Doktor (stopień naukowy)
Z Wikipedii
Doktor (łac. doctor - "nauczyciel, mistrz") - stopień naukowy lub stopień w zakresie sztuki.
Spis treści |
[edytuj] Zasady przyznawania w Polsce
W Polsce stopień doktora nadaje się w drodze przewodu doktorskiego osobie, która posiada tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera, lekarza lub inny równorzędny, zdała egzaminy doktorskie oraz przedstawiła i obroniła rozprawę doktorską. Stopień doktora nadawany jest przez te wydziały szkół wyższych lub placówki naukowe, które mają uprawnienia do jego nadawania. Uprawnienia uzależnione są m.in. od liczby zatrudnionych w nich osób z tytułem profesora lub stopniem doktora habilitowanego (wymaganych jest co najmniej 8 osób).
Rozprawa doktorska powinna stanowić oryginalne rozwiązanie problemu naukowego lub artystycznego oraz wykazywać ogólną wiedzę teoretyczną kandydata w danej dyscyplinie naukowej lub artystycznej, a także umiejętność samodzielnego prowadzenia pracy naukowej lub artystycznej. Rozprawa ta jest opracowywana i pisana pod kierunkiem promotora (łac. promoveo - "posuwać, przesuwać naprzód"), którym może być samodzielny pracownik nauki, wyznaczony przez uprawnione do tego gremium. Obrona doktoratu jest publiczna, tzn. termin jej jest ogłaszany i każdy ma prawo w niej uczestniczenia oraz zadawania pytań doktorantowi dotyczących tematu pracy doktorskiej. Formalnie przewód doktorski jest zamykany przysiegą doktorską (w której treści zawarte jest przyrzeczenie poszukiwania prawdy i niesprzeniewierzania się zasadom etyki naukowej).
Wyższym stopniem naukowym jest stopień doktora habilitowanego. Nadawany jest w drodze przewodu habilitacyjnego, do którego może być dopuszczona osoba, która posiada stopień doktora i wniosła udokumentowany znaczny wkład naukowy lub artystyczny.
Zasady przyznawania stopnia doktora i doktora habilitowanego w Polsce określa ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.U. nr 65 z 2003 r., poz. 595). Poprzednie polskie uregulowania nie wymagały bezwzględnie posiadania przez kandydata tytułu magistra lub równorzędnego (choć zasada ta zazwyczaj była przestrzegana) i zdarzały się nadzwyczajne przypadki nadawania stopnia doktora osobom bez studiów wyższych, np. znanemu matematykowi lwowskiemu - Stefanowi Banachowi. W innych krajach również zazwyczaj do przyznania stopnia doktora potrzebny jest dyplom ukończenia uczelni wyższej, ale nie wszędzie.
[edytuj] Stopień doktora w innych krajach
Źródłem nieporozumień w używaniu stopnia doktora jest inne nazewnictwo i znaczenie tej nazwy w systemach stopni naukowych w innych krajach, a zwłaszcza różnice pomiędzy Europą kontynentalną a Wielką Brytanią i USA. Znajomość tych różnic i odpowiednich skrótów jest przydatna m.in. w korespondencji pomiędzy instytucjami naukowymi.
[edytuj] Kraje anglosaskie
W krajach anglosaskich (a zwłaszcza USA) w niektórych dziedzinach istnieje zwyczaj nadawania po zakończeniu studiów "zawodowego" stopnia doktora (ang. First-Degree Doctorates lub First-professional Doctorates), np. D.D.S. - Doctor of Dental Surgery (odpowiada lekarzowi-dentyście), J.D. - Juris Doctor (odpowiednik magistra prawa), M.D. - Medicinæ Doctor (odpowiada lekarzowi medycyny po stażu), D.P.T. - Doctor of Physical Therapy (odpowiada magistrowi fizjoterapii), D.V.M. - Doctor of Veterinary Medicine (odpowiada lekarzowi weterynarii), Psy.D. - Doctor of Psychology (odpowiada magistrowi psychologii), Pharm.D. - Doctor of Pharmacy (odpowiada magistrowi farmacji).
Zasadniczo odpowiednikiem polskiego stopnia doktora jest w nomenklaturze anglosaskiej (USA i Wielka Brytania) stopień doktora filozofii - Philosophiæ Doctor lub Doctor of Philosophy skracany jako Ph.D. lub D.Phil. Niezależnie od tego przepisy i tradycja amerykańska (w mniejszym stopniu brytyjska) dopuszczają kilkadziesiąt innych, równoważnych tytułów doktorskich dla poszczególnych dziedzin wiedzy i fakultetów.
Trzecim rodzajem doktoratów, przyznawanych w Wielkiej Brytanii są tzw. wyższe doktoraty (ang. Higher Doctorates lub Doctor of Science), mające głównie znaczenie prestiżowe, i odpowiadające swoim charakterem stopniowi doktora habilitowanego.
[edytuj] Węgry
Na Węgrzech tytuł doktorski jest automatycznie przyznawany osobom kończącym studia medyczne i prawnicze i, wpisany do dokumentów osobistych, staje się częścią nazwiska w podobny sposób jak tytuły arystokratyczne. Tytuł używany jest także w sytuacjach nie związanych z wykonywaniem zawodu. Żony mają prawo do używania tytułu męża.
