Bydgoskie Przedmieście

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

	Bydgoskie Przedmieście
	dzielnica Torunia

Status

Założono

(+48) 056

87-100

Bydgoskie Przedmieście - jedna z prawobrzeżnych dzielnic Torunia.

Maszkaron - ozdoba kamienicy przy ul. Bydgoskiej

Wnętrze zajezdni tramwajowej

Detal zdobiący drzwi kamienicy przy ul. Konopnickiej

[edytuj] Pochodzenie nazwy osiedla

Osiedle stanowiło kiedyś tereny podmiejskie Torunia, w kierunku Bydgoszczy. Było pierwszym osiedlem kompleksowo zabudowanym na taką skalę poza granicami Starego Miasta (murów miejskich). Było także usytuowane za średniowieczną "Bramą Starotoruńską" zwaną też "bydgoską".

[edytuj] Historia

Najwcześniejsze ślady bytności człowieka na tym obszarze sięgają neolitu - przy ul. Mickiewicza odkryto ślady kultury pucharów lejkowatych. W średniowieczu część dzisiejszego Bydgoskiego Przedmieścia położoną najbliżej Wisły - tzn. Rybaki, zamieszkiwali rybacy i flisacy, na terenie przedmieścia była także wydobywana glina służąca za surowiec toruńskim cegielniom. Około r. 1797 powstał tu ogród botaniczny, który zgodnie z wolą zmarłego 27 czerwca 1827 r. założyciela, Gottlieba Schultza, stał się własnością Gimnazjum Toruńskiego. W roku 1816 powstał zamysł stworzenia rozległego parku miejskiego, który z racji tego, iż swym zasięgiem obejmował tereny użytkowane wcześniej przez cegielnię, nazwany został "Parkiem Cegielnia" ("Ziegelei - Park"). W roku 1884 na zachodnim skraju dzielnicy powstały koszary ułanów. Na przełom XIX i XX w. przypada gwałtowny rozwój budownictwa mieszkaniowego - powstała m.in.: zabudowa ulicy Mickiewicza (ówczesnej Mellienstrasse), przełom wieków to także okres powstania kompleksu koszar oraz budynków szkolnych przy dzisiejszej ul. Sienkiewicza (ówczesnej Schulstrasse i Pestalozzistrasse - pn. część ulicy). 16 maja 1891 r. Bydgoskie Przedmieście zostało połączone linią tramwajową z centrum Torunia - tu też ulokowano zajezdnię tramwajową. W okresie międzywojennym na terenie dzielnicy ulokowane zostały placówki dyplomatyczne (niemiecka i belgijska), natomiast w okresie okupacji hitlerowskiej w jednej z kamienic przy ul. Bydgoskiej mieścił się posterunek Gestapo.

[edytuj] Charakter osiedla

Dzielnica piękna, częściowo zaniedbana. W przeważającej części są to reprezentacyjne, zabytkowe secesyjne kamienice XIX-wieczne oraz rezydencje jednorodzinne, często o charakterze zabudowy szachulcowej (tzw. pruski mur). Budynki piękne, zabytkowe, reprezentacyjne. Wzdłuż ulicy Słowackiego stoją jedne z najpiękniejszych willi Torunia. Po wojnie zabrano je prawowitym właścicielom i poprzez zarząd ADM oddano w użytkowanie rodzinom bezdomnym, przez co niestety ich część uległa zniszczeniu i nie była modernizowana, niejednokrotnie nawet przez cały PRL. Państwowa własność i brak należytego nadzoru właścicielskiego przez prawie 50 lat stały się głównym źródłem zaniedbań. Obecnie trwa żmudny proces wykupu, reprywatyzowania i modernizowania kamienic.

Zabudowa zabytkowa jest częściowo uzupełniana nowymi plombami, kamienicami lub budynkami wielorodzinnymi, zazwyczaj o niższej zabudowie (2-3 piętrowe).

Południową część osiedla stanowi bodaj najstarszy Park Miejski w Polsce, założony w 1817 roku (niektóre źródła: 1822). Piękny, zabytkowy, z liczną architekturą parkowo-ogrodową (fontanny, ławeczki, staw z łabędziami, tor saneczkowy, tereny rekreacyjne nad Wisłą (zobacz: Błonia). Rarytasem jest świeżo odrestaurowana ławka Schillera, na cześć wielkiego niemieckiego pisarza epoki romantyzmu . W części wschodniej znajduje się jeden z najstarszych w kraju Parków Zoobotanicznych, założony w 1797 roku przez J.G. Schultza. Obecnie poza ogromnymi zbiorami botanicznymi i bogatymi zoologicznymi posiada także ptaszarnię i herpetarium. Największym zwierzęciem ogrodu są żubry i niedźwiedzie. Od zachodu znajduje się piękna zabytkowa hala wystawowa, zaprojektowana przez słynnego architekta J. Ulatowskiego w stylu mauretańskim i wybudowana w 1928 roku. Obecnie mieści zmodernizowane Centrum Targowe PARK "Targi Toruńskie". Wystawowe ogrody w stylu francuskim, zniszczone w okresie PRL, są obecnie odrestaurowywane, a zieleń - odtwarzana.

[edytuj] Infrastruktura

Osiedle posiada szkołę, przedszkole, liczne placówki handlowe. Bardzo dobra infrastruktura rekreacyjna (Park Miejski). Dwa kościoły, jedna stacja benzynowa.

Komunikacja:
- autobusowa: dobra komunikacja wzdłuż północnych granic osiedla.
- tramwajowa: dobra komunikacja wzdłuż północnych i południowych granic osiedla.
- samochodowa: osiedle ma dobre połączenia drogowe we wszystkich kierunkach m.in. drogami:
  - 80 droga krajowa nr 80 w kier. Bydgoszczy
  - 257 droga wojewódzka nr 257 (Toruń Przybyszewskiego-Torun-rz. Wisła-Mała Nieszawka).
- Od wschodu dotyka także do dróg krajowych:
  - 1 E75 droga międzynarodowa E75 (droga krajowa nr 1) w kier. Gdańska i Łodzi
  - 15 droga krajowa nr 15 z kier. Inowrocławia, Poznania, Wrocławia do Olsztyna

[edytuj] Warunki do zamieszkania

Spora część zabytkowych kamienic znajduje się pod zarządem toruńskiego ADM. Można je zasiedlić albo w drodze przydziału gminnego, albo w drodze wykupu na przetargu. Niewielka część w rękach prywatnych. Ostatnio coraz częściej terenem interesują się toruńscy developerzy, dzięki czemu można od czasu do czasu natrafić na ofertę zakupu nowego mieszkania. Piękna zapomniana dzielnica, pomału odzyskuje blask.

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Park Miejski - jeden z najstarszych parków miejskich na obszarze Polski, obejmuje 25 ha (z czego 0,5 ha to układ wodny), znajdująca się tu niegdyś restauracja Gustava Behrenda (4000 miejsc, muszla koncertowa) uchodziła za największe miejsce wycieczkowe w prowincji zachodniopruskiej;
Ogród Zoobotaniczny - zał. ok. r. 1797, znajduje się tu XVIII-wieczny dworek pobudowany na średniowiecznych fundamentach (prawdopodobnie krzyżackiej wieży obserwacyjnej) oraz grobowiec założyciela ogrodu, dr Johanna Gottlieba Schultza. Według jednej z legend w miejscu dworku miała się niegdyś znajdować świątynia Wenery postawiona przez rzymskiego legionistę Thorundusa - legendarnego założyciela Torunia. Ogród jest sukcesywnie rozbudowywany, posiada bardzo bogaty zbiór roślin, zwierzynę krajową i zagraniczną, herpetarium i ptaszarnię. Jego powierzchnia wynosi prawie 4 ha, zgromadzono na niej 55 gatunków drzew, 24 gatunki krzewów i około 50 gatunków zwierząt. W ogrodzie aktywnie działa Ośrodek Edukacji Przyrodniczo–Ekologicznej. Organizowanych jest wiele imprez dla dzieci i młodzieży m.in. festyny z okazji Dnia Dziecka oraz wystawy, w tym Wystawa Fotografii Przyrodniczej "Toruń w obiektywie".
zajezdnia tramwajowa powstała po roku 1891, wielokrotnie rozbudowywana
kompleksy koszar (ul. Asnyka, Mickiewicza oraz Sienkiewicza)
obiekty związane z fortową Twierdzą Toruń, m. in.: Fort IX (fort artyleryjski pośredni powst. w l. 1882 - 1885 noszący imię Bolesława Chrobrego - do r. 1920 Heinricha von Plauen)
kompleks budynków szkolnych położony wzdłuż ul. Sienkiewicza (obecnie m. in.: Wydział Sztuk Pięknych UMK oraz V Liceum Ogólnokształcące)
dawny przytułek dla starców i sierot (Siechenhaus Wilhelm August Stiftung) z r. 1886 (ul. Sienkiewicza)
budynek dawnego szpitala obywatelskiego przy ul. Słowackiego
budynki mieszkalne (głównie okazałe kamienice czynszowe skupione wzdłuż ul. Mickiewicza) oraz wille zbudowane w technice szachulcowej (m. in. dom w typie tzw. Doppelhaus przy ul. Bydgoskiej 34/36)
szachulcowy budynek (ul. Bydgoska 26), w którym od roku 1921 działał pensjonat "Zofijówka" - mieszkali tu m. in.: Stanisław Przybyszewski, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Juliusz Osterwa
tzw. "Grzybek" - obiekt architektury parkowej powstały w roku 1843, później użytkowany jako przystanek tramwaju konnego
gmach Dyrekcji Okręgowej Lasów Państwowych przy ul. Mickiewicza, projektu K. Ulatowskiego
Dawna Hala Wystawowa "Central Park", projektu K. Ulatowskiego, rozbudowana w 2006 r.
Rybaki - dawna osada rybacka o tradycjach średniowiecznych, zabudowana domami z XIX w. - ryglowymi i drewnianymi konstrukcji sumikowo-łątkowej; zachowany m.in. drewniany zajazd dla flisaków.

[edytuj] Galeria

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Bydgoskie Przedmieście

Budynek Dyrekcji Okręgowej Lasów Państwowych, proj. Kazimierz Ulatowski	Dom szachulcowy przy ul. Konopnickiej 18	Domy szachulcowe przy ul. Bydgoskiej 40 i 34/36	Dom szachulcowy przy ul. Bydgoskiej 50/52
Ulica Sienkiewicza	Jeden z atlantów kamienicy przy ul. Sienkiewicza	Kamienice czynszowe przy ul. Mickiewicza 52, 54 i 56	Fragment fasady kamienicy przy ul. Mickiewicza 60
Jaszczur - detal kamienicy przy ul. Mickiewicza 60	Dom z lat 30. XX wieku na rogu ul. Słowackiego i Matejki	Średniowieczne fundamenty dworku w Ogrodzie Zoobotanicznym	Kołatka zdobiąca drzwi fachwerkowej willi
Nagrobek założyciela ogrodu botanicznego

[edytuj] Stare pocztówki

Skrzyżowanie ulic Konopnickiej (Parkstrasse) i Mickiewicza - pocztówka z pocz. XX w.	Skrzyżowanie ulic Sienkiewicza i Mickiewicza - pocztówka z pocz. XX w.	Ulica Bydgoska	ul. Mickiewicza przy skrzyżowaniu z Sienkiewicza
To samo miejsce po przeprowadzeniu linii tramwajowej (pocztówka błędnie podpisana jako "Wellienstrasse" - winno być "Mellien-")	ul. Konopnickiej (między Krasińskiego a Bydgoską)	ul. Konopnickiej przy skrzyżowaniu z Krasińskiego	Restauracja "Zieleniec"
Brama "Parku-Cegielnia"