Dyskusja:Dżinizm
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Pisownia
Jak to w końcu jest dŻinizm czy dŹinizm? Beno 22:57, 23 maj 2004 (CEST)
- DŹinizm. DŻinizm to stare nazwa, pokutujaca w zapóxnionych wydawnictwach. Sprawa ta była dyskutowana na Wikipedii conajmniej dwa razy - odkad tu jestem. Mam nadzieje, ze to ytrzeci i ostatni.
- A przy okazji:
- 1. jeśli poprawiasz hasło, staraj się stosować takie same nazewnictwo, jak w reszcie artykułu - a więc pisząc o wyznawcach dźinizmu pisz dŹiniści, a nie dżiniści.
- 2. Staraj sie stosować do przyjętych form pisowni i odmiany słów, zamiast wymyślać swoje własne wresje - bo "Wedów" to chyba Twój autorski pomysł? Jeżeli masz wątpliwości, zerknij do innych artykułów. Robiąc tak dowiesz się np., że mówimy (D lmn.) "Wed" i ahinsa. Ba, zorientowałbyś się nawet, że w przypadku dźinizmu mówi się o mokszy, a nie nirwanie. Mortal 19:05, 24 maj 2004 (CEST)
-
-
- co za bzdura, w dżinizmie mówi się właśnie o nirwanie oraz o kewali.
-
noychoH 22:27, 2 wrz 2006 (CEST)
[edytuj] 5 cnót
- 3. Byłabym wdzięczna, gdybyś powiedział, skąd wziąłeś owe 5 cnót. Nie jestem w stanie ich z marszu poprawić, a zdecydowanie coś tu się nie zgadza. Podzielisz się źródłem?
- Pozdrawiam Mortal 19:05, 24 maj 2004 (CEST)
- Ad3. - prośba już nieaktualna. Nie mniej nie ufaj źródłu, z którego wziąłeś te informację. Mortal 19:33, 24 maj 2004 (CEST)
Mortal, skoro się znasz, a dyskusja NA PEWNO powróci wiele razy, to może napisz ustęp na poczatku atykułu o tym nazewenictwie (że kiedyś mówiło się inaczej, a takie to a takie terminy i odmiany są błędne). Beno 20:21, 24 maj 2004 (CEST)
[edytuj] jeszcze o wymowie
Ci, którzy twierdzą, że pisownia "dżinizm" jest "zapóźniona" a pisownia "dźinizm" jest "poprawna" - nie wiedzą, o czy mówią.
Żadna oficjalna polska instytucja (np. Rada Języka Polskiego, czy Słownik ortograficzny) nie propagują pisowni "dź" czy "ć" przed samogłoskami. Jesli słowo ma być spolszczone, to niech będzie spolszczone, czyli niech respektuje zasady polskiej ortografii. Jak to ma byc transkrypcja, to niech to będzie transkrypcja uwzględniająca długośś samogłosek (kreska nad literą), spółgłoski cerebralne (kropka pod literą) itp. Pomieszanie transkrypcji ze spolszczeniem rodzi barbaryzmy.
W języku polskim "ć" itp. przed samogłoskami piszemy wtedy tylko, gdy mam do czynieni ze złożeniem - i wtedy w wymowie mamy wyraźny rozziew. Np. "ćwierćinteligent", "ćwierćarkuszowy", "zadośćuczynienie".
Wśród polskich indologów od 1957 roku trwa spór, jak "spolszczać" indyjskiej słowa. Poczatkowo ten spór dotyczył innych zagadnień (głównie "r." samogłoskowego - czy je pisać "ri" czy "ru" czy może "r(i)" jak prof. E. Słuszkiewicz; oraz zapisu "ś").
Tradycyjny zapis przez "dż", "cz" nie spodobał się ok. 1970 r. grupce młodych (wówczas) indologów - na czele z M.K. Byrskim, którzy zaczęli argumentować, ze zapis z "dż" zniekształca wymowę indyjską. Zaczęli stosować zapis z "dź", "ć" itp. przed samogłoskami. To, że takli zapis zniekształca zasady ortografii polskiej, wprowadzając w zamian barbarzyńskie zapisy, nic im nie przeszkadzało. Nie trafiały im do przekonania argumenty takie, że z punktu widzenia języków indyjskich, gdzie nie ma opozycji pomiędzy "dż" a "dź", a faktyczna wymowa sytuuje się gdzieś pomiędzy polskimi "dż" i "dź" (jak angielskiego "j" w "John"), choć może trochę bliżej "dź", każda z dwóch pisowni jest dobra, bo dla Hindusa ta różnica nie ma znaczenia. Tradycja polska każe raczej pisać "dż" i "cz", wtedy zachowujemy łączność z NASZĄ tradycją kulturalną, co jest chyba cenniejsze, niż analizowanie zmiennej przecież wymowy indyjskiej, i to głównie nowoindyjskiej - bo nie ma zapisów magnetofonowych czy innych pozwalających jednoznacznie określić, jak wymawiano w sanskrycie 2500 lat temu.
Wskutek nieelastycznego stanowiska prof. Byrskiego, który za nic nie chciał się wyrzec "swojego dziecka", jakim był jego pomysł - propozycja pisania ZAWSZE "dź" i "ć" i "ń" i "ś", powstał rozłam. Szkoła krakowska, szkoła wrocławska oraz tradycyjnie nastawieni przedstawiciele szkoły warszawskiej (Marek Mejor, Piotr Balcerowicz i in.) polskiej indologii piszą nadal "dż", "cz" w całkiem aktualnych publikacjach (np. taką formę jako jedyna akceptuje jedyne naukowe czasopismo polskich indologów, "Studia Indologiczne"; pisownię z "ć" itd. stosuje czasopismo popularno-naukowe "Przegląd Orientalistyczny").
Prof. Byrski forsował swoją wersję. Jako że był bardziej wpływowy (był Dyrektorem Instytutu, potem ambasadorem) - ma więcej zwolenników w Warszawie, ale juz bardzo niewielu poza nią.
W latach 1990 pojawiła się jeszcze szkoła lubelska - uznając argumenty fonetyczne prof. Byrskiego i jego uczniów, ale nie mogąc pogodzić sie z antyortograficznym barbaryzmem, pisze dź, ć, ś, ń przed spółgłoskami, dzi, ci, si, ni przed samogłoskami.
Mamy więc tak naprawdę do wyboru, jesli chcemy szanować polski język i polska ortografię, tylko trzy warianty:
a) pisać w transkrypcji (jina) b) pisac tradycyjnie (dżina) c) pisać otrtograficznie z pełnym spolszczeniem (dzina)
Wariant "dźina" (i inne tego typu) jako barbaryzmu należy precz wyrzucić. Można od nich co najwyżej dać redirect.
noychoH 22:27, 2 wrz 2006 (CEST)
[edytuj] O pisowni polskich słów pochodzenia obcego
W pisowni dźinizm widzę błąd, którybym nazwał błędem dwukrotnego zmiękczenia. Mamy zmiękczenie zaznaczone poprzez kreskowanie oraz poprzez nastąpienie litery i. Wygląda mi to na nadmiar „dobrego”.
Nie znam się na języku, w którym jainism (ang.) był najbardziej rozpowszechniony, i nawet nie wiem, jaki to język, ale, kiedy mówimy i piszemy po polsku, powinniśmy wszystkie nazwy mieścic w ramach polskiego obyczaju językowego. Obyczaj ten, jak nam powszechnie wiadomo, stanowi, iż litera ź (jak i ciąg liter dź) zawsze i wyłącznie oznacza głoskę przed spółgłoską, zaś do oznaczania głoski przed samogłoską stosuje się ciąg liter zi (oraz dzi). (Ulega on niepostrzeżonemu zespoleniu z dodatkową literą i w przypadku, gdy następująca samogłoska to i.) Nie podaję odnośnika do uznawalnego źródła wiedzy o tej zasadzie, bo jest ona tak powszechna, że „wie to każdy Polak”.
Zdrowy rozsądek mówi mi więc, że polska pisownia tej nazwy powinna być – jeśli nie dżynizm (bez uzasadnienia), dżainizm czy dziainizm – to dzinizm.
W przeciwnym razie pisownia nie jest z zasady polska i powinniśmy konsekwentnie wykorzystywać wszystkie znaki diakrytyczne zlatynizowanej pisowni oryginalnego języka – języka of jains (ang.) w tym przypadku. Tak właśnie czyni się na przyklad z sanskrytem, gdy włącza się jego słowa w polskich wypowiedziach pisemnych. (Te rozmaite kropki pod literami.)
Ponieważ nie widzę w tym artykule żadnych znaków diakrytycznych innych, niż polskiego abecadła, moje podejrzenie, iż takiej zasady tu nie dotrzymano, pozostaje w mocy. Dodatkowo uważam, ze tytuł tego artykułu jest, koniec końców, słowem z języka polskiego, wywiedzionym z języka obcego, dlatego jestem przeciwny używaniu znaków diakrytycznych języka obcego. Krótko mowiąc – tytuł tego artykułu nie jest słowem z języka of jains (ang.), więc nie widzę uzasadnionego powodu do wykraczania poza polskie abecadło i poza polskie zasady pisowni.
Być może chodzi tu o odróżnienie zestawienia głosek zmiękczonego dź + i od twardego dz + i – podobnie, jak niezmiękczone s + i w słowie Sindbad. Wówczas jednak, w takim celu, opowiadam się za modyfikacją pisowni tej drugiej kategorii raczej – jestem za transkrypcją i spolszczaniem tego typu słów jako Syndbad. (Podobnie Alladyn, nie Alladin, latynizacja, nie latinizacja, sanskryt, nie sanskrit.) I ulega zamianie na y. Pozwala nam to uniknąć błędu odczytania Sindbad jako ś + indbad.
Zgadzam się tylko z tym, że wtrącenie litery -j- (dżajnizm lub dziajnizm) byłoby kalką z angielszczyzny. Nie jestem tego samego pewien co do -ai- (dżainizm lub dziainizm), ale tu już zostawiam pole do stanowienia bardziej wtajemniczonym w etymologię tej nazwy.
Jestem skłonny pogodzić się z pisownią dźinizm w Wikipedii jedynie w przypadku, jesli trzeba się powołać na wikipedyczną zasadę No original research [please] (niestosowania własnej twórczości i własnych wniosków w Wikipedii) oraz gdy żadna istniejąca, „uznawalna” literatura nie stosuje pisowni poprawnej, tj. zgodnej z zasadami polszczyzny. (Natomiast stosuje pisownię dżinizm.)
– en:User:6birc, 14:50, 18 maja 2006 (CEST)
[edytuj] jeszcze o dżajnizmie
Słowo "dżajnizm" jest niczym innym jak połaczeniem dwóch porządków gramatycznych, podobnie jak mówienie po polsku "czipsy" a po angielsku "pierogis", gdzie mamy dwa razy liczbę mnogą.
Sanskryckie "jaina" to rzeczownik utworzony od rzeczownika "jina" poprzez przeniesienie samogłoski "i" na trzeci stopień - normalny dla sanskrytu sposób, by utworzyć przymiotnika od rzeczownika lub rzeczownik o znaczeniu "odnoszący się do..., związany z ...". "Jaina" to osoba związana z Jiną, np. zwolennik Jiny, wyznawca Jiny (jak "bauddha" to zwolennik Buddhy, wyznawca Buddhy, po naszemu "buddysta" (spolszczenie pełne, bez -h-)), więc "jaina" to "dżinista". Dla Anglików "dżinista" to własnie "jain" (wersja nowoindyjska), stad wtórnie doktryna "jainów" to "jainism" - w sanskrycie "jaina-darśana".
Myślę, że to wyjaśniło wszystko. noychoH 22:27, 2 wrz 2006 (CEST)
[edytuj] Inne sprawy
Poprawilem 6 mln na 4,5-5 mln,bo to jest zdecydowanie bliżej prawdy .W ciągu kilku dni zmienię też złożyciela na Parśwe, bo Mahavira to tylko reformator.Jeśli ktoś sięnie zgadza dajcie znać. (Vuvar1) Co do mokszy i nirwany, to w odróznieniu od hinduizmu, gdzie to pierwsze pojecie jest szersze, w dżinizmie jest raczej zamienne, choć pojęcie mokszy jest nieco częstsze- ja zastosowałem w podpojęciach dżinizmu (digambarowie , śwetambarowie, Parśwa)nirwane- słowo jest bardziej znane- może zmienie jak znaczniej rozwinę hasła- jęsli to kogoś razi niech zmieni.Vuvar1
