schlesien) powstał jako autonomiczna jednostka administracyjna w 1763 roku z połączenia pozostałych przy Austrii ziem śląskich (w tym Księstwo Cieszyńskie oraz fragmenty byłych księstw: opawskiego, karniowskiego i biskupiego zwane Śląskiem Opawskim). W pierwszych dziesięcioleciach istnienia nazywany był urzędowo też "Śląsk czeski".
Siedzibą rządu krajowego została Opawa. Inne ważne miasta: Cieszyn, Karniów, Frydek, Frysztat, Bielsko, Morawska Ostrawa. Po poszerzeniu granic Austrii i reformie administracyjnej Śląsk Austriacki zlikwidowano w 1782 roku włączając go do gubernium morawsko-śląskiego z siedzibą w Brnie. W ramach gubernium wydzielono 8 okręgów, z których jeden stanowiło Księstwo Cieszyńskie, drugie zaś Śląsk Opawski. Nazwy "Śląsk Austriacki" używano odtąd w odniesieniu do tych dwóch okręgów.
W czasie Wiosny ludów w Cesarstwie Austriackim miały miejsce ogromne zmiany społeczno-polityczne jak również silne ruchy narodowo-wyzwoleńcze. Na tej kanwie, w kwietniu 1848 we Wiedniu powstał Związek Austriackich Ślązaków. Wydarzenia te zmusiły Austrię do reform społecznych (np. zniesienie pańszczyzny 7 września 1848) i politycznych, przejawiających się m. in. w uznaniu równouprawnienia wszystkich narodów Cesarstwa (rozporządzenie 4 marca 1849). Nastąpiła również emancypacja sądownictwa i administracyjna Gmin w Austriackiej części Śląska i ostatecznie 30 grudnia 1849 roku wydano rozporządzenie o utworzeniu ziemi śląskiej i Sejmu Ziemi Śląskiej w Troppau (Opava). Od 1866 sześciu śląskich posłów wchodziło w skład Rady Państwa we Wiedniu. Z krótką przerwą (1851-1861) Sejm Śląski działał do rozpadu Austro-Węgier (węg.:Osztrák-Magyar, cz. Rakousko-Uhersko) w 1918.
[edytuj] Sytuacja po roku 1918
Po upadku Austro-Węgier w 1918 roku Śląsk Opawski i Cieszyński stały się terenem spornym pomiędzy Polską i Czechosłowacją i przyczyną wojny granicznej. 23 stycznia 1919 wojska czechosłowackie wkroczyły do Polski, chcąc przyłączyć cały rejon Olzy do Czechosłowacji. Wojna graniczna trwała do 5 lutego 1919, nie przynosząc żadnej stronie jednoznacznego zwycięstwa. Ostateczny podział Śląska nastąpił latem 1920 roku. W tym czasie Polska prowadziła na wschodzie wojnę z sowiecką Rosją, będąc tym samym w sporze o podział Śląska z Czechosłowacją gotowa do daleko idących kompromisów. W tej sytuacji czechosłowacki minister spraw zagranicznych Edvard Beneš osiągnął podział Śląska wzdłuż rzeki Olzy, jak również przyłączenie spornych terenów wokół Spisza i Orawy do Czechosłowacji. 25 czerwca 1920 rada przedstawicieli państw ententy postanowiła wiążąco i bez przeprowadzenia ustalonego w 1918 r. plebiscytu wyznaczyć ostateczny przebieg granicy. Pod masywnym naciskiem aliantów 28 lipca 1920 r., Polska i Czechosłowacja podpisały układ graniczny. Konflikt graniczny był tym sposobem oficjalnie zakończony, co jednakże nie oznaczało, że Polska zrezygnowała z roszczeń terytorialnych względem Czechosłowacji. W 1938 r. w Monachium Polska upomniała się o sporne rejony i uzyskała wcielenie czeskiej części Śląska (2 października 1938). Po II wojnie światowej uznano układ monachijski za niebyły i powrócono do przebiegu granicy z r. 1920.
Ostatecznie konflikt terytorialny pomiędzy CSRS i PRL został zakończony 2 czerwca 1958, kiedy to PRL zrezygnowała ze wszelkich roszczeń.
- potocznie (pisownia Śląsk austriacki): część Śląska pozostała przy Austrii po zakończeniu wojen śląskich z Prusami w 1763 roku
- formalnie (pisownia Śląsk Austriacki: autonomiczna prowincja państwa austriackiego w latach 1763-1782 oraz 1860-1918
