COS-B

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

COS-B

Zaangażowani	ESA
Indeks COSPAR	1975-072A
Rakieta nośna	Delta II 2913
Miejsce startu	Baza sił powietrznych Vandenberg, USA
Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum	339,6 km
Apogeum	99 876 km
Okres obiegu	2 227 m min
Nachylenie	90,13°
Czas trwania
Początek misji	9 sierpnia 1975 (01:47:59 GMT)
Koniec misji	25 kwietnia 1982
Powrót do atmosfery	18 stycznia 1986
Wymiary
Wymiary	śr. 1,4 m; dł. 1,21 m; dł. całk. 1,72 m
Masa całkowita	277,5 kg kg
Masa ładunku użytecznego	120 kg kg

COS-B (akronim od Cosmic Ray Satellite - satelita promieni kosmicznych) to satelita naukowy. Ósma misja agencji CERS/ESRO, pierwszy satelita Europejskiej Agencji Kosmicznej, wraz z SAS-2 prowadził pierwsze dokładne obserwacje Wszechświata w promieniach gamma. COS-B miał na pokładzie jeden duży eksperyment: Gamma-Ray Telescope (teleskop promieni gamma), który był dokonaniem grupy europejskich laboratoriów naukowych, znanej jako Caravane Collaboration. Misja COS-B była pierwotnie zaplanowana na dwa lata. Jednak trwała pomyślnie przez 6 lat i 8 miesięcy. COS-B wykonał pierwszą kompletną mapę Galaktyki w promieniach gamma.

[edytuj] Opis misji

Schematyczny przekrój przez teleskop promieni gamma

COS-B został wystrzelony z kosmodromu Vandenberg w dniu 9 sierpnia 1975. Jego celem było szczegółowe badanie pozaziemskich źródeł promieniowania gamma o energii powyżej 30 M eV. COS-B wykonywał obserwacje punktowe i mógł zmieniać położenie zależnie od potrzeb. Czas obserwacji wynosił ok. 25 godzin podczas 37 godzinnej orbity. Około jedna czwarta czasu była poświęcona obserwacjom wyższych szerokości galaktycznych, w szczególności regionom zawierającym źródła pozagalaktyczne. Duża część równika galaktycznego była badana dokładniej poprzez parokrotne powtarzanie obserwacji. Koniec misji zbiegł się z wyczerpaniem paliwa. Starczyło go na więcej manewrów niż zakładano, dzięki bardzo starannym ich przemyśleniu. Blisko 50% sfery niebieskiej zostało przeanalizowane przez COS-B. Statek obracał się w tempie 10 obr./min.

Start rakiety Delta 2913 z satelitą COS-B na pokładzie.

COS-B niósł jeden duży eksperyment zaprojektowany i wdrożony przez grupę laboratoriów naukowych zwaną Caravane Collaboration. Gamma-Ray Telescope pracował bez przeszkód przez całą misję. Jedyną komplikacją było sporadyczne złe funkcjonowanie komory iskrowej (i nieuchronne starzenie się gazu w tejże). Zjawisko to było minimalizowane przez system uzupełniania gazu umożliwiający opróżnienie i ponowne napełnienie komory iskrowej. Szybkość pogarszania się jakości gazu malała z czasem, co umożliwiało zwiększenie czasu między przepłukiwaniami z początkowego raz na 6 tygodni do 36 tygodni, pod konie misji (listopad 1981 roku). Komora iskrowa pracowała w pełni sprawnie do końca misji.

Sytem telemetrii statku korzystał z nadajnika (6,5 W; modulacje: PCM, PSK i PM; prędk. 160 lub 320 bps; częstotliwośc 136,95MHz). Łączność po stronie Ziemi zapewniała europejska sieć ESTRACK. Dane przesyłano z prędk. 160 kbps.

Statek zasilany był przez 9 480 ogniw słonecznych o mocy początkowej 109 W (82 W po 2 latach), ładujących akumulatory o pojemności 6 Ah.

Pierwotnie czas trwania misji ustalono na dwa lata, jednak COS-B został ostatecznie wyłączony 25 kwietnia 1982, funkcjonując przez 6 lat i 8 miesięcy.

[edytuj] Cele

Obserwacja pulsarów gamma i układów podwójnych
Wykonanie mapy Galaktyki w prom. gamma
Szczegółowe obserwacje pulsara Geminga

[edytuj] Ładunek

Teleskop promieniowania gamma. Masa: 100 kg. Część detekcyjną stanowiła komora iskrowa oraz poprzedzający ją trzy częściowy licznik scyntylacyjny. Detektory otaczał detektor antykoincydencyjny wykonany ze scyntylatora z masy plastycznej, przepuszczający tylko prom. gamma. Za układem scyntylatorów umieszczono kalorymetr, który absorbował cząsteczki wtórne wytwarzane przez przypadkowe fotony. Na osi obszar czynny detektora osiągał wartość maksymalną ~50 cm² dla ~400 M eV. Zakres rejestrowanych energii wynosił od 30 M eV do 5 G eV.
Licznik proporcjonalny 2 - 12 k eV zamontowany u boku detektora prom. gamma, czuły na promieniowanie X. Detektor umożliwiał skorelowanie impulsowych emisji gamma z pulsującymi źródłami prom. X. Synchronizator impulsowy był również używany do monitorowania intensywności źródeł rentgenowskich.

[edytuj] Zobacz też

[edytuj] Linki zewnętrzne

Sondy kosmiczne i satelity z uczestnictwem ESA

COS-B (1975) · GEOS 1 i 2 (1977, 1978) · Meteosat (1977–1997) · IUE (1978) · EXOSAT (1983) · Giotto (1985) · Olympus (1989) · Hipparcos (1989) · HST (1990) · Ulysses (1990) · ERS 1 i 2 (1991, 1995) · EURECA (1992) · ISO (1995) · SOHO (1995) · Huygens (1997) · XMM-Newton (1999) · Cluster (2000) · Artemis (2001) · Proba (2001) · Envisat (2002) · MSG 1 i 2 (2002, 2005) · Integral (2002) · Mars Express (2003) · SMART-1 (2003) · Double Star (2003) · Rosetta (2004) · SSETI Express (2005) · CryoSat (2005) · Venus Express (2005) · Galileo (2005–2008) · MetOp-A (2006) · COROT (2006) · GOCE (2007) · Herschel (2007) · Planck (2007) · ADM-Aeolus (2007) · SMOS (2007) · HYLAS (2008) · LISA Pathfinder (2009) · SWARM (2009) · CryoSat-2 (2009) · ExoMars (2011) · Gaia (2011) · BepiColombo (2012) · JWST (2013) · LISA (2013) · Darwin (2015) · Solar Orbiter (2015) · Mars Sample Return (ok. 2016)