Architektura islamu

Z Wikipedii

Mozaika w Hagia Sofii

Ozdobny napis nad wejściem do meczetu

Charakterystyczne motywy zdobnicze

Architektura islamu obejmuje wszelkie zjawiska architektoniczne będące wytworem islamu jako zjawiska społecznego, kulturowego, politycznego i religijnego. Stąd obejemuje zarówno budynki służące celom kultowym, jak i świeckim, historyczne jak i współczesne, a także twórczość ośrodków będących pod wpływem islamu.

[edytuj] Charakterystyczne elementy architektury islamskiej

• kopuły oparte na kolistych murach, pendentywach lub trompach często złożonych z maleńkich celek lub pionowo spiętrzonych stalaktytów; łuki kopuł i sklepień mają często przekrój wydłużonych półelips, parabol.
• występują łuki podkowiaste i wielolistne. Zwłaszcza na terenie Indii można spotkać łuki zaczynające się w strefie zewnętrznej linią wybrzuszoną, która przechodzi w linie proste stykające się w osi otworu pod kątem rozwartym.
• meczety z minaretami
• wielkie dziedzińce są często połączone z centralną salą modlitw
• dekoracja za pomocą geometrycznych i powtarzalnych ornamentów (arabesek)
• częste używanie dekoracyjnego kaligrafowanego pisma jako ornamentu
• skierowanie uwagi raczej na przestrzeń wewnętrzną niż zewnętrzną budowli
• rzadkie są przedstawienia figuralne (ludzi i zwierząt). Częstym motywem są - zazwyczaj stylizowane i uproszczone - liście roślin. Wystrój wykonywany w formie malowideł lub mozaiki z płytek fajansowych o jaskrawych, nasyconych barwach, spotykany jest zarówno na płaszczyznach ścian jak i wewnętrznej powierzchni kopuł.
• kolumny o głowicach w formie stalaktytów, spiętrzonych belek i rozłożystych wachlarzy
• architektura islamu jest często nazywana "architekturą zasłony", gdyż jej piękno leży w przestrzeniach wewnętrznych (dziedzińcach i pokojach), które nie są widoczne z zewnątrz.
• użycie monumentalnych form, takich jak wielkie kopuły, wysokie minarety i duże dziedzińce, ma sprawiać wrażenie siły i potęgi.

[edytuj] Wpływy innych kultur na architekturę islamu

Charakterystyczny dla islamu styl rozwinął się wkrótce po śmierci proroka Mahometa w 632r. Od początku korzystała ona z dorobku architektury starożytnego Rzymu, Egiptu, a także architektury perskiej i bizantyjskiej. Wczesnym przykładem takiego może być meczet Kopuły Skały w Jerozolimie ze sklepionymi przestrzeniami wewnątrz, okrągłą kopułą i użyciem powtarzalnych elementów dekoracyjnych.

Wielki Meczet w Samarze w Iraku, ukończony w 847, składa się z hipostylowej sali z rzędami kolumn, na której wspiera się wielki spiralny minaret.

Nie do końca wyjaśniony jest wpływ architektury islamu na rozwój gotyku w Europie.

[edytuj] Architektura mauretańska

Specyficzne formy architektury islamskiej powstały na terenach Hiszpanii i Północnej Afryki wraz z podbojem tych terenów przez Arabów w VIII w. Były to obszary wzajemnych wpływów islamu i kultury zachodniej Europy. Na rok 785 datuje się budowę Wielkiego Meczetu w Kordowie. Najwybitniejszym osiągnięciem architektury mauretańskiej jest wspaniały obronny pałac Alhambra w Grenadzie. Architektura chrześcijańska powstała na terenach objętych władzą muzułmanów nazywana jest architekturą mozarabską.

Zobacz też: architektura, chanaka, haram, kitab-chane, medresa, dakka, ejwan, kibla, maksura, mihrab, minbar, mukarnas, przegląd zagadnień z zakresu architektury