Denar krzyżowy
Z Wikipedii
Denar krzyżowy - srebrna moneta bita w Saksonii dla potrzeb handlu ze Słowianami.
Denar krzyżowy (krzyżówka) charakteryzuje się uproszczoną typologią, wręcz barbaryzacją. Powodem tego stanu rzeczy jest jego przeznaczenie do handlu z zachodnimi Słowianami, których niska kultura monetarna pozwalała na stosowanie w handlu z nimi tej monety. Nazwa pochodzi od rewresu krzyżówki, na którym zawsze bito krzyż kawalerski. Niemiecka nazwa Radenpfennig (denar krawędziowy) pochodzi od wysokiej krawędzi monety, wywiniętej w obie strony.
Brak napisów powoduje anonimowy charakter denara krzyżowego i trudności w powiązaniu go z określonymi mennicami oraz w datowaniu. Za początek tych monet przyjmuje się rok 965, a za schyłek początek XII wieku. Znaki okalające symbole na awersie i krzyż na rewersie naśladują litery, nic jednak nie oznaczają (tzw. pseudolegenda).
Denary krzyżowe zdominowały obrót monetarny na ziemiach polskich w drugiej połowie XI wieku. Świadczą o tym liczne skarby zawierające po kilkaset czy kilka tysięcy tych monet. Największy skarb denarów krzyżowych, datowany na rok 1100, odkryto w 1935 roku w Słuszkowie niedaleko Kalisza. Na około 20 000 monet, 12 500 to denary krzyżowe. Jego ukrycie próbuje się wiązać z walką pomiędzy Bolesławem Krzywoustym a jego bratem Zbigniewem.
Denary krzyżowe były naśladowane w Polsce. Prawdopodobnie bito je między innymi w Gnieźnie i Brześciu Kujawskim. Nie można jednak ustalić dokładnych proporcji udziału denarów bitych w Saksonii i w Polsce w obiegu monetarnym na ziemiach polskich. Niewątpliwie większość pochodziła z mennic w Magdeburgu, Naumburgu, Gittelde, Giebichenstein, i Goslar.
Denary krzyżowe na współczesnym rynku numizmatycznym osiągają niewielką jak na tak stare monety wartość 100 - 200 zł. Powodem jest obfitość znalezisk.
